Ας μην αναζητούμε δικαιολογίες και υπεκφυγές. Ο ελληνικός λαός ψήφισε χθες κατά της Ευρώπης. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι η όλη μεθόδευση του δημοψηφίσματος ήταν άθλια και μάλιστα την κατήγγειλε το Συμβούλιο της Ευρώπης. Είναι σαφές ότι τα πάντα γύρω από το δημοψήφισμα αποσκοπούσαν στην υφαρπαγή της ψήφου του εκλογικού σώματος: από το χρονικό διάστημα που δόθηκε στον κόσμο για να καταλάβει και να αποφασίσει μέχρι τη διατύπωση του ερωτήματος και το ανύπαρκτο της ουσίας του. Παρόλα αυτά, το πολιτικό μήνυμα, αν δηλαδή τασσόμεθα υπέρ ή κατά της Ευρώπης, ήταν εξίσου σαφές.
Ηταν σαφέστατο αυτό το μήνυμα, πιστεύω, ακόμη και σε όποιους αφελείς ψήφισαν «όχι», πιστεύοντας την κυβερνητική προπαγάνδα ότι δήθεν ένα ηχηρό «όχι» θα εξυπηρετούσε τη διαπραγμάτευση και, άρα, την παραμονή της χώρας στη Ζώνη του Ευρώ. Αυτοί οι άνθρωποι, ακόμη και αν είχαν στον νου τους ότι μέσω του «όχι» ψήφιζαν μια καλύτερη Ευρώπη όπως την ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ (μια σοσιαλιστική Ευρώπη, που θα υπάρχει για να τρέφει τους Ελληνες, οι οποίοι έχουν πολύ υψηλό το αίσθημα της αξιοπρέπειας...), στην πραγματικότητα με το «όχι» τους απέρριψαν την πραγματική, την υπάρχουσα Ευρώπη. Αυτή την Ευρώπη, τα κράτη-μέλη της οποίας αγωνίζονται από κοινού για να αποτρέψουν την παρακμή που επιφέρουν η μείωση της παραγωγικότητας, η γήρανση του πληθυσμού και το δυσβάστακτο κόστος του κράτους προνοίας, εμείς σε ποσοστό 60 % της γυρίσαμε την πλάτη. Μην αυταπατάσθε, βασιζόμενοι σε δικές μας ερμηνείες για το νόημα του δημοψηφίσματος – εμείς, ούτως ή άλλως, βρισκόμαστε μονίμως στον κόσμο μας. Προσέξτε μάλλον πώς το ερμηνεύουν οι έξω: τα συγχαρητήρια της Μαρίν Λεπέν προς την κυβέρνηση δείχνουν ποια είναι η ερμηνεία που θα επικρατήσει.
Αν επικρατούσε τελικά το «ναι», η εξέλιξη αυτή θα είχε, κατά τη γνώμη μου, τεράστια αξία, διότι η Ευρώπη δεν θα μπορούσε εύκολα να αγνοήσει τη φωνή του ελληνικού λαού – πολύ περισσότερο, δε, αν αυτή ήταν αντίθετη προς την κυβέρνηση του. Το «ναι» θα ήταν η μόνη θετική χειρονομία που θα είχαμε απευθύνει εμείς προς την Ευρώπη εδώ και πέντε μήνες, όταν καθ’ όλο το διάστημα αυτό η κυβέρνηση απέρριπτε κάθε χειρονομία από την πλευρά της Ευρώπης. Δεν συνέβη αυτό όμως. Η πλειοψηφία σε ποσοστό 60% τάχθηκε με το παιχνίδι της κυβέρνησης και, υποθέτω, ότι οι περισσότεροι από αυτούς θα περιμένουν τώρα «συμφωνία σε 48 ώρες», όπως υποσχέθηκε η κυβέρνηση. Αμ δε! Οσοι πίστεψαν, καλοπροαίρετα και παρά τις κλειστές τράπεζες, ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες, όπως τις εννοούμε στην Ελλάδα, μπορούν να επιβληθούν στις δημοκρατικές διαδικασίες των άλλων δεκαοκτώ χωρών της Ευρωζώνης θα απογοητευθούν οικτρά. Με τη σαφή επικράτηση του «όχι», στην πραγματικότητα παίρνουμε έναν δρόμο ο οποίος οδηγεί στη δραχμή και πουθενά αλλού.
Το παιχνίδι του αγορίνου
Την περασμένη Παρασκευή, άρχισα επιτέλους να καταλαβαίνω το παιχνίδι που παίζει ο χαρωπός Νάρκισσος του υπουργείου Οικονομικών. Δήλωσε, αν θυμάστε, ότι ναι μεν «μας έκλεισαν τις τράπεζες», πλην όμως, αφότου ανακοινώθηκε το δημοψήφισμα και εμπιστευτικά, οι εταίροι συνέχισαν να στέλνουν προτάσεις εκ των οποίων, είπε, «μία θα μπορούσαμε να υπογράψουμε». Η λογική, δηλαδή, που ακολούθησε ώς τώρα στη διαπραγμάτευση ήταν παιδαριωδώς απλή και έλεγε ότι όσο πιο σθεναρή είναι η άρνηση προς την Ευρώπη, τόσο περισσότερο εκείνη θα υποχωρεί και θα καλοπιάνει την κυβέρνηση.
Εστω και αν δεχθούμε ότι αυτό, όντως, ισχύει και θα αποφέρει κάποια συμφωνία, είναι αδύνατο να φαντασθεί κάποιος ότι μια τέτοιου είδους συμφωνία, που αποσπάσθηκε εκβιαστικά, θα μπορούσε να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα προς όφελος της πλευράς που την απέσπασε, ψευδόμενη συστηματικά προς τους εταίρους, βρίζοντας, εμπαίζοντας και εξαπατώντας τους. Βάσει της όποιας πείρας έχω από τον τρόπο λειτουργίας και το πνεύμα που διέπει την Ευρωπαϊκή Eνωση, προσωπικώς τουλάχιστον αδυνατώ να φαντασθώ ουσιαστική βελτίωση των σχέσεών μας με την Ε.Ε. εφόσον επιδιώκεται με μεθόδους παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποίησε ο αγορίνος.
Αν πράγματι πιστεύει ότι έτσι αποκαθίστανται οι σχέσεις μεταξύ κρατών που ανήκουν στην ίδια ένωση, τότε το παιχνίδι που παίζει ο ειδικός της θεωρίας των παιγνίων δεν είναι ούτε τίποτε κρυφό ούτε σπουδαίο. Κάθε αγόρι στον κόσμο, όταν μπαίνει στην εφηβεία επιδίδεται μετά μανίας στο συγκεκριμένο παιχνίδι, συχνά δε σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Μόνο που, κατά κανόνα, οι περισσότεροι το κόβουν από μια ηλικία και έπειτα. Κάποιοι, ωστόσο, δεν το ξεπερνούν ποτέ και συνεχίζουν με την ίδια ορμή και ενθουσιασμό όσο πάει. Αν δεν ανήκει στην περίπτωση αυτή ο αγορίνος, τότε η λογική που ακολουθεί αποσκοπεί καθαρά σε ένα πράγμα και μόνον: την απομάκρυνση της χώρας από την Ευρώπη. Αλλά και αυτό το παιχνίδι μια εκδοχή του προηγούμενου είναι, αλλά για πιο μεγάλους. Επομένως, στα ίδια είμαστε...
Με ασπίδα τον μπαμπά του
Με πρόσφατη την γκάφα του να ειρωνευτεί όσους περιμένουν στις ουρές των τραπεζικών μηχανημάτων, ο χοροπηδηχτός αγορίνος του υπουργείου Οικονομικών δεν τόλμησε να πάει μόνος του να ψηφίσει. Πρέπει, φαντάζομαι, να έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι η έπαρσή του τον έχει κάνει αντιπαθέστατο ακόμη και στους ανήκοντες σε ορισμένες πλευρές της άκρας Αριστεράς. Ετσι, χθες το πρωί πήγε στο εκλογικό τμήμα χωρίς τη Δανάη, αλλά με τον ηλικιωμένο πατέρα του ως ασπίδα προστασίας. Εκτός της προστασίας, ήταν και ένας τρόπος για να εξιλεωθεί έναντι εκείνων τους οποίους προσέβαλε (ηλικιωμένων ανθρώπων, κυρίως) με τις ηλιθιότητες που είπε στον Ρίτσαρντ Κουέστ για τις ουρές...
Ηταν σαφέστατο αυτό το μήνυμα, πιστεύω, ακόμη και σε όποιους αφελείς ψήφισαν «όχι», πιστεύοντας την κυβερνητική προπαγάνδα ότι δήθεν ένα ηχηρό «όχι» θα εξυπηρετούσε τη διαπραγμάτευση και, άρα, την παραμονή της χώρας στη Ζώνη του Ευρώ. Αυτοί οι άνθρωποι, ακόμη και αν είχαν στον νου τους ότι μέσω του «όχι» ψήφιζαν μια καλύτερη Ευρώπη όπως την ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ (μια σοσιαλιστική Ευρώπη, που θα υπάρχει για να τρέφει τους Ελληνες, οι οποίοι έχουν πολύ υψηλό το αίσθημα της αξιοπρέπειας...), στην πραγματικότητα με το «όχι» τους απέρριψαν την πραγματική, την υπάρχουσα Ευρώπη. Αυτή την Ευρώπη, τα κράτη-μέλη της οποίας αγωνίζονται από κοινού για να αποτρέψουν την παρακμή που επιφέρουν η μείωση της παραγωγικότητας, η γήρανση του πληθυσμού και το δυσβάστακτο κόστος του κράτους προνοίας, εμείς σε ποσοστό 60 % της γυρίσαμε την πλάτη. Μην αυταπατάσθε, βασιζόμενοι σε δικές μας ερμηνείες για το νόημα του δημοψηφίσματος – εμείς, ούτως ή άλλως, βρισκόμαστε μονίμως στον κόσμο μας. Προσέξτε μάλλον πώς το ερμηνεύουν οι έξω: τα συγχαρητήρια της Μαρίν Λεπέν προς την κυβέρνηση δείχνουν ποια είναι η ερμηνεία που θα επικρατήσει.
Αν επικρατούσε τελικά το «ναι», η εξέλιξη αυτή θα είχε, κατά τη γνώμη μου, τεράστια αξία, διότι η Ευρώπη δεν θα μπορούσε εύκολα να αγνοήσει τη φωνή του ελληνικού λαού – πολύ περισσότερο, δε, αν αυτή ήταν αντίθετη προς την κυβέρνηση του. Το «ναι» θα ήταν η μόνη θετική χειρονομία που θα είχαμε απευθύνει εμείς προς την Ευρώπη εδώ και πέντε μήνες, όταν καθ’ όλο το διάστημα αυτό η κυβέρνηση απέρριπτε κάθε χειρονομία από την πλευρά της Ευρώπης. Δεν συνέβη αυτό όμως. Η πλειοψηφία σε ποσοστό 60% τάχθηκε με το παιχνίδι της κυβέρνησης και, υποθέτω, ότι οι περισσότεροι από αυτούς θα περιμένουν τώρα «συμφωνία σε 48 ώρες», όπως υποσχέθηκε η κυβέρνηση. Αμ δε! Οσοι πίστεψαν, καλοπροαίρετα και παρά τις κλειστές τράπεζες, ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες, όπως τις εννοούμε στην Ελλάδα, μπορούν να επιβληθούν στις δημοκρατικές διαδικασίες των άλλων δεκαοκτώ χωρών της Ευρωζώνης θα απογοητευθούν οικτρά. Με τη σαφή επικράτηση του «όχι», στην πραγματικότητα παίρνουμε έναν δρόμο ο οποίος οδηγεί στη δραχμή και πουθενά αλλού.
Το παιχνίδι του αγορίνου
Την περασμένη Παρασκευή, άρχισα επιτέλους να καταλαβαίνω το παιχνίδι που παίζει ο χαρωπός Νάρκισσος του υπουργείου Οικονομικών. Δήλωσε, αν θυμάστε, ότι ναι μεν «μας έκλεισαν τις τράπεζες», πλην όμως, αφότου ανακοινώθηκε το δημοψήφισμα και εμπιστευτικά, οι εταίροι συνέχισαν να στέλνουν προτάσεις εκ των οποίων, είπε, «μία θα μπορούσαμε να υπογράψουμε». Η λογική, δηλαδή, που ακολούθησε ώς τώρα στη διαπραγμάτευση ήταν παιδαριωδώς απλή και έλεγε ότι όσο πιο σθεναρή είναι η άρνηση προς την Ευρώπη, τόσο περισσότερο εκείνη θα υποχωρεί και θα καλοπιάνει την κυβέρνηση.
Εστω και αν δεχθούμε ότι αυτό, όντως, ισχύει και θα αποφέρει κάποια συμφωνία, είναι αδύνατο να φαντασθεί κάποιος ότι μια τέτοιου είδους συμφωνία, που αποσπάσθηκε εκβιαστικά, θα μπορούσε να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα προς όφελος της πλευράς που την απέσπασε, ψευδόμενη συστηματικά προς τους εταίρους, βρίζοντας, εμπαίζοντας και εξαπατώντας τους. Βάσει της όποιας πείρας έχω από τον τρόπο λειτουργίας και το πνεύμα που διέπει την Ευρωπαϊκή Eνωση, προσωπικώς τουλάχιστον αδυνατώ να φαντασθώ ουσιαστική βελτίωση των σχέσεών μας με την Ε.Ε. εφόσον επιδιώκεται με μεθόδους παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποίησε ο αγορίνος.
Αν πράγματι πιστεύει ότι έτσι αποκαθίστανται οι σχέσεις μεταξύ κρατών που ανήκουν στην ίδια ένωση, τότε το παιχνίδι που παίζει ο ειδικός της θεωρίας των παιγνίων δεν είναι ούτε τίποτε κρυφό ούτε σπουδαίο. Κάθε αγόρι στον κόσμο, όταν μπαίνει στην εφηβεία επιδίδεται μετά μανίας στο συγκεκριμένο παιχνίδι, συχνά δε σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Μόνο που, κατά κανόνα, οι περισσότεροι το κόβουν από μια ηλικία και έπειτα. Κάποιοι, ωστόσο, δεν το ξεπερνούν ποτέ και συνεχίζουν με την ίδια ορμή και ενθουσιασμό όσο πάει. Αν δεν ανήκει στην περίπτωση αυτή ο αγορίνος, τότε η λογική που ακολουθεί αποσκοπεί καθαρά σε ένα πράγμα και μόνον: την απομάκρυνση της χώρας από την Ευρώπη. Αλλά και αυτό το παιχνίδι μια εκδοχή του προηγούμενου είναι, αλλά για πιο μεγάλους. Επομένως, στα ίδια είμαστε...
Με ασπίδα τον μπαμπά του
Με πρόσφατη την γκάφα του να ειρωνευτεί όσους περιμένουν στις ουρές των τραπεζικών μηχανημάτων, ο χοροπηδηχτός αγορίνος του υπουργείου Οικονομικών δεν τόλμησε να πάει μόνος του να ψηφίσει. Πρέπει, φαντάζομαι, να έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι η έπαρσή του τον έχει κάνει αντιπαθέστατο ακόμη και στους ανήκοντες σε ορισμένες πλευρές της άκρας Αριστεράς. Ετσι, χθες το πρωί πήγε στο εκλογικό τμήμα χωρίς τη Δανάη, αλλά με τον ηλικιωμένο πατέρα του ως ασπίδα προστασίας. Εκτός της προστασίας, ήταν και ένας τρόπος για να εξιλεωθεί έναντι εκείνων τους οποίους προσέβαλε (ηλικιωμένων ανθρώπων, κυρίως) με τις ηλιθιότητες που είπε στον Ρίτσαρντ Κουέστ για τις ουρές...