06 Απριλίου 2013

Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία: Η αριστεία παίρνει τη ρεβάνς

του Λεωνίδα Καστανά

Μετά την επεξεργασία των στοιχείων για τις αιτήσεις συμμετοχής στις εξετάσεις των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων (ΠΠΣ) έχουμε 5500 αιτήσεις για 1260 θέσεις στα Γυμνάσια (ποσοστό 436%) και 2558 αιτήσεις για 1439 θέσεις στα λύκεια (ποσοστό 178%). Συνολικά οι αιτήσεις είναι τριπλάσιες από τις διαθέσιμες θέσεις. Πολλά σχολεία κυρίως της περιφέρειας ζητούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα των πειραματικών. Μια μικρή επανάσταση στα εκπαιδευτικά μας πράγματα είναι σε εξέλιξη.

Είναι φανερό ότι η ελληνική κοινωνία στηρίζει το εγχείρημα των ΠΠΣ. Μπορεί συχνά να παρουσιάζει μια δυσανεξία στις μεταρρυθμίσεις αλλά όταν οι ταγοί τολμούν, όταν οι πρωτοπόροι εργάζονται καινοτόμα και ορθολογικά, όταν παράγουν θετικά αποτελέσματα, τότε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες εγκαταλείπουν τη λατρεία της μετριότητας και ακολουθούν.

Απέναντι στα πειραματικά σχολεία στέκονται οι κατά τόπους ΕΛΜΕ και βέβαια η ΟΛΜΕ. Και μόνο αυτό είναι αρκετό για να βεβαιωθούμε ότι κάτι καλό επιχειρείται στα σχολεία αυτά. Κάτι καλό για τη φτωχή, την αδύναμη οικογένεια που δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώνει τις φούσκες των ιδιωτικών, τα ακριβά ιδιαίτερα, τα φροντιστήρια. Έχει όμως παιδιά που αξίζουν μιας καλύτερης παιδείας, που θέλουν να ξεχωρίσουν και να προοδεύσουν. Να εκτοξευθούν.

Απέναντι στα ΠΠΣ στέκεται και η οπισθοδρομική Αριστερά. Δεν μας εκπλήσσει. Η Αριστερά αυτού του είδους, μαζί με την ομόλογή της Δεξιά, αποτέλεσαν τα ιδεολογικά στηρίγματα ενός συστήματος που έχει μάθει να μην αποτιμά, να μη μετρά, να μην αξιολογεί πολιτικές, δράσεις, δομές και ανθρώπους. Ενός εκπαιδευτικού συστήματος που έχει μάθει να μην εξατομικεύει, να μην επιλέγει, να μην αναδεικνύει, να μην καλλιεργεί δεξιότητες και ταλέντα. Ενός συστήματος που εξευτελίζει την προσωπική και εξυμνεί τη συλλογική ευθύνη για να κρύβει πίσω από αυτήν τις μετριότητες που καταδυναστεύουν τον τόπο, τα κόμματα, τα κοινωνικά κινήματα, τις συλλογικές δράσεις.

Η Δημοκρατική Αριστερά στηρίζει το εγχείρημα των ΠΠΣ. Στελέχη της εργάζονται νυχθημερόν για να προχωρήσει. Ένα από αυτά, ο Γιάννης Αντωνίου εκπαιδευτικός της ΜΕ και διευθυντής του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου της Αθήνας πρωτοστατεί. Δεν υπάρχει λόγος να κρύψουμε ότι οι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ καταψήφισαν το σχετικό νομοσχέδιο της Άννας Διαμαντοπούλου όταν αυτό κατατέθηκε στην προηγούμενη βουλή. Από τότε όμως έχουν αλλάξει πολλά. Η σύγχρονη Αριστερά κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει την αριστερή μελαγχολία. Και αυτό είναι προς τιμήν της.

Είναι άραγε ασυμβίβαστες οι έννοιες του πειραματισμού και της αριστείας; Θεωρητικά μπορεί, αλλά λίγο με ενδιαφέρει στην παρούσα φάση. Στην κατάσταση που βρίσκεται η ελληνική δημόσια εκπαίδευση η προβολή του στόχου της αριστείας είναι ο πιο αυθεντικός πειραματισμός. Αλήθεια, που θα βρούμε σήμερα σχολεία στα οποία το εκπαιδευτικό προσωπικό αξιολογείται καθημερινά και ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα; Σχολεία τα οποία να συνεργάζονται με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής; Σχολεία στα οποία λειτουργούν δεκάδες πιλοτικά προγράμματα εγχώρια και Ευρωπαϊκά τα οποία εκτελούνται κανονικά και όχι εικονικά και κυρίως αξιολογούνται; Σχολεία στα οποία γίνεται εσωτερική αξιολόγηση, συστηματική και ελεγχόμενη συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ίδιου ή συγγενικού αντικειμένου, προγράμματα εσωτερικής επιμόρφωσης, διαθεματικές διδασκαλίες, συστηματική χρήση πολυμέσων, ψηφιακής τάξης κλπ;

Τα ΠΠΣ μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν την ατμομηχανή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Ευελπιστώ ότι τα συμπεράσματα από τη λειτουργία και το εκπαιδευτικό τους έργο θα γίνουν οδηγός για το μοντέλο των ελληνικών σχολείων της επόμενης δεκαετίας. Το παράδειγμα των πρότυπων - πειραματικών πρέπει να είναι ο στόχος της πολιτείας για όλα τα σχολεία της χώρας.

Ο κύκλος της συγκρότησης των ΠΠΣ ολοκληρώνεται σήμερα με τη θεσμοθέτηση εξετάσεων για την εισαγωγή στα σχολεία αυτά. Οι εξετάσεις προκαλούν πάντοτε αντιδράσεις. Το όνειρο για πολλούς είναι να μην υπάρχουν εξετάσεις πουθενά, ούτε για την άδεια οδήγησης, γι’ αυτό εξάλλου φροντίζουν να την πάρουν με άλλους, πλάγιους τρόπους. Ας είναι. Τα ΠΠΣ φιλοδοξούν να αποτελέσουν νησίδες αριστείας και εκλεκτισμού. Θέλουν να είναι σχολεία ελίτ. Καταλαβαίνω ότι για τη μετριότητα, που κυριαρχεί, αυτό είναι κακό, ολέθριο, αντιδημοκρατικό. Αλλά «δυστυχώς» τα ΠΠΣ πρέπει να επιλέξουν τους καλύτερους, αυτούς που χρόνια τώρα καταπιέζονται και συνθλίβονται στη χώρα του εξισωτισμού προς τα κάτω. Για να αναδείξουν τις ικανότητές τους και να απογειώσουν τα ταλέντα τους. Με τις καλύτερες και τους καλύτερους θα μπορέσουν οι επιλεγμένοι εκπαιδευτικοί να εφαρμόσουν τα καινοτόμα προγράμματά τους και να αλλάξουν το παράδειγμα σε μια κοινωνία που αγωνίζεται να σταθεί όρθια.

Οι εξετάσεις στα ΠΠΣ δεν απαιτούν καμιά ειδική προετοιμασία , κανένα φροντιστήριο. Θα ελεγχθούν βασικές γνώσεις της προηγούμενης βαθμίδας. Είναι απλές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις. Ας προσέξουν ωστόσο αυτοί που θα εισηγηθούν τα θέματα. Αρκετά έχει υποφέρει η εκπαίδευση από τα διάφορα «ψώνια» που κυκλοφορούν σε αυτούς τους κύκλους. Που πασχίζουν να ανακαλύψουν αυτά που δεν γνωρίζουν και όχι αυτά που γνωρίζουν οι μαθητές. Που βγάζουν όλο το κόμπλεξ της προσωπικής τους ημιμάθειας πάνω σε παιδιά και εφήβους. Να προσέξουν για να μη μετατρέψουν και τις εξετάσεις αυτές σε ένα ακόμα άχθος της ελληνικής οικογένειας.

Το παράδειγμα των εξετάσεων των ΠΠΣ καλό θα ήταν να το ακολουθήσει συνολικά η μέση εκπαίδευση. Μετά την αποφοίτηση από την Α λυκείου, όταν δηλαδή ολοκληρώνεται ο κύκλος της βασικής εκπαίδευσης, ένας ηθμός που θα διαχώριζε τους μαθητές και τις μαθήτριες σε αυτές και αυτούς που θα ακολουθήσουν το Γενικό ή το Επαγγελματικό Λύκειο θα ήταν ένα προοδευτικό μέτρο. Θα γλίτωνε πολλούς που πραγματικά δεν μπορούν ή δεν θέλουν από τη φενάκη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, από τα έξοδα και την ταλαιπωρία. Από μια λανθασμένη πορεία ζωής. Θα έστελνε στην τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση ευρύτερες κατηγορίες παιδιών, που τόσο τις έχει ανάγκη. Θα την αναβάθμιζε ποιοτικά και θα της έδινε τη δυνατότητα να παρέχει σε χιλιάδες νέες και νέους πραγματικά εφόδια για να κατακτήσουν τη ζωή. Θα αποφόρτιζε την πίεση προς την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και θα την εφοδίαζε με το κατάλληλο «υλικό» ώστε να μπορέσει και αυτή να βρει το δρόμο της αριστείας.

Οι εισαγωγικές εξετάσεις στα ΠΠΣ είναι μέτρο ωφέλιμο για τη λειτουργία τους. Τα σχολεία της αριστείας δυστυχώς δεν έχουν χρόνο για να πείσουν το Γιαννάκη που συστηματικά παρεμποδίζει το μάθημα ότι δεν πρέπει να το κάνει. Γιατί δίπλα στο Γιαννάκη κάθονται δεκάδες άλλα παιδιά που, παράδοξο για πολλούς, έχουν αποφασίσει από μικρά να κατακτήσουν τον κόσμο. Και η πολιτεία οφείλει να τους διαθέτει δημόσια και δωρεάν «εργαλεία» για να το πετύχουν.

http://mhmadas.blogspot.gr/2013/04/blog-post_7569.html