Οριστικό αντίο στη ρωσική αγορά και σε εξαγωγές χιλιάδων τόνων ψαριών κινδυνεύουν να πουν οι ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας εξαιτίας των ρωσικών αντίμετρων στις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Μόσχα.
Η απαγόρευση εισαγωγής ψαριών στη ρωσική αγορά εντείνει τα προβλήματα που είχαν ήδη ξεκινήσει πέρυσι. Η προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών που επιβλήθηκε στην Ελλάδα το τελευταίο εξάμηνο του 2013 και οι διαπραγματεύσεις συμμόρφωσης που ακολούθησαν είχαν ως αποτέλεσμα να μείνουν εκτός ρωσικής αγοράς τα ελληνικά προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας για σημαντικό διάστημα.
Πλέον είναι ορατό το ενδεχόμενο να ακυρωθεί η προσπάθεια που κατέβαλλαν τα τελευταία έξι χρόνια οι εταιρείες του κλάδου να διεκδικήσουν σοβαρό μερίδιο της ρωσικής αγοράς. Από το 2008 όταν οι πωλήσεις ελληνικών προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας ανέρχονταν μόλις σε 500 τόνους, το 2010 το ελληνικό ψάρι έφθασε να αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% της κατανάλωσης τσιπούρας και λαυρακίου στην Ρωσία.
Η επιθετική πολιτική των Τούρκων ανταγωνιστών (με τη βοήθεια και του τουρκικού κράτους) είχε ως αποτέλεσμα το 2012 το μερίδιο των ελληνικών ψαριών να φθάσει τους 2.454 τόνους (42%) της αγοράς, έναντι 3.100 τόνων των τουρκικών (53% της αγοράς). Το 2013 η προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών που επιβλήθηκε στην Ελλάδα το τελευταίο εξάμηνο (για λόγους ελέγχου ποιότητας) είχε ως αποτέλεσμα οι πωλήσεις να περιοριστούν στους 700 τόνους και το χαμένο ελληνικό μερίδιο να αποσπάσουν οι Τούρκοι που πλέον ηγούνται της αγοράς προϊόντων μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας στη Ρωσία.
Τα πρώτα στοιχεία για το 2014 είναι ενδεικτικά: Στο διάστημα Ιανουαρίου – Απριλίου 2014 στη ρωσική αγορά έγιναν πωλήσεις 2.400 τόνων τουρκικών ψαριών, έναντι μόλις 200 ελληνικών.
Ήδη από τον περασμένο Απρίλιο ο Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών (ΣΕΘ) είχε κρούσει το καμπανάκι του κινδύνου, όχι μόνον στις εγχώριες αλλά και στις ευρωπαϊκές αρχές. Με επιστολή του προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μανουέλ Μπαρόζο και άλλους αρμόδιους φορείς, ο ΣΕΘ είχε εκφράσει τις σοβαρές του ανησυχίες για τις επιπτώσεις στον ελληνικό κλάδο ιχθυοκαλλιεργειών από το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία. Κάνοντας λόγο για τις σοβαρές προσπάθειες και επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν από τις ελληνικές επιχειρήσεις να διεισδύσουν στη ρωσική αγορά, ο ΣΕΘ είχε προφητικά αναφέρει (κάτι που έπραξε και προς την ελληνική κυβέρνηση επανειλημμένα και με νέα επιστολή προ ημερών) πως οποιεσδήποτε κυρώσεις προς τη Ρωσία θα μεταφράζονταν σε σοβαρό πλεονέκτημα των ανταγωνιστών από χώρες εκτός Ε.Ε.
Η απάντηση από την ευρωπαϊκή επιτροπή πέραν του ότι διαβεβαίωνε την ελληνική πλευρά πως οι ανησυχίες της θα λαμβάνονταν υπόψη, δεν προσέφερε κάτι ουσιαστικό και εν τέλει η επιβολή κυρώσεων οδήγησε στα επώδυνα για τον κλάδο ρωσικά αντίμετρα.
Χάνουμε την ηγετική θέση
Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν πως η Ελλάδα (λόγω και των οικονομικών δυσχερειών που πλήττουν πολλές επιχειρήσεις του κλάδου, με τα σχέδια αναδιάρθρωσής του να αναμένουν την υλοποίησή τους) οδεύει στην απώλεια των ηνίων στη μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια, με τους Τούρκους κάθε χρόνο να εμφανίζονται πιο δυνατοί. Χωρίς να διαθέτουν τους περιορισμούς της Ε.Ε., με ευνοϊκό καθεστώς για τις εξαγωγές τους και με υψηλούς δασμούς για όποιον επιχειρήσει να εισάγει στην Τουρκία, αλλά και με σοβαρές επενδύσεις τη τελευταία δεκαετία, έχουν καταφέρει να αυξήσουν με γεωμετρική πρόοδο τις πωλήσεις των ψαριών τους.
Το 1986 η ετήσια τουρκική παραγωγή έφθανε τους 3.000 τόνους. Σήμερα η Τουρκία διαθέτει 2.000 χιλιάδες εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών και παράγει 220 χιλιάδες τόνους, από τους οποίους οι 110.000 αφορούν λαβράκι και τσιπούρα. Πέρυσι οι εξαγωγές τους έφθασαν τα 565 εκατ. δολάρια καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες αποφασίζουν να διεισδύσουν σε νέες και μεγάλες αγορές, μεταξύ των οποίων η Ρωσία, η ΗΠΑ και η Μ. Ανατολή. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2008 ιδρύθηκε φορέας που ασχολείται αποκλειστικά με την εμπορική προώθηση των τουρκικών ψαριών στο εξωτερικό, η Turkish Seafood Promotion Commitee, στα πρότυπα των κινήσεων που πραγματοποίησαν προ δεκαετιών οι Νορβηγοί, παγκόσμιοι ηγέτες του κλάδου...
Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία αναμένεται να είναι η μεγάλη κερδισμένη στον οικονομικό πόλεμο Δύσης-Μόσχας. Όπως ανέφερε στα διεθνή πρακτορεία ο Μεχμέτ Μπουγιούκεκσι, επικεφαλής του Επιμελητηρίου των Εξαγωγικών Επιχειρήσεων της Τουρκίας (TIM), η ζήτηση από τη Ρωσία για τουρκικά προϊόντα αυξήθηκε αφού τέθηκαν σε ισχύ οι περιορισμοί στις εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η Τουρκία βρισκόταν στην 5η θέση μεταξύ των χωρών που προμηθεύουν με τρόφιμα τη Ρωσία, με έναν όγκο εξαγωγών η αξία των οποίων ανήλθε σε 1,68 δισ. δολάρια το 2013.
nikos.chrissikopoulos@capital.gr
Πηγή:www.capital.gr