Αποκαταστάθηκε πανηγυρικά ο παλιός κραταιός άξονας Τουρκίας – Ισραήλ, μετά τα διπλωματικά και οικονομικά χαστούκια που δέχθηκε η Άγκυρα από τη Μόσχα.Σε μία άκρως μυστική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Ζυρίχη, μεταξύ απεσταλμένων των δύο πλευρών, η Άγκυρα και το Τελ Αβίβ κατέληξαν σε συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεών τους που είχαν διαρραγεί επικίνδυνα από το 2010.
Χωρίς αμφιβολία αυτή η διπλωματική αποκατάστασηήταν στην ουσία μια απεγνωσμένη προσπάθεια της Τουρκίας να βρει περιφερειακούς συμμάχους και να σταματήσει τις οικονομικές απώλειες.
Η κίνηση αυτή της Τουρκίας «ξαφνικά» να αποσύρει τις μηνύσεις εναντίον του Ισραήλ για το περιστατικό του «Μαβί Μαρμαρά» δεν είναι μια διπλωματική επιτυχία, όπως διατείνονται πολλά από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, αλλάμια προσπάθεια να επανεκκινήσει πολλές συμφωνίες που είχαν «παγώσει». Μάλιστα, μετά από την αποτυχία του TurkishStream, που θα συμπλήρωνε τις ενεργειακές απώλειες με το Ισραήλ, η Τουρκία γυρίζει στην παλιά καλή «συνταγή».
Αυτή η επαναπροσέγγιση δεν έχει αντιρωσικό χαρακτήρα, τουλάχιστον από την πλευρά του Ισραήλ, παρότι υπάρχουν φωνές μέσα στη χώρα που δεν βλέπουν θετικά την απότομη άνοδο της ρωσικής επιρροής στη Μέση Ανατολή. Το Τελ Αβίβ ποτέ δεν ήθελε στην ουσία να διακόψει σχέσεις με την Άγκυρα, όχι μόνο γιατί είναι ένα σημαντικό στέλεχος του ΝΑΤΟ με κύρος, αλλά γιατί πρόκειται για μια μεγάλη αγορά, πολλά υποσχόμενη για τα ισραηλινά προϊόντα.
Επιπλέον, ηνέα εποχή Άγκυρας- Τελ Αβίβφέρνει ικανοποίηση στην Ουάσιγκτον τόσο για την αποκατάσταση του στρατιωτικού «τριγώνου» όσο και για την προοπτική εκμετάλλευσης από κοινού των μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο.Δεν αποκλείεται να υπάρχει αμερικανικός δάκτυλος πίσω από τη συμφωνία, δεδομένης της ρωσικής «απειλής», σε μια προσπάθεια να συσπειρώσουν οι Αμερικανοί τις συμμαχίες τους έναντι της Μόσχας και να προλάβουν τυχόν εξόρμηση των ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών στη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, η αποκατάσταση του «άξονα» θα συγκρατήσει τηνιρανικήεπιρροή στη Μέση Ανατολή, παρά το γεγονός ότι Δύση και Ιράν έχουν βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις τους.
Η κυπριακή ΑΟΖ
Άγνωστο παραμένει ποια θα είναι η εξέλιξη σχετικά με τις συμφωνίες Κύπρου-Ισραήλ για την ΑΟΖ και την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Ο Ταγίπ Ερνογάν δήλωσε πως οι σχέσεις των δύο χωρών πρέπει να εξομαλυνθούν για το καλό της ευρύτερης περιοχής, υπονοώντας προφανώς και την Κύπρο. Πιθανόν αυτή η «φράση» να σηματοδοτήσει ανακατατάξεις στο ενεργειακό πεδίο, βάζοντας την Άγκυρα στο παιχνίδι της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά να επηρεάσει και τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό που βρίσκονται σε εξέλιξη. Οι τουρκικές πετρελαϊκές, που έχασαν τα συμβόλαια με τη Μόσχα, ίσως προστρέξουν στο Ισραήλ για αναπλήρωση των απωλειών, ενώ άγνωστο είναι το πώς θα εξελιχθεί και το ζήτημα με τηνελληνική ΑΟΖ, όπου υπήρχε η προοπτική μέσω Καστελόριζου για «ένωση» των οικονομικών ζωνών Ελλάδας – Κύπρου-Ισραήλ. Μια «επαναχάραξη»ορίων στην κυπριακή ΑΟΖαναμένεται να επηρεάσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εμπλεκομένων και για την ώρα,όπως δείχνουν τα πράγματα, αν αυτό συμβεί, θα είναι εις βάρος της Λευκωσίας.
Xαμάς και τζιχαντιστές
Αποκαθιστώντας τις σχέσεις με το Ισραήλ αυτόματα η Άγκυρα «δείχνει» προς τα έξω ότι δεν τάσσεται με τους τζιχαντιστές. Ωστόσο, η πολιτική αυτή για την Άγκυρα εγκυμονεί κινδύνους. Η ισραηλινή πλευρά ως αντάλλαγμα για την αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων του «Μαβί Μαρμαρά» έθεσε ως όρο τη διακοπή κάθε σχέσης με τη Χαμάς και την ηγεσία της, αρχίζοντας από την απαγόρευση εισόδου των ηγετών της σε τουρκικό έδαφος.
Χαμάς και τζιχαντιστές είναι «συγκοινωνούντα δοχεία» και στην ουσία η τουρκοϊσραηλινή φιλίαίσως φανεί στο ισλαμικό κράτος σαν ευθεία απειλή.Οι τζιχαντιστές έχουν προειδοποιήσει τους Τούρκους ότι η συνεργασία με το Ισραήλ θα τους βάλει στη «μαύρη λίστα». Βέβαια, πολλά θα εξαρτηθούν από το κατά πόσο η Άγκυρα είναι έτοιμη να αφήσει το διπλό παιχνίδι που έπαιζε μέχρι τώραμαζί με τον ISISκαι να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με τους τζιχαντιστές, βοηθώντας έτσι έμμεσα και τους «μισητούς» Κούρδους.
Παναγιώτης Αλιμήσης
* Ρεπορτάζ από την εφημερίδα ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 24/12/2015