Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Η πρόσφατη συμφωνία ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου, που αναφέρεται αφενός στη συνεργασία των δύο χωρών σε θέματα έρευνας και διάσωσης, αφετέρου στην τριμερή συνδιάσκεψη Αιγύπτου - Ελλάδας - Κύπρου για τα θέματα οριοθέτησης των αντίστοιχων ΑΟΖ, έδωσε νέα διάσταση στη διαχρονική συζήτηση που αφορά στις πολιτικές που πρέπει να ακολουθούνται για την αποτροπή των συνεχών τουρκικών προκλήσεων και των κινδύνων για θερμά επεισόδια που αυτές περικλείουν.
Θύμισε δε ώς ένα βαθμό μια παλαιότερη και πάντως πιο ολοκληρωμένη πολιτική, την πολιτική του ενιαίου αμυντικού χώρου Ελλάδας - Κύπρου, την οποία είχε αρχικά συλλάβει ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και είχε μετά θέσει σε εφαρμογή ο τότε υπουργός Εθνικής Αμυνας Γεράσιμος Αρσένης. Δυστυχώς, η από κάθε άποψη σωστή αυτή πολιτική είχε με την πάροδο των χρόνων ατονήσει έως εγκαταλειφθεί, στο πλαίσιο νέων αντιλήψεων και προσπαθειών προσέγγισης με την Τουρκία, που όμως δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Ετσι η νέα συμφωνία αποτελεί, επιτέλους, ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει όμως να συνοδευτεί και από άλλα βήματα ώστε να ολοκληρωθεί και να είναι αποτελεσματική για την προστασία της Κύπρου και της Ελλάδας από την ολοένα εντεινόμενη τουρκική προκλητική συμπεριφορά, και τους κινδύνους που αυτή περικλείει, μετά μάλιστα και τα τελευταία γνωστά επεισόδια στην κυπριακή ΑΟΖ. Βέβαια αυτή η τουρκική συμπεριφορά οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η Τουρκία ουδέποτε επρόκειτο να μεταβάλει ουσιαστικά την πολιτική της απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα. Αντίθετα εκλαμβάνει κάθε προσπάθεια συνδιαλλαγής και διαπραγμάτευσης ως αδυναμία. Ετσι η υπερβολικά διαλλακτική στάση και οι υποχωρήσεις της σημερινής κυπριακής κυβέρνησης -ξεκινούν από τη στήριξη που ο πρόεδρος Αναστασιάδης παρείχε στο απαράδεκτο Σχέδιο Ανάν- ήταν μάλλον βέβαιο ότι δεν επρόκειτο να έχουν κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Η στιγμή για τη διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής απέναντι στην Τουρκία είναι η κατάλληλη. Και βέβαια η προχθεσινή συμφωνία για ενοποίηση του χώρου μέσα στον οποίο θα αναπτύσσεται η συνεργασία στα θέματα έρευνας και διάσωσης, θέματα σημαντικά για τα οποία η Τουρκία ανέκαθεν αμφισβητούσε τα ελληνικά δικαιώματα και αρμοδιότητες, ανοίγει το δρόμο για την ολοκλήρωση αυτή.
Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται εδώ η διεθνής συγκυρία με επίκεντρο τις δραματικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής με τον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών στο Ιράκ και τη Συρία, εξελίξεις απέναντι στις οποίες η Τουρκία κράτησε μια αμφιλεγόμενη στάση, με αποτέλεσμα να βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση.
Η τουρκική συμπεριφορά απέναντι στους Κούρδους γενικά, και στους Κούρδους μαχητές στη σημαντική στρατηγικά πόλη Κομπάνι ειδικότερα, αλλά και τα παρελκυστικά μηνύματα που εκπέμπει σχετικά με τη συνολική στάση της απέναντι στους τζιχαντιστές, έχουν προκαλέσει τη σοβαρή ενόχληση πρώτα των ΗΠΑ και στη συνέχεια άλλων μελών της «Συμμαχίας» εναντίον των τζιχαντιστών. Οι βομβαρδισμοί δε από την τουρκική πολεμική αεροπορία Κούρδων μαχητών υπενθύμισαν παλαιότερες τουρκικές πολιτικές για εθνοκαθάρσεις και σφαγές, αλλά και τις ευρύτερες διαστάσεις της κρίσης στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται και το ζήτημα του μέλλοντος των Κούρδων, αλλά και, ώς ένα βαθμό, το μέλλον του Κυπριακού.
Η ολοκλήρωση της πολιτικής, της οποίας το πρώτο βήμα έγινε προ ημερών στην Αθήνα, για να είναι πλήρης πρέπει χρειάζεται να περιλαμβάνει και τα ακόλουθα βήματα.
Πρώτον, την προσθήκη στην υπάρχουσα συμφωνία για συνεργασία στον τομέα της Ερευνας και Διάσωσης και της συνεργασίας στον αμυντικό τομέα με την αναβάθμιση υπαρχόντων και την εκπόνηση νέων απαραίτητων επιχειρησιακών σχεδίων και αμυντικών υποδομών.
Δεύτερον, τη διατήρηση της αναστολής των ενδοκυπριακών συνομιλιών που έστω και με μεγάλη καθυστέρηση και αφού δυστυχώς κατάπιε αρκετές προσβολές, τελικά σωστά αποφάσισε ο πρόεδρος της Κύπρου, κ. Αναστασιάδης.
Τρίτον, την καταγγελία της γνωστής και επιεικώς απαράδεκτης περσινής συμφωνίας της Νέας Υόρκης, της οποίας έως ένα βαθμό ήταν ο ίδιος αρχιτέκτων και η οποία με όλα αυτά τα περί συναντήσεων των διαπραγματευτών με τους ΥΠΕΞ Ελλάδας και Τουρκίας αντίστοιχα, έκανε δεκτή στην ουσία την πάγια απαίτηση της Τουρκίας για τετραμερή συνδιάσκεψη, αλλάζοντας τη βάση του Κυπριακού, συντελώντας στην αποδιεθνοποίησή του και στέλνοντας με τον τρόπο αυτό στο καλάθι των αχρήστων σαράντα χρόνια αγώνων.
Τέταρτον, την άσκηση βέτο με σκοπό το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε. Η πολιτική βάση για την ενέργεια αυτή βρίσκεται αφενός στο γεγονός ότι η Τουρκία με τη συμπεριφορά της δεν τηρεί δεσμεύσεις που έχει αναλάβει αποδεχόμενη το διαπραγματευτικό πλαίσιο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων αυτών, αφετέρου στη συμπεριφορά της απέναντι στους Κούρδους, αφού η Ε.Ε. και τα θεσμικά της όργανα έχουν καταστήσει το Κουρδικό μείζον ζήτημα των ευρω-τουρκικών σχέσεων. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Γιαννάκης Κασουλίδης ο οποίος μάλιστα διετέλεσε και ευρωβουλευτής, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, γνωρίζει τα θέματα αυτά και πρέπει να πράξει ανάλογα.
Πέμπτον, την επιστροφή σε πολιτικές με στόχο την επαναδιεθνοποίηση του Κυπριακού και την αξιοποίηση της επικείμενης τριμερούς συνδιάσκεψης Ελλάδας - Αιγύπτου - Κύπρου, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τις πολύ θετικές τοποθετήσεις και αποφάσεις του νέου προέδρου της Αιγύπτου. Η εξέταση προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας, αν και σημαντική ενέργεια, προσκρούει στη μόνιμη άρνηση της Τουρκίας να συμμετέχει στη διαδικασία αυτή, αλλά και στο γεγονός ότι δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Θα μπορούσε όμως να εξετασθεί το ενδεχόμενο να ζητηθεί από το δικαστήριο μια συμβουλευτική γνώμη (Advisory opinion). Μια θετική τέτοια γνώμη θα ενίσχυε ακόμη περισσότερο τα ελληνικά και κυπριακά επιχειρήματα.
Πρόσφατα η Κύπρος απέκτησε, στο πλαίσιο της σύνθεσης της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ένα νέο σημαντικό χαρτοφυλάκιο, για το περιεχόμενο του οποίου ενδιαφέρονται αρκετές χώρες-μέλη της Ε.Ε. και όχι μόνο. Εναπόκειται στον νέο επίτροπο της Κύπρου, κ. Στυλιανίδη, ο οποίος βέβαια στο παρελθόν από τη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου κλήθηκε να «υπερασπισθεί» την πολιτική Αναστασιάδη, που δυστυχώς ώς σήμερα δεν απέφερε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, να εκμεταλλευτεί υπέρ της Κύπρου τα πλεονεκτήματα της νέας θέσης του.
Η στιγμή για τον επαναπροσδιορισμό της πολιτικής είναι η κατάλληλη. Χρειάζεται να ληφθούν και οι άλλες αποφάσεις για να ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή και να στηριχθεί το πρώτο βήμα που ήδη έγινε, ώστε να μην επιστρέψουμε στις συνθήκες του πρόσφατου παρελθόντος, που κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα δεν απέφεραν.
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=452863