Νέο «μέτωπο» ανοίγει στα πανεπιστήμια η κυβέρνηση, προσθέτοντας στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο για την έρευνα διατάξεις που αφορούν τη λειτουργία των πανεπιστημίων, οι οποίες αυτή τη φορά οδηγούν σε πιθανό «κύκλο προβλημάτων» τα μεταπτυχιακά προγράμματά τους.Και αυτό διότι, με αφορμή περιπτώσεις καθηγητών ΑΕΙ που έχουν υπερβάλει πλουτίζοντας από τη διδασκαλία σε μεταπτυχιακά προγράμματα, το υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να παρέμβει και αφού δεν κατάργησε τα δίδακτρα στον θεσμό, να «καταργήσει» τις αμοιβές των καθηγητών τους. Κάτι που όμως απειλεί ευθέως τα «υγιή» μεταπτυχιακά προγράμματα, τα οποία αποτελούν και την πλειονότητα των προγραμμάτων.
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται διάταξη που αναφέρει ότι «καταργείται η αμοιβή στους καθηγητές των ΑΕΙ που διδάσκουν στα Μεταπτυχιακά, με στόχο να προσληφθούν νέοι επιστήμονες». Συνδέεται δηλαδή έτσι η πρόσληψη νέων επιστημόνων στα ΑΕΙ με την «απομάκρυνση» των παλαιών. Αυτό όμως από την άλλη πλευρά λειτουργεί αποτρεπτικά όσον αφορά την επιστημονική εγγύηση που παρέχουν καθηγητές με πολλά χρόνια διδασκαλίας και με δημοφιλία μεταξύ των φοιτητών. Η σχετική διάταξη αποτελεί πρωτοβουλία της υφυπουργού Παιδείας κυρίας Σίας Αναγνωστοπούλου.
Το θέμα έχει προκαλέσει προβληματισμό και μεγάλη αναστάτωση στα πανεπιστήμια και ως το βράδυ της Πέμπτης ήταν σχεδόν βέβαιο ότι τελικά θα αφαιρούνταν από το νομοσχέδιο.
Το «μήνυμα» του υπουργείου
Με τη διάταξη αυτή το υπουργείο Παιδείας, όπως δήλωσε στο «Βήμα» ανώτατο στέλεχός του, θέλει να περάσει στα πανεπιστήμια το μήνυμα ότι αποτελεί υποχρέωσή τους η διδασκαλία μεταπτυχιακών προγραμμάτων και έτσι να τα αποσυνδέσει από την καταβολή αποζημιώσεων. Στην προσπάθεια αυτή επικαλείται την ανάγκη πρόσληψης νέων επιστημόνων (σε βάρος της ύπαρξης των παλαιών που τα έστησαν).
Στα παραπάνω τα πανεπιστήμια απαντούν ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματά τους αυτοχρηματοδοτούνται από τα δίδακτρά τους, από τα οποία καλύπτονται και οι μισθοί καθηγητών, οι οποίοι διδάσκουν σε αυτά επιπλέον των νομίμων ωρών εργασίας τους. Τα ιδρύματα επαναφέρουν το αίτημα της οικονομικής αυτοτέλειάς τους αντί της καταδίκης τους στην εσωστρέφεια και τον στραγγαλισμό τους από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό με το κράτος.
Μάλιστα στα μεγάλα πανεπιστήμια όπως το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου τα μεταπτυχιακά του είναι διεθνούς κύρους, μοιάζει πραγματικά παράξενη η πιθανότητα να απομακρυνθούν όλοι οι αναγνωρισμένοι καθηγητές τους, που θα σταματήσουν να αμείβονται, με στόχο μια (και αν) μελλοντική πρόσληψη νέων συμβασιούχων καθηγητών.
Μάλιστα μέλος της Συνόδου των Πρυτάνεων δήλωσε ανοιχτά στο «Βήμα»: «Εάν κάτι τέτοιο νομοθετηθεί, σχεδόν το 90% των μεταπτυχιακών προγραμμάτων στη χώρα θα κλείσει, με αποτέλεσμα οι χιλιάδες φοιτητές τους να στραφούν στα πανεπιστήμια του εξωτερικού όπως και στο παρελθόν».
Αναζητείται «χρυσή τομή»
Οι πληροφορίες θέλουν τελικά το υπουργείο Παιδείας να αποσύρει τη διάταξη πριν καν την καταθέσει, ώστε να αναζητηθεί η «χρυσή τομή» στο θέμα.
Συγκεκριμένα όπως αναφερόταν στη διάταξη:
- Προστίθεται στα «ασυμβίβαστα» των καθηγητών των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ στην παράγραφο 1 του άρθρου 24 του νόμου 4009/2011 (ΦΕΚ Α' 195) η εξής παράγραφος:
Οι καθηγητές των ΑΕΙ απαγορεύεται «να λαμβάνουν οποιασδήποτε φύσεως και μορφής αμοιβές από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών».
Ακόμη, στους καθηγητές των ΑΕΙ απαγορεύεται:
α) να απασχολούνται ως σύμβουλοι ή με διοικητικά ή διδακτικά ή ερευνητικά καθήκοντα ή να συμμετέχουν με οποιαδήποτε σχέση και χρονική διάρκεια σε φορέα παροχής εκπαιδευτικών ή ερευνητικών υπηρεσιών που δεν υπάγεται στον δημόσιο τομέα,
β) να ιδρύουν ή να συμμετέχουν, με οποιαδήποτε σχέση ή ιδιότητα, σε επιχειρήσεις ή εταιρείες ή κοινοπραξίες ή κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα, στα οποία ανατίθεται η εκπόνηση μελετών ή προγραμμάτων ή η εκτέλεση συγκεκριμένου έργου ή η προμήθεια υλικού ή η παροχή υπηρεσιών από το οικείο ή άλλο ΑΕΙ και
γ) να κατέχουν άλλη, πλην του διδακτικού προσωπικού ΑΕΙ ή της θέσης δικαστικού λειτουργού ή εκκλησιαστικού υπαλλήλου, μόνιμη οργανική θέση στον δημόσιο τομέα, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 1Β του ν. 2362/1995 (Α ì247), με την επιφύλαξη όσων προβλέπονται στην παράγραφο 6 του άρθρου 23.
δ) Να λαμβάνουν οποιασδήποτε φύσεως και μορφής αμοιβές από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών.
Κ. Γάτσιος: «Ακατατόητη...»
«Η ενδεχόμενη νομοθέτηση της κατάργησης της δυνατότητας οικονομικής αποζημίωσης καθηγητών πανεπιστημίων για διδασκαλία σε αυτοχρηματοδοτούμενα μεταπτυχιακά προγράμματα και για ώρες διδασκαλίας που υπερβαίνουν τις από τον νόμο οριζόμενες είναι απολύτως ακατανόητη» λέει σχετικά στο «Βήμα» ο πρώην πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Γάτσιος.
«Επιπλέον είναι και απολύτως καταστροφική: μεταπτυχιακά προγράμματα, πολλά εκ των οποίων με διεθνή αναγνώριση, θα πάψουν να λειτουργούν, με αποτέλεσμα μείωση πολύτιμων εσόδων για τα πανεπιστήμια, απώλεια φορολογικών εσόδων για το κράτος, απώλεια θέσεων εργασίας για τους εργαζόμενους σε αυτά και διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό. Άλλωστε, γιατί να έχουμε μεταπτυχιακά στην Ελλάδα αφού υπάρχουν στο εξωτερικό;
Από όπου και αν κάποιος το δει, μια τέτοια απόφαση, αν ληφθεί, θα συνιστά μια μεγάλη, ιδεοληπτικού τύπου, ανοησία. Θέλω να ελπίζω ότι, έστω και την ύστατη στιγμή, αυτή θα αποφευχθεί» καταλήγει ο κ. Γάτσιος.
Π. Μήτκας: «Αντικίνητρο...»
Από την πλευρά του ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Περικλής Μήτκας τονίζει: «Πρόκειται για λάθος κίνηση που θα δράσει ως αντικίνητρο για τη δημιουργία νέων και την επαρκή στελέχωση λειτουργούντων μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Σε μια περίοδο που τα πανεπιστήμια της χώρας πλήττονται από αλλεπάλληλα κύματα περικοπών και ωθούνται προς την ανάπτυξη ιδίων πόρων χρηματοδότησης, η κυβέρνηση εκπέμπει αντίθετο σήμα.
Το ΑΠΘ κάνει συστηματικές προσπάθειες για να αυξήσει τα ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά του στοχεύοντας στην προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών. Προφανώς θα έχουμε σοβαρή ανάσχεση, προς όφελος ιδρυμάτων του εξωτερικού» καταλήγει ο κ. Μήτκας.
Παπαματθαίου Μάρνυ
ΤΟ ΒΗΜΑ