Αν κάποιος ήταν κακοπροαίρετος και κακοήθης, θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι ο διαγωνισμός αυτός δεν είναι απλά ένας διαγωνισμός αλλά ένα νέο Καθαρτήριο, βγαλμένο κατευθείαν από την Θεία Κωμωδία του μεγάλου Dante Alighieri...
Εμείς, εν τω μεταξύ, μπορούμε να εκμεταλλευθούμε την περίσταση και να προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση σε μια ερώτηση η οποία ακούστηκε πολλές φορές τις τελευταίες ημέρες. "Τα κανάλια, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, είναι ζημιογόνες επιχειρήσεις. Γιατί λοιπόν, μεγάλοι και επιτυχημένοι επιχειρηματίες θέλουν τόσο πολύ να αποκτήσουν κανάλι; Μήπως πρόκειται για καθαρή περίπτωση αυτού που λέμε διαπλοκή;".
Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να ξεκαθαρισθούν δυο σημεία. Πρώτον, δεν πρόκειται για ελληνικό μόνο φαινόμενο, αλλά για παγκόσμιο. Δεύτερον δεν είναι ακριβές πως τα περισσότερα τηλεοπτικά κανάλια είναι ζημιογόνα. Ισχύει, σ’ έναν μεγάλο βαθμό, για τα εθνικής εμβέλειας (σε όλο τον κόσμο) αλλά, αν στο σύνολο προστεθούν και τα περιφερειακά, θεματικά κ.λπ., η εικόνα αλλάζει εντελώς. Με κύριο "υπεύθυνο" το Telemarketing και άλλες παρεμφερείς πηγές εσόδων (παιχνίδια με τηλεφωνικές γραμμές υψηλής χρέωσης κ.ά.).
Στη συνέχεια, αν κοιτάξουμε την ουσία της ερώτησης, η πρώτη λογική εξήγηση η οποία έρχεται στο μυαλό είναι πως τα κανάλια, στην πραγματικότητα δεν είναι ζημιογόνα. Πως θα μπορούσε να συμβαίνει αυτό, ενώ οι ισολογισμοί τους δείχνουν μεγάλες (σε κάποιες περιπτώσεις τεράστιες) οικονομικές ζημίες;
Η απάντηση είναι απλή. Βγάζουν κέρδη από άλλες εταιρείες του ιδίου ιδιοκτήτη. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε "διαπλοκή". Π.χ. πολλά δίκτυα ξεκίνησαν από ένα κανάλι για να επεκταθούν με άλλα αργότερα, μόλις απέκτησαν τεχνογνωσία και επαγγελματική αξιοπιστία. Κλασικά παραδείγματα τέτοιας δραστηριότητας είναι διεθνώς το Cable News Network και στην Ελλάδα ο Antenna.
Μια άλλη εξήγηση είναι ότι πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί αποτελούν, όσο και αν φαίνεται παράξενο, περισσότερο χόμπι των ιδιοκτητών τους παρά κανονική επιχείρηση με στόχο το κέρδος. Χωρίς να σημαίνει ότι επιτρέπουν στις ζημίες να λαμβάνουν διαστάσεις, τους απασχολεί περισσότερο το πρεστίζ και η επιρροή που ασκεί το μέσο τους παρά το οικονομικό αποτέλεσμα. Κλασικό παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης το Αραβικό Al Jazeera. Το οποίο ανήκει στον Εμίρη του Κατάρ, Σεΐχη Tamim bin Hamad Al Thani και δημιουργήθηκε καθαρά από την επιθυμία του πατέρα του Σεΐχη Hamad bin Khalifa Al Thani, να μην ακούγεται παγκόσμια μόνο η αμερικανική άποψη (μέσω CNN) για τα γεγονότα στον Κόλπο. Βέβαια, σήμερα έχει εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα παγκόσμια δίκτυα, εκπέμποντας σε πολλές, διαφορετικές γλώσσες. Τα οικονομικά στοιχεία του Αραβικού κολοσσού των Media είναι άγνωστα αλλά οι εκτιμήσεις τείνουν στο ότι έχει σημαντικές (ύψους δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων) ζημίες...
Θα μπορούσα να δώσω αρκετές, διαφορετικές απαντήσεις, ακόμη. Άλλα δεν υπάρχει λόγος. Από τα παραπάνω, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η ερώτηση δεν έχει μια και μοναδική απάντηση. Ούτε καν δύο. Έχει πολλές, ανάλογα την κάθε περίπτωση (σχεδόν) την οποία εξετάζουμε. Και στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχει καν ζήτημα διαπλοκής.
"Τι θες να μας πεις, δηλαδή; Πως δεν υπάρχουν καναλάρχες που χρησιμοποιούν τα media για να επηρεάσουν πολικές και οικονομικές αποφάσεις, για προσωπικό τους συμφέρον; Ότι δεν υπάρχει διαπλοκή;". Όχι, καθόλου. Και είμαι ο τελευταίος ο οποίος θα ισχυριστεί κάτι τέτοιο...
Διαπλοκή υπάρχει. Αλλά, σε καμία περίπτωση, δεν έχει την έκταση και επιρροή που της δίνει η κοινή γνώμη. Όπως επίσης ότι δεν λειτουργεί με την μορφή με την οποία πιστεύει η πλειοψηφία του κόσμου ότι αυτή έχει. Μια προσεκτική ματιά στα βιογραφικά όλων των "ταλαίπωρων" οι οποίοι παραμένουν φυλακισμένοι (κυριολεκτικά) στο κτίριο της Γ.Γ.Ε.Ε., "κυνηγώντας" μια άδεια, το αποδεικνύει. Πολλοί από τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό-ιλαροτραγωδία, έχουν καθόλου ή ασήμαντου μεγέθους (για το ύψος της συνολικής τους περιουσίας) δραστηριότητες στην Ελλάδα...
Είναι απαραίτητο να υπάρχει αίσθηση της πραγματικότητας και του μέτρου. Και να μην δίνεται η δυνατότητα σε "ξεφωνητά" και κραυγές λαϊκιστών, να παρασύρουν τον απλό πολίτη. Λαϊκιστές που είναι αυτοί οι οποίοι αποσκοπούν πραγματικά στην ικανοποίηση της δικής τους, ιδεοληπτικής υστεροβουλίας και μόνο...
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
Twitter: @Marketelf
Σ.Σ.: Τι μου θυμίζει, τι μου θυμίζει η δήλωση Χουλιαράκη για την ΕΛΣΤΑΤ, από το βήμα της Βουλής; Α, ναι! Το κυβερνητικό non paper που μας διαβεβαίωνε ότι στην συνάντηση Moscovici, Τσακαλώτου, Χουλιαράκη δεν έγινε καμία συζήτηση για την υπόθεση Γεωργίου