Ακριβώς 75 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη γερμανική επίθεση στην Ελλάδα και την θρυλική μάχη στα οχυρά της «Γραμμής Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα από τις Σέρρες έως την Κομοτηνή.
Ήταν ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941, όταν οι σιδηρόφρακτες ναζιστικές ορδές επιτέθηκαν μαζικά στα βόρεια σύνορα της χώρας, πιστεύοντας πως η υπερκέραση της Γραμμής Μεταξά θα ήταν εύκολη υπόθεση γι' αυτούς. Γελάστηκαν όμως, αφού οι λιγοστοί υπερασπιστές των 21 οχυρών αντιστάθηκαν γενναία. Κάποια οχυρά έπεσαν μετά από επικό αγώνα και άλλα κράτησαν μέχρι το τέλος και παραδόθηκαν, αφού ο εχθρός κατέλαβε την Θεσσαλονίκη.
Η απάντηση του Αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Δουράτσου -διοικητή του οχυρού Ρούπελ- στους Γερμανούς: «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται», αποτελεί ένα νέο «Μολών Λαβέ», που συνεχίζει να συγκινεί έως τις μέρες μας.
Το Ρούπελ, μαζί με τα υπόλοιπα 20 οχυρά των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, αποτελεί διαχρονικό σύμβολο της ψυχής και της φιλοπατρίας του Έλληνα, που αντιστέκεται έως εσχάτων για να υπερασπιστεί την πατρώα γη, χωρίς να υπολογίζει το υπεράριθμο και την ισχύ του εχθρού.
Την Κυριακή 10 Απριλίου, στις 11 το πρωί, θα πραγματοποιηθεί ο επίσημος εορτασμός της 75ης επετείου της Μάχης των οχυρών της «Γραμμής Μεταξά» στα οχυρά Ρούπελ, Ιστίμπεη (Σέρρες), Λίσσε (Δράμα) -με ευθύνη του 10ου Συντάγματος Πεζικού Σερρών με ευθύνη του 10ου Συντάγματος Πεζικού Σερρών- και στο οχυρό της Νυμφαίας (Ροδόπη) από την 29η Ταξιαρχία Πεζικού «Πόγραδετς».
Την εποχή που κατασκευάστηκαν τα Οχυρά της Γραμμής Μεταξά» (1936-1940) θεωρούνταν έργο τιτάνιο, ασύλληπτου κόστους και τεράστιας εθνικής σημασίας. Το κόστος άγγιξε -με μέτριους υπολογισμούς- το 1,5 δισ. δραχμές. Το ποσό αυτό (του 1936) θα αντιστοιχούσε σήμερα σε περισσότερα από 60 δισ. ευρώ... Όσο το 1/6 του εξωτερικού χρέους της Ελλάδας του 2012. Και όμως, για τον Ιωάννη Μεταξά το αστρονομικό αυτό κονδύλι έπρεπε, πάση θυσία, να διατεθεί για τη δημιουργία μιας οχύρωσης στα βόρεια σύνορα της χώρας, τέτοιας ώστε να διεκδικεί με αξιώσεις τον τίτλο της «απόρθητης».
Το μέγεθος του έργου είναι δυσθεώρητο, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωσή του: Μέσα σε τριάμισι χρόνια (Νοέμβριος 1936 - Ιούλιος 1940) διανοίχτηκαν υπόγειες στοές συνολικού μήκους 24 χλμ. και υπόγεια καταφύγια μήκους περίπου 13 χλμ., ενώ για την προσέγγιση στις περιοχές των οχυρών είχε κριθεί απαραίτητη η διάνοιξη 174 χλμ. οδικού δικτύου, αλλά και η κατασκευή λιμανιού στην Αμφίπολη Σερρών. Αρκεί να σημειωθεί ότι για τις δύο γραμμές του αθηναϊκού μετρό, μήκους 18 χλμ., κατά την πρώτη φάση, χρειάστηκαν εννέα χρόνια.
Ο στρατιωτικός σχεδιασμός του έργου έγινε από αξιωματικούς του Πεζικού και του Πυροβολικού, ενώ η κατασκευή ανατέθηκε σε αξιωματικούς του Μηχανικού. Ιδιαίτερα σημαντικός υπήρξε ο ρόλος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
«Ζωντανεύουν» οι μάχες των οχυρών
Mε στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την προώθηση του ιστορικού τουρισμού, ο δήμος Σιντικής στις Σέρρες διοργανώνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, διήμερο ιστορικών αναβιώσεων στα οχυρά Ρούπελ και Ιστίμπεη στις 14 και 15 Μαΐου 2016. Με τίτλο «Ρούπελ 1941. Η Αναβίωση» (www.roupel1941.com) επιχειρείται ουσιαστικά η καθιέρωση ενός φεστιβάλ ιστορικής αναβίωσης, όπου ομάδες αναβιωτών φορώντας στολές και έχοντας οπλισμό του Β’ Π.Π., θα αναπαραστήσουν μάχες από εκείνο το τετραήμερο του 1941 που έμεινε στην ιστορία ως «Μάχες των Οχυρών».
Οι ιστορικές αναβιώσεις ή αναπαραστάσεις είναι πολύ διαδεδομένες στο εξωτερικό και σχετίζονται με πολεμικά γεγονότα από τη Μάχη του Βατερλώ στην Φλάνδρα -σημερινό Βέλγιο- έως την απόβαση των συμμάχων (1944) στη Νορμανδία. Πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις μάλιστα, έχουν εξελιχθεί σε θεσμούς και επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα να προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες.
Στόχος της διοργάνωσης, που θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, είναι η θεσμοθέτηση και η καθιέρωση ενός ιστορικού φεστιβάλ αναβίωσης, που θα δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες να βιώσουν στιγμές από εκείνα τα γεγονότα, που σημάδεψαν τη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας.
Οι εκδηλώσεις -από ομάδες αναβιωτών που έχουν προσκληθεί- θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 14 και την Κυριακή 15 Μαΐου στα οχυρά Ιστίμπεη και Ρούπελ αντίστοιχα. Παράλληλα σε όλη τη διάρκεια του διημέρου θα υπάρχουν παράλληλες δράσεις στους χώρους του Οχυρού Ρούπελ (εκθέσεις φωτογραφίας, μοντελισμού, αναβιωτών κ.α.) ενώ χώροι των υπόγειων στοών θα ανοίξουν πρώτη φορά για το κοινό.
Πληροφορίες: www.roupel1941.com & facebook.com/roupel1941
Ήταν ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941, όταν οι σιδηρόφρακτες ναζιστικές ορδές επιτέθηκαν μαζικά στα βόρεια σύνορα της χώρας, πιστεύοντας πως η υπερκέραση της Γραμμής Μεταξά θα ήταν εύκολη υπόθεση γι' αυτούς. Γελάστηκαν όμως, αφού οι λιγοστοί υπερασπιστές των 21 οχυρών αντιστάθηκαν γενναία. Κάποια οχυρά έπεσαν μετά από επικό αγώνα και άλλα κράτησαν μέχρι το τέλος και παραδόθηκαν, αφού ο εχθρός κατέλαβε την Θεσσαλονίκη.
Η απάντηση του Αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Δουράτσου -διοικητή του οχυρού Ρούπελ- στους Γερμανούς: «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται», αποτελεί ένα νέο «Μολών Λαβέ», που συνεχίζει να συγκινεί έως τις μέρες μας.
Το Ρούπελ, μαζί με τα υπόλοιπα 20 οχυρά των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, αποτελεί διαχρονικό σύμβολο της ψυχής και της φιλοπατρίας του Έλληνα, που αντιστέκεται έως εσχάτων για να υπερασπιστεί την πατρώα γη, χωρίς να υπολογίζει το υπεράριθμο και την ισχύ του εχθρού.
Την Κυριακή 10 Απριλίου, στις 11 το πρωί, θα πραγματοποιηθεί ο επίσημος εορτασμός της 75ης επετείου της Μάχης των οχυρών της «Γραμμής Μεταξά» στα οχυρά Ρούπελ, Ιστίμπεη (Σέρρες), Λίσσε (Δράμα) -με ευθύνη του 10ου Συντάγματος Πεζικού Σερρών με ευθύνη του 10ου Συντάγματος Πεζικού Σερρών- και στο οχυρό της Νυμφαίας (Ροδόπη) από την 29η Ταξιαρχία Πεζικού «Πόγραδετς».
Την εποχή που κατασκευάστηκαν τα Οχυρά της Γραμμής Μεταξά» (1936-1940) θεωρούνταν έργο τιτάνιο, ασύλληπτου κόστους και τεράστιας εθνικής σημασίας. Το κόστος άγγιξε -με μέτριους υπολογισμούς- το 1,5 δισ. δραχμές. Το ποσό αυτό (του 1936) θα αντιστοιχούσε σήμερα σε περισσότερα από 60 δισ. ευρώ... Όσο το 1/6 του εξωτερικού χρέους της Ελλάδας του 2012. Και όμως, για τον Ιωάννη Μεταξά το αστρονομικό αυτό κονδύλι έπρεπε, πάση θυσία, να διατεθεί για τη δημιουργία μιας οχύρωσης στα βόρεια σύνορα της χώρας, τέτοιας ώστε να διεκδικεί με αξιώσεις τον τίτλο της «απόρθητης».
Το μέγεθος του έργου είναι δυσθεώρητο, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωσή του: Μέσα σε τριάμισι χρόνια (Νοέμβριος 1936 - Ιούλιος 1940) διανοίχτηκαν υπόγειες στοές συνολικού μήκους 24 χλμ. και υπόγεια καταφύγια μήκους περίπου 13 χλμ., ενώ για την προσέγγιση στις περιοχές των οχυρών είχε κριθεί απαραίτητη η διάνοιξη 174 χλμ. οδικού δικτύου, αλλά και η κατασκευή λιμανιού στην Αμφίπολη Σερρών. Αρκεί να σημειωθεί ότι για τις δύο γραμμές του αθηναϊκού μετρό, μήκους 18 χλμ., κατά την πρώτη φάση, χρειάστηκαν εννέα χρόνια.
Ο στρατιωτικός σχεδιασμός του έργου έγινε από αξιωματικούς του Πεζικού και του Πυροβολικού, ενώ η κατασκευή ανατέθηκε σε αξιωματικούς του Μηχανικού. Ιδιαίτερα σημαντικός υπήρξε ο ρόλος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
«Ζωντανεύουν» οι μάχες των οχυρών
Mε στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την προώθηση του ιστορικού τουρισμού, ο δήμος Σιντικής στις Σέρρες διοργανώνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, διήμερο ιστορικών αναβιώσεων στα οχυρά Ρούπελ και Ιστίμπεη στις 14 και 15 Μαΐου 2016. Με τίτλο «Ρούπελ 1941. Η Αναβίωση» (www.roupel1941.com) επιχειρείται ουσιαστικά η καθιέρωση ενός φεστιβάλ ιστορικής αναβίωσης, όπου ομάδες αναβιωτών φορώντας στολές και έχοντας οπλισμό του Β’ Π.Π., θα αναπαραστήσουν μάχες από εκείνο το τετραήμερο του 1941 που έμεινε στην ιστορία ως «Μάχες των Οχυρών».
Οι ιστορικές αναβιώσεις ή αναπαραστάσεις είναι πολύ διαδεδομένες στο εξωτερικό και σχετίζονται με πολεμικά γεγονότα από τη Μάχη του Βατερλώ στην Φλάνδρα -σημερινό Βέλγιο- έως την απόβαση των συμμάχων (1944) στη Νορμανδία. Πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις μάλιστα, έχουν εξελιχθεί σε θεσμούς και επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα να προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες.
Στόχος της διοργάνωσης, που θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, είναι η θεσμοθέτηση και η καθιέρωση ενός ιστορικού φεστιβάλ αναβίωσης, που θα δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες να βιώσουν στιγμές από εκείνα τα γεγονότα, που σημάδεψαν τη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας.
Οι εκδηλώσεις -από ομάδες αναβιωτών που έχουν προσκληθεί- θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 14 και την Κυριακή 15 Μαΐου στα οχυρά Ιστίμπεη και Ρούπελ αντίστοιχα. Παράλληλα σε όλη τη διάρκεια του διημέρου θα υπάρχουν παράλληλες δράσεις στους χώρους του Οχυρού Ρούπελ (εκθέσεις φωτογραφίας, μοντελισμού, αναβιωτών κ.α.) ενώ χώροι των υπόγειων στοών θα ανοίξουν πρώτη φορά για το κοινό.
Πληροφορίες: www.roupel1941.com & facebook.com/roupel1941
Παναγιώτης Σαββίδης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ