Υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ζουν οι Ρομά στην Ευρώπη, όπως υποστηρίζει νέα έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), βασισμένη σε συνεντεύξεις τσιγγάνων σε εννέα χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, οι οικογένειες Ρομά ζουν σε αποτρόπαιες συνθήκες, αποκλεισμένες από την κοινωνία, ενώ τα παιδιά με περιορισμένη εκπαίδευση έχουν μηδαμινές προοπτικές για το μέλλον.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, το 80% των Ρομά που ρωτήθηκαν διατρέχει κίνδυνο φτώχειας, σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ, που ανέρχεται στο 17%. Στην Ισπανία (98%), την Ελλάδα (96%) και την Κροατία (93%) σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού των Ρομά που συμμετείχε στην έρευνα, έχει εισόδημα κάτω από το εθνικό όριο φτώχειας.
Το 30% ζει σε νοικοκυριά χωρίς νερό βρύσης, ποσοστό, ωστόσο, το οποίο στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλότερο (10%). Επιπλέον, το 46% δεν έχει εσωτερική τουαλέτα, ντους ή μπάνιο, ποσοστό, το οποίο στην Ελλάδα ανέρχεται στο 35%.
Στην Ελλάδα, σχεδόν ένας στους δύο ερωτηθέντες (47%) ανέφερε ότι τουλάχιστον ένα άτομο της οικογένειάς του πήγε για ύπνο πεινασμένος, τουλάχιστον μία φορά τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα με την έρευνα, αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς η χώρα μας εμφανίζει τα υψηλότερα ποσοστά των Ρομά στην αμειβόμενη εργασία (43%), η οποία όμως φαίνεται να είναι ανεπαρκής, για να καλύψει ακόμη και τις βασικές ανάγκες, όπως η τροφή.
Στο σύνολο των ερωτηθέντων μόνο το 30% εργάζεται επί πληρωμής, σε σύγκριση με το μέσο ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ, που ανέρχεται στο 70%.
Το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, σύμφωνα με την έκθεση, είναι μεγαλύτερο σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ουγγαρία. Στην Ελλάδα, το 81% των γυναικών Ρομά ηλικίας 16-24 ετών δεν εργάζονται, ούτε βρίσκονται σε κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης, σε σύγκριση με το 38% των νεαρών ανδρών Ρομά.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν πως μόνο στην Ελλάδα το χάσμα μεταξύ των Ρομά και του γενικού πληθυσμού σε ό,τι αφορά το ποσοστό των νοικοκυριών με χαμηλή ένταση εργασίας είναι σχεδόν ανύπαρκτο (17% έναντι 18%), κάτι που μπορεί να εξηγηθεί από τα υψηλά ποσοστά των αυτοαπασχολούμενων Ρομά (43%).
Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, σύμφωνα με τα συνολικά αποτελέσματα της έρευνας, το 53 % των μικρών παιδιών Ρομά παρακολουθούν προσχολική εκπαίδευση· το ποσοστό αυτό είναι συχνά μικρότερο από το μισό του αντίστοιχου ποσοστού παιδιών της ίδιας ηλικίας στο γενικό πληθυσμό της ίδιας χώρας.
Επιπλέον, σε τρεις από τις εννέα χώρες, σχεδόν όλα τα παιδιά Ρομά πηγαίνουν στο σχολείο (προσχολική, πρωτοβάθμια, κατώτερη δευτεροβάθμια ή στην ανώτερη δευτεροβάθμια) -δηλαδή 99% στην Ισπανία, 98% στην Τσεχική Δημοκρατία, και 98% στην Ουγγαρία. Στη Ρουμανία και την Ελλάδα, το ποσοστό των παιδιών των Ρομά της υποχρεωτικής σχολικής ηλικίας που φοιτούν σε σχολείο είναι 77% και 69%, αντίστοιχα.
Αναφορικά με τις διακρίσεις, το 41 % του συνόλου των ερωτηθέντων Ρομά θεωρεί ότι έχει υποστεί διακρίσεις κατά τα τελευταία πέντε χρόνια σε καθημερινές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα, κατά την αναζήτηση εργασίας, στο χώρο εργασίας, σε ζητήματα στέγασης, υγείας και εκπαίδευσης.
Ωστόσο, τα ποσοστά καταγγελιών είναι πολύ χαμηλά. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, η έρευνα αναφέρει πως το ποσοστό των καταγγελιών που είναι μόλις 8% -κάτι το οποίο θα πρέπει να ερμηνευθεί σε συνάρτηση με τα πολύ υψηλά ποσοστά εθνοτικών διακρίσεων, τα οποία στην Ελλάδα ανέρχονται στο 48%. Επίσης, συνολικά το 82% των Ρομά δεν γνωρίζει οργανισμούς που παρέχουν στήριξη σε θύματα διακρίσεων.