του Κώστα Στούπα
Ας υποθέσουμε πως ο κύριος Μήτσος εργάζεται προς 3,75 ευρώ την ώρα, 30 ευρώ τη μέρα, 750 ευρώ το μήνα και 9.000 ευρώ το χρόνο, τα οποία αποταμιεύει για να αγοράσει ένα σπίτι ή να έχει να πορευτεί στα γεράματα.
Σε 10 χρόνια θα έχει καταθέσει στην τράπεζα περί τις 90.000 ευρώ και όλα αυτά τα χρόνια ζούνε με το μισθό της συζύγου του, κάνοντας το «φαγητό» τους παξιμάδι για να πορευτούν.
Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο κύριος Κώστας ο οποίος αντί να μαζέψει πρώτα τα χρήματα για να αγοράσει σπίτι, παίρνει δάνειο 90.000 ευρώ και το αγοράζει με την υποχρέωση να πληρώνει τα επόμενα 10 χρόνια δόσεις 750 ευρώ το μήνα.
Αν ο κύριος Κώστας μείνει άνεργος, σταματήσει να πληρώνει το στεγαστικό δάνειο στην τράπεζα και το κάνουν αυτό μερικές χιλιάδες άνθρωποι, τότε η τράπεζα θα πρέπει να κατεβάσει ρολά αλλά και να χάσει τις 90.000 που έχει καταθέσει εκεί ο Μήτσος.
Στην ουσία το σπίτι που αγόρασε ο Κώστας τι είναι; Είναι τούβλα, παράθυρα, πατώματα, πόρτες κλπ. συν ώρες εργασίας. Είναι ένα άθροισμα των ωρών εργασίας που χρειάστηκαν όλα αυτά για να γίνουν.
Αν ένα σπίτι 90.000 ευρώ περικλείει 24.000 ώρες εργασίας κάποιος πρέπει να εργαστεί τόσο περίπου για να πληρώσει αυτούς που το κατασκεύασαν για να το αποκτήσει.
Ο Κώστας επί της ουσίας δανείστηκε μέσω της τράπεζας 24.000 ώρες εργασίας από το Μήτσο με την υπόσχεση να του τις επιστρέψει με κάποιο τόκο.
Αν ο Κώστας μείνει άνεργος (κάτι που κανείς δεν εύχεται ή πάθει κάτι άλλο και δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος του) το σπίτι σε ποιον είναι σωστό να ανήκει στον Κώστα ή τον Μήτσο;
Ο πλειστηριασμός από την τράπεζα του σπιτιού του Κώστα που δεν έχει να πληρώσει, είναι ένας τρόπος να το πάρει πίσω ο Μήτσος στον οποίο λογικά και ηθικά ανήκει.
Ο πλειστηριασμός στη φάση αυτή τι είναι πράξη αδικίας ή δικαιοσύνης;
Οι δημαγωγοί...
Αν κάποιος είναι απατεώνας ή δημαγωγός μπορεί να υπόσχεται στον Κώστα πως μπορεί να κρατήσει το σπίτι που δεν μπορεί να πληρώσει υποσχόμενος παράλληλα και στον Μήτσο πως αυτό δεν θα έχει καμιά επίπτωση σ’ αυτόν.
Η βασική δουλειά που κάνουν οι τράπεζες είναι να συγκεντρώνουν καταθέσεις από τους Μήτσους και να δανείζουν τους Κώστηδες να αγοράζουν σπίτια ή να κάνουν επενδύσεις... Το κέρδος τους είναι η διαφορά των επιτοκίων μεταξύ καταθέσεων και χορηγήσεων.
Ο Μηνάς και ο Μανώλης...
Έστω πως υπάρχει και ο Μηνάς που κι αυτός έχει πάρει στεγαστικό δάνειο 90.000 με τους ίδιους όρους με τον Κώστα. Ο Μηνάς δεν έχει χάσει την εργασία του, ούτε έχει υποστεί μείωση. Βλέποντας πως γίνεται κουβέντα ο Κώστας να κρατήσει το σπίτι χωρίς να πληρώσει το δάνειο, ο Μηνάς σταματά να πληρώνει και αυτός διεκδικώντας τα ίδια...
Αν συμβεί αυτό, φυσικά κάποιος Μήτσος που έχει κατάθεση 90.000 ευρώ θα πληρώσει πάλι το μάρμαρο...
Αν με τον Κώστα αυτό ήταν μια φορά άδικο με τον Μηνά είναι δύο φορές.
Έστω πως υπάρχει και ο Μανώλης που έχει πάρει δάνειο με τους όρους του Κώστα, αλλά εκτός αυτού διαθέτει και 50 ή 100.000 κατάθεση στην τράπεζα. Βλέποντας την ευκαιρία που δημιουργεί η στάση του Κώστα, αρνείται και αυτός να πληρώσει το δάνειο παριστάνοντας τον ανήμπορο.
Κι ενώ υπάρχει αυτή η διαμάχη, εμφανίζεται ο πολιτικός Καλοχαιρέτας και για να βρει μια μέση λύση προκειμένου να «ψαρέψει» από όλους ψηφαλάκια προτείνει να «κουρευτούν» όλα τα δάνεια 50%.
Όπως εξηγήσαμε στην αρχή αυτό σημαίνει αυτόματα και κούρεμα των καταθέσεων των Μήτσων κατά 50%.
Αυτό επίσης είναι άδικο. Είναι όμως ανώφελο για τον Κώστα. Αντί να χρωστά 90.000 ευρώ που ήταν το δάνειο, θα χρωστά 45.000 ευρώ, αλλά αφού είναι άνεργος ούτε αυτός θα μπορεί να πληρώσει...
Ο Μηνάς και ο Μανώλης θα βγουν κερδισμένοι αφού θα τους χαριστεί το μισό σπίτι ή οι εργατοώρες 5 ετών.
Τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν πως οι πλειστηριασμοί, αν και επώδυνη επιλογή, είναι η πιο δίκαιη για το μέσο όρο της κοινωνίας.
Τι θα συμβεί στην πραγματικότητα
Αυτά όμως αποτελούν μια θεωρητική προσέγγιση για να καταλάβουμε πως περίπου λειτουργεί ο μηχανισμός των δανείων και των πλειστηριασμών. Η πραγματικότητα είναι πάντα περισσότερο περίπλοκη.
Η Τρόικα ζητά πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών το 2014 και οι διάφοροι Καλοχαιρέτες της πολιτικής ζητάνε κάποιες συμβιβαστικές λύσεις.
Άσχετα με το τι θα αποφασίσουν, τελικά σημασία έχει τι πιστεύουν πως πρέπει να γίνει οι τράπεζες που έχουν και καλύτερη εικόνα του προβλήματος.
Επειδή δουλειά του δημοσιογράφου είναι να ρωτά έστω και αν πιστεύει πως η καλύτερη πληροφορία είναι η σωστή σκέψη, ρώτησα τον τελευταίο καιρό κορυφαία τραπεζικά στελέχη ποιες είναι οι προθέσεις τους σε σχέση με τα στεγαστικά δάνεια που είναι σε καθυστέρηση.
Οι απαντήσεις ήταν πως θα τα χωρίσουν σε κατηγορίες ανάλογα με το ποια μπορούν να εισπραχτούν και ποια όχι.
Του Μηνά και του Μανώλη δηλαδή μπορούν να θεωρηθούν πως μπορούν να εισπραχθούν και θα το επιδιώξουν πάση θυσία, ακόμη και με την απειλή κατασχέσεων ή κατασχέσεις.
Το πρώτο που θα κάνουν είναι να ελέγξουν περιπτώσεις σαν του Μανώλη που ενώ έχουν καταθέσεις στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό δεν πληρώνουν τα χρέη τους. Αυτούς θα τους κυνηγήσουν...
Σε περιπτώσεις σαν του Μηνά ενδέχεται να κάνουν διευκολύνσεις, επιμηκύνοντας το χρόνο αποπληρωμής, αν υπάρχει μείωση μισθού.
Σε περιπτώσεις σαν του Κώστα γνωρίζουν πως δεν μπορούν να εισπράξουν όσο είναι άνεργος και σκοπεύουν να αλλάξουν εντελώς τους όρους ανάλογα με την κάθε περίπτωση.
Θα επιμηκύνουν το χρόνο αποπληρωμής όσο χρειαστεί και θα μειώσουν τα επιτόκια όσο χρειαστεί επίσης. Όταν ρώτησα πόσο θα μειωθούν οι δόσεις; Η απάντηση που έλαβα ήταν όσο χρειάζεται να συμφέρει τον Κώστα να μην αφήσει το σπίτι για να πάει να νοικιάσει ένα μικρότερο και φθηνότερο.
Αργότερα, όταν ο Κώστας ξαναβρεί εργασία θα αναπροσαρμόσουν πάλι τους όρους ανάλογα.
Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες θα αποφύγουν να εγγράψουν σημαντικές διαγραφές και να βάλουν σε κίνδυνο τους Μήτσους να χάσουν τις καταθέσεις τους ή μέρος αυτών.
Φυσικά κάποιες απώλειες θα υπάρξουν, αλλά αυτές δεν θα είναι ονομαστικές. Όταν ένα δάνειο είναι να πληρωθεί σε 15 χρόνια με ένα επιτόκιο Α και πληρωθεί σε 30 χρόνια με ένα επιτόκιο χαμηλότερο Β υπάρχει μια απώλεια και αυτή θα βρει τρόπο να αποτυπωθεί στη μεταβολή του κεφαλαίου της κατάθεσης.
Οι τράπεζες δεν έχουν κανένα συμφέρον να βρεθούν με χιλιάδες σπίτια από κατασχέσεις τα οποία θα χάνουν την αξία τους και θα πουλήσουν σε εξευτελιστικές τιμές διαγράφοντας τη διαφορά της αξίας.
Ακόμη και αν υπάρξει πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών οι τράπεζες δεν έχουν συμφέρον να βγάλουν στο σφυρί μαζικά σπίτια. Θα χρησιμοποιήσουν τους πλειστηριασμούς σαν μέσο πίεσης γι’ αυτούς που ενώ μπορούν δεν πληρώνουν...
Θα κυνηγήσουν εξοχικές κατοικίες περισσότερο παρά πρώτες κατοικίες...
Αφού οι τράπεζες δεν καίγονται να βγάλουν πρώτες κατοικίες σε πλειστηριασμούς δεν έχει λόγο και η τρόικα να επιμένει σε πλήρη απελευθέρωση από το Γενάρη. Άρα, για τους πλειστηριασμούς είναι πιθανή μια κατάληξη σε μια μέση λύση...
Πηγή:www.capital.gr