Τι μπορεί να ανακόψει την μικροπολιτική που όλοι περίμεναν πως θα κυριαρχήσει στις συζητήσεις της Αθήνας με τις Βρυξέλλες; Κατά το Bloomberg, το σημάδι κινδύνου θα το εκπέμψουν οι τράπεζες από τη στιγμή που σώνεται η ασφάλεια που έχουν για να μείνουν ζωντανές.Καθώς οι καταθέσεις αποχωρούν από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Ελλάδα αναγκάζεται να ζητάει περισσότερα χρήματα από τον μηχανισμό έκτακτης ανάγκης της ΕΚΤ για να διατηρηθεί το σύστημα εν ζωή. Ορισμένοι οικονομολόγοι αναφέρουν πως απομένουν τρεις εβδομάδες μέχρι του σημείου που οι τράπεζες θα έχουν ξεπεράσει αυτό το όριο ζωής.
Οι αναλυτές της JP Morgan, Μάλκολμ Μπαρ και Ντέιβιντ ΜακΚι, αναφέρουν: «Το σημείο κρίσης είναι πιθανά κοντά. Με δεδομένες τις πιέσεις της κεντρικής κυβέρνησης προς το τραπεζικό σύστημα, αλλά και το πολιτικό χρονοδιάγραμμα, όλα συγκλίνουν πως αυτό το σημείο θα εμφανιστεί στα τέλη του μήνα με αρχές Ιουνίου».
Κατά το Bloomberg, οι υπεύθυνοι χάραξης της ευρωπαϊκής πολιτικής χάνουν την υπομονή τους με τον Τσίπρα, ο οποίος με τη σειρά του εμμένει να μην θέτει σε κίνδυνο οποιοδήποτε από τα βασικά αιτήματά του. Τη στιγμή που το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται περισσότερα χρήματα κάθε εβδομάδα, τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο δύσκολο, αν η ΕΚΤ αποφασίσει να ανεβάσει το ποσοστό «κουρέματος» προς τις τράπεζες. Κάτι τέτοιο να μεγεθύνει περαιτέρω το χάσμα ρευστότητας, καθώς θα επιταχύνει την εκροή καταθέσεων και να αναγκάσει τον Τσίπρα να κάτσει στο τραπέζι των συζητήσεων με πρόθεση να καταλήξει άμεσα σε συμφωνία. Πάντως, για το συγκεκριμένο ρεπορτάζ του αμερικανικού δικτύου δεν θέλησαν να τοποθετηθούν ούτε η ελληνική πλευρά, ούτε κι εκείνη της ΕΚΤ.
Το φινάλε
Βέβαια, την προηγούμενη εβδομάδα το μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του ΕΚΤ και κεντρικός τραπεζίτης του Λουξεμβούργου, Υβ Μερχ, είχε τονίζει πως: «Είμαστε κοντά στο φινάλε. Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ». Τα αριθμητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η άποψή του δεν απέχει από την πραγματικότητα: μέχρι τώρα η Ελλάδα έχει λάβει 80 δισεκατομμύρια μέσω του ELA, ενώ σύμφωνα με άνθρωπο που γνωρίζει το θέμα, η γραμμή ζωής τους μπορεί να φτάσει μέχρι τα 95 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα χρήματα θα φτάσουν μέχρι τον Ιούνιο, με την ΕΚΤ να ανεβάζει τη βοήθεια περίπου κατά 2 δισεκατομμύρια κάθε εβδομάδα.
Η κρίσιμη στιγμή
Η κρίσιμη στιγμή θα έρθει, όταν η ΕΚΤ αποφασίσει να αυξήσει το κούρεμα των ελληνικών εξασφαλίσεων, σε επίπεδα που έχουμε να δούμε από πέρυσι. Αυτό θα μπορούσε να προκληθεί από μια πλήρη διακοπή των συνομιλιών ή αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να αποπληρώσει μια δόση, αναφέρει ο συγκεκριμένος αξιωματούχος για να προσφέρει πως ακόμη και η συνέχιση του σημερινού αδιεξόδου, θα μπορούσε από μόνη της να επιταχύνει τις αποφάσεις της ΕΚΤ.
Το αυξημένο κούρεμα θα μειώσει το όριο του ELA σε περίπου 88 δισεκατομμύρια ευρώ, κάτι που θα δώσει ζωή στις ελληνικές τράπεζες μόνο για τέσσερις εβδομάδες. Τα περιθώρια θα στενέψουν αρκετά και τότε η Ελλάδα ίσως αναγκαστεί να προχωρήσει σε ελέγχους κεφαλαίων για να αποκρούσει τις αναλήψεις από τα ΑΤΜ.
Τα εργαλεία της ΕΚΤ
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Κούτρα της In Touch Capital Markets, με έδρα το Λονδίνο, «από την μεγάλη κρίση του 2008, η Ευρώπη έχει δημιουργήσει πολλά εργαλεία για τον έλεγχο της ροής του χρήματος και των τραπεζών. Έτσι, η κρίση στην Ελλάδα, είναι πιθανό, να επιλυθεί μέσω αυτών των εργαλείων και με όχι με τα αντίστοιχα πολιτικά». Η επόμενη απόφαση της ΕΚΤ για τον ELA είναι προγραμματισμένη να παρθεί στις 20 Μαΐου και μέχρι τώρα δεν φαίνεται να αποφασίσει να προχωρήσει σε ακραία μέτρα προς την Ελλάδα.
Περιουσιακά στοιχεία
Μια άλλη πηγή αναφέρει πως οι δανειστές εργάζονται με την Τράπεζα της Ελλάδας πάνω σε ένα πλάνο που θα έχει πρόσθετες εγγυήσεις με λοιπά περιουσιακά στοιχεία, αλλά δεν είναι σαφές αν αυτά θα είναι κρατικές εγγυήσεις που θα μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την ΕΚΤ. Ειδικά αν το αδιέξοδο στις συζητήσεις παραμείνει. Ο κ. Κούτρας καταλήγει επ' αυτού: «Όπως είχε γράψει και ο Χέμινγουεϊ, υπάρχουν δύο τρόποι για να πτωχεύσει κανείς: σταδιακά και στη συνέχεια ξαφνικά».
FT: Τελεσίγραφο «τύπου Κύπρου» σχεδιάζουν για Ελλάδα
Κερδίζει έδαφος μεταξύ ορισμένων υπουργών Οικονομικών το ενδεχόμενο να παρουσιάσουν μια λύση «take it or leave it» στην Αθήνα. Γιατί «κουμπώνει» με το σχεδιασμό η άποψη Σόιμπλε για το δημοψήφισμα. Είναι μία από τις προτάσεις, λένε ορισμένοι.
Η Ελλάδα έφτασε τόσο κοντά στο να αθετήσει την πληρωμή των 750 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ την περασμένη εβδομάδα, που ο πρωθυπουργός της προειδοποίησε την επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ ότι δεν θα μπορούσε να πληρώσει τη δόση χωρίς τη βοήθεια της Ε.Ε.
Η Αθήνα στο τέλος κατέβαλε την πληρωμή χωρίς οικονομική βοήθεια από το μπλοκ, όμως μόνο κάνοντας χρήση ενός έκτακτου λογαριασμού που διατηρεί η Ελλάδα στο Ταμείο - μια ανορθόδοξη συναλλαγή με την οποία ουσιαστικά δανείστηκε πόρους του ΔΝΤ για να πληρώσει το ΔΝΤ.
Ο Αλέξης Τσίπρας έγραψε στην Κ. Λαγκάρντ, προειδοποιώντας πως η αποπληρωμή του Ταμείου θα αθετηθεί αν δεν άρει άμεσα η ΕΚΤ τους περιορισμούς στη δυνατότητα της Ελλάδας να εκδίδει βραχυπρόθεσμο χρέος.
Η επιστολή, που ήρθε στο φως από την Καθημερινή, αλλά επιβεβαιώθηκε από τους Financial Times, εγείρει ερωτήματα αναφορικά με το πόσο κοντά βρίσκεται η Αθήνα στη χρεοκοπία. Εκτός των πληρωμών προς το ΔΝΤ τον επόμενο μήνα, που ανέρχονται σε 1,5 δισ. ευρώ, η ελληνική κυβέρνηση δυσκολεύεται επίσης να καταβάλλει μισθούς και συντάξεις στο τέλος του μήνα.
Η επόμενη δόση των 300 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ λήγει στις 5 Ιουνίου.
Η Ελλάδα βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια τετράμηνη αντιπαράθεση με τους πιστωτές της αναφορικά με την εκταμίευση της δόσης των 7,2 δισ. ευρώ που χρειάζεται για να πληρώσει λογαριασμούς που εκκρεμούν.
Οι πιστωτές δεν θα εκταμιεύσουν τη δόση χωρίς συμφωνία για τις ελληνικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Το περιεχόμενο της επιστολής του πρωθυπουργού αποκαλύφθηκε από την Κ. Λαγκάρντ σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου την Πέμπτη.
Σύμφωνα με αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για τις συζητήσεις, ο Πολ Τόμσεν, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, προειδοποίησε το Δ.Σ. ότι οι διαπραγματεύσεις για το πακέτο των ελληνικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων παραμένουν τόσο μη παραγωγικές που το Ταμείο ίσως αναγκαστεί να παρακρατήσει το μερίδιο των 3,6 δισ. ευρώ από τη δόση των 7,2 δισ.
Ο Π. Τόμσεν επέμεινε πως το Ταμείο παραμένει ευέλικτο ως προς το ποιες μεταρρυθμίσεις χρειάζεται να εφαρμόσει η Αθήνα, όμως δήλωσε στο Συμβούλιο πως το πρόγραμμα πρέπει να βγαίνει και να αρχίσει να μειώνει το ελληνικό χρέος σε βιώσιμο επίπεδο, όπως ανέφεραν κάποιοι παράγοντες.
Ως αποτέλεσμα, το οποιοδήποτε «νέρωμα» του πακέτου μεταρρυθμίσεων της Ελλάδας ή η μείωση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα -θέσεις που στηρίζουν ορισμένες χώρες της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και οι Βρυξέλλες- μπορεί να απαιτήσει η Ε.Ε. να εξετάσει το ενδεχόμενο απομείωσης των δανείων διάσωσης προκειμένου να συναινέσει το ΔΝΤ, ανέφερε ο Π. Τόμσεν.
Αξιωματούχοι είπαν πως η Κ. Λαγκάρντ στήριξε πλήρως τον Π. Τόμσεν, λέγοντας στο προσωπικό πως δεν θα πρέπει να προχωρήσουν σε μια «γρήγορη και βρόμικη» διαδικασία έγκρισης.
«Είναι ξεκάθαρο πως απέχουμε πολύ από κάτι που θα μπορεί να στηρίξει το ΔΝΤ χωρίς να παραβιάζει θεμελιωδώς τους κανόνες του», σημείωσε αξιωματούχος που ενημερώθηκε για τις συζητήσεις του Συμβουλίου.
Σύμφωνα με δύο παράγοντες που ενημερώθηκαν για τις συζητήσεις, τουλάχιστον ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου ήγειρε την πιθανότητα παρουσίασης μιας πρότασης-τελεσιγράφου στην Ελλάδα. Ωστόσο, τα μέλη του ΔΝΤ είπαν πως δεν έχουν ακόμα αρκετά δεδομένα από τις ελληνικές αρχές ώστε να καταρτίσουν ένα τέτοιο σχέδιο.
Παρόμοια τακτική χρησιμοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2013, όταν παρουσιάστηκε στην κυπριακή κυβέρνηση ένα αυστηρό πρόγραμμα διάσωσης στο οποίο έπρεπε να συμφωνήσει, διαφορετικά οι καταρρέουσες τράπεζές της θα έχαναν τη στήριξη της ΕΚΤ.
Η ιδέα μιας πρότασης τύπου Κύπρου στις ελληνικές αρχές κερδίζει δυναμική σε ορισμένους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης, σύμφωνα με αξιωματούχο που συμμετείχε στη συνεδρίαση.
Ο ίδιος σημείωσε πως η πρόσφατη δημόσια στήριξη του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπε για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Ελλάδα ταιριάζει σε ένα τέτοιο σχέδιο. Με το σενάριο αυτό, ο κ. Τσίπρας θα έφερνε το τελεσίγραφο της διάσωσης ενώπιον του λαού προς έγκριση.
Ωστόσο, άλλος παράγοντας που συμμετείχε στη συνεδρίαση προειδοποίησε πως η προσέγγιση «ή αυτό ή τίποτα» εξακολουθεί να είναι μία μόνο από τις πολλές ιδέες που συζητιούνται ανεπισήμως προκειμένου να οριστικοποιηθεί μια συμφωνία.