13 Νοεμβρίου 2014

«Σταθεροποιήθηκε» το Philae, στη δημοσιότητα η πρώτη εικόνα του κομήτη-Διαμάχη στην ΕSA για τις «μυστικές» εικόνες του Rosetta

Το ρομπότ παραλίγο να χαθεί στο Διάστημα: Η συσκευή Philae απέτυχε να αγκιστρωθεί σωστά στην επιφάνεια του κομήτη 67P και αναπήδησε σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων. Τώρα, όμως, δείχνει να έχει σταθεροποιηθεί, ανακοίνωσε το πρωί της Πέμπτης η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA.

Στη δημοσιότητα δόθηκε λίγο αργότερα η πρώτη εικόνα από το Philae, γεμάτη δραματικές σκιές, η οποία επιβεβαιώνει ότι το ρομπότ παραμένει στην επιφάνεια. Δείτε την σε πλήρη ανάλυση.
Οι αισθητήρες έδειξαν ότι το ρομπότ, το οποίο έχει μέγεθος πλυντηρίου και βάρος 110 κιλά, βυθίστηκε αρχικά σε βάθος 4 εκατοστών μέσα σε ένα μαλακό υλικό. Αυτό είναι αναμενόμενο, για ένα σώμα που αποτελείται από πάγο, σκόνη και βράχια.


Όμως το Philae άρχισε σύντομα να περιστρέφεται, ανακοίνωσε η ESA αργά την Τετάρτη, Ακινητοποιήθηκε ξανά έπειτα από δύο ώρες και μετά ξανάρχισε να κινείται για ακόμα δέκα λεπτά.

Οι μηχανικοί της αποστολής εκτιμούν τώρα ότι το ρομπότ αναπήδησε τουλάχιστον δύο φορές, πιθανώς σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων από το σημείο της ιστορικής προσεδάφισης το απόγευμα της Τετάρτης.

Το γεγονός ότι η συσκευή δεν αγκιστρώθηκε σωστά ίσως δημιουργεί κίνδυνο απογείωσης σε περίπτωση χρήσης ενός τρυπανιού για τη συλλογή δειγμάτων, είπε ο Στεφάν Ούλαμεκ, υπεύθυνος της αποστολής.

Το Philae απέτυχε να ενεργοποιήσει δύο άγκιστρα για να σταθεροποιηθεί στην επιφάνεια (ESA)

Ο κομήτης 67P/Churyumov–Gerasimenko είναι σχετικά μικρός, σε μέγεθος βουνού, οπότε η βαρύτητά του είναι πολύ ασθενής -θα μπορούσε κανείς να εκτοξευτεί στο άπειρο με ένα απλό άλμα.

Το πρώτο πρόβλημα στο Philae ήταν η αποτυχία ενός προωστήρα που υπάρχει στο πίσω μέρος του. Επρόκειτο να ενεργοποιηθεί με την προσεδάφιση, πιέζοντας το ρομπότ προς τα κάτω, μέχρι αυτό να προλάβει αγκιστρωθεί στην επιφάνεια με τρεις βίδες και δύο καμάκια. Τα δύο καμάκια όμως δεν λειτούργησαν.

Η ESA ανέφερε ακόμα ότι την Τετάρτη παρουσιάστηκαν «διακυμάνσεις» στις ραδιοεπικοινωνίες, οι οποίες όμως ίσως έχουν σχέση με την τρέχουσα θέση του κομήτη, χαμηλά στον ουρανό της Γης, κοντά στον ορίζοντα.

Το Philae δεν επικοινωνεί απευθείας με τη Γη αλλά χρησιμοποιεί το μητρικό σκάφος Rosetta ως αναμεταδότη.

Η επικοινωνία ήταν προγραμματισμένο να διακοπεί το βράδυ της Τετάρτης και να ανακτηθεί το πρωί της Πέμπτης.

Η μετάδοση των εικόνων από το ρομπότ έχει αρχίσει.

Τo Rosetta βρίσκεται τώρα σε απόσταση μερικών δεκάδων χιλιομέτρων από το Philae, θα προσπαθήσει όμως να το φωτογραφήσει και να αποκαλύψει την ακριβή θέση του.

Διαμάχη στην ΕSA για τις «μυστικές» εικόνες του Rosetta

Ολόκληρος ο πλανήτης πανηγύρισε την Τετάρτη για την πρώτη προσεδάφιση σε κομήτη, όμως οι καλύτερες εικόνες του Rosetta δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, και ίσως καθυστερήσουν αρκετούς ακόμα μήνες.

Οι επιστήμονες της αποστολής θέλουν να έχουν την πρωτιά στις ανακαλύψεις, προκαλώντας τις αντιδράσεις ορισμένων συναδέλφων τους.

Αντικείμενο της διαμάχης είναι η ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες των ερευνητών και τις ανάγκες ενημέρωσης του κοινού για σημαντικές ανακαλύψεις.

Οι περισσότερες εικόνες που έχει δημοσιοποιήσει ως τώρα η ESA, η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία, είναι ασπρόμαυρες και δείχνουν τον κομήτη 67P από απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων.

Όμως το Rosetta έχει στείλει εδώ και εβδομάδες έγχρωμες εικόνες από απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων. Ελήφθησαν με το όργανο OSIRIS, την κύρια κάμερα του σκάφους, η οποία προσφέρει πέντε φορές υψηλότερη ανάλυση από ό,τι οι κάμερες πλοήγησης.

Η αλήθεια είναι ότι σε πολλές διαστημικές αποστολές εφαρμόζεται εμπάργκο μερικών μηνών στη δημοσιοποίηση σημαντικών δεδομένων, τα οποία θέλουν να αξιοποιήσουν πρώτοι οι επιστήμονες που εργάστηκαν για την αποστολή.

Η NASA, πάντως, δημοσιεύει άμεσα τις εικόνες από σημαντικές αποστολές όπως το ρομπότ Curiosity στον Άρη.

Πριν από την εκτόξευση του Rosetta το 2004 είχε αποφασιστεί να εφαρμοστεί εξάμηνο εμπάργκο για τα δεδομένα των 11 οργάνων του σκάφους.

Ωστόσο τα επίσημα έγγραφα της αποστολής αναφέρουν ρητά ότι οι επιστήμονες του Rosetta πρέπει να προσφέρουν «επαρκή στήριξη» στις επικοινωνιακές προσπάθειες της ESA.

«Πιστεύω ότι η στήριξη [της ομάδας του OSIRIS] σε καμία περίπτωση δεν είναι επαρκής» δήλωσε στο δικτυακό τόπο του Science ο Μαρκ ΜακΚόγκριν, ανώτερος επιστημονικός σύμβουλος της ESA.

Στο κέντρο της διαμάχης, είπε, βρίσκεται ο υπεύθυνος της κάμερας OSIRIS, ο Χόλγκερ Σιρξ του Ινστιτούτου Έρευνας Ηλιακού Συστήματος «Μαξ Πλανκ» στο Γκέτιγκεν της Γερμανίας.

«Πρόκειται για οικογενειακό καβγά [στην ESA] και ο Χόλγκερ βρίσκεται στη μέση επειδή έχει στα χέρια του τα κοσμήματα της οικογένειας» λέει ο ΜακΚόγκριν.

Ο ίδιος ο Χόλγκερ Σιρξ επιμένει ότι η ομάδα του ήδη προσφέρει επαρκή δεδομένα. Επισημαίνει μάλιστα ότι άλλοι, ανεξάρτητοι ερευνητές έχουν ήδη υποβάλλει μελέτες για δημοσίευση αξιοποιώντας τις λιγοστές εικόνες που έχουν δοθεί ήδη στη δημοσιότητα.

«Η κατάσταση είναι ένα τεντωμένο σχοινί» σχολίασε ο Μαρκ Τέιλορ, ερευνητής του Rosetta, ο οποίος δεν έχει ούτε ο ίδιος πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα. Ελπίζει πάντως να δημοσιοποιηθούν εικόνες μετά την προσεδάφιση στον κομήτη 67P.

Υπάρχει όμως κι ένας άλλος λόγος για τον οποίο οι ερευνητές του Rosetta είναι απρόθυμοι να αποκαλύψουν δεδομένα: ορισμένοι από αυτούς έχουν ήδη υποβάλλει μελέτες στο περιοδικό Science, το οποίο επιβάλλει το δικό του εμπάργκο. Λόγω αυτού του εμποδίου, ακόμα και οι διαστάσεις του κομήτη ανακοινώθηκαν με καθυστέρηση.

Κι όμως, αρκετοί στην ESA πιστεύουν ότι αυτές οι πολύμηνες καθυστερήσεις είναι υπερβολικές.

Ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι η ESA υλοποίησε μια επιτυχημένη επικοινωνιακή εκστρατεία για την προσεδάφιση του ρομπότ Philae την Τετάρτη.

Μια εκστρατεία που έκανε όλο τον κόσμο να περιμένει σημαντικές ανακαλύψεις.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης
Newsroom ΔΟΛ