Σε ένα βαθμό, το ίδιο συνέβαινε και στην ελληνική ΕΡΤ, που για κάποιους ήταν ο μοναδικός λόγος να πατήσουν το κουμπί του τηλεκοντρόλ. Εκπομπές όπως το «Παρασκήνιο», «Οι Κεραίες της Εποχής μας», το «Hotel Τρίτων», η «Κινηματογραφική Λέσχη» και άλλες πολλές δεν θα ήταν δυνατές σε περιβάλλον ιδιωτικής τηλεόρασης. Όμως η ΕΡΤ ήταν επιβαρυμένη με όλα τα χρόνια προβλήματα του δημόσιου τομέα, και μερικά ακόμα. Όταν πάρθηκε η απόφαση να κλείσει, όλοι γνώριζαν ότι δεν θα ήταν ένα εύκολο εγχείρημα.
Πράγματι, το “μαυρο” ακολουθήθηκε από την προσπάθεια ίδρυσης της ΝΕΡΙΤ, η οποία κόπηκε στη μέση από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, που επανέφερε το παλιό όνομα και τους εργαζόμενους που το υπηρετούσαν στο κτίριο της Αγίας Παρασκευής, δημιουργώντας τη «νέα ΕΡΤ».
Πού βρίσκεται λοιπόν σήμερα η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση; Στο πρώτο μέρος της έρευνας του inside story που ξεκινά, παραθέτουμε τα βασικά στοιχεία που είναι απαραίτητο να γνωρίζει κανείς προτού προχωρήσει παρακάτω.
1. Ποια είναι τα έσοδα και τα έξοδα της ΕΡΤ; Είναι ελλειματική ή πλεονασματική;
Σύμφωνα με την οικονομική έκθεση για το έτος 2015, τα έσοδα της ΕΡΤ ήταν 182.902.000 ευρώ και τα έξοδα 139.209.000 ευρώ. Η εταιρεία παρουσίασε κέρδη προ φόρων 46.826.000 ευρώ και μετά φόρων 39.687.000 ευρώ (τα κέρδη το 2014 ήταν 81.149.000 ευρώ). Οι δαπάνες της νέας ΕΡΤ σε σχέση με τη ΝΕΡΙΤ αυξήθηκαν κατά 53,2%, κυρίως εξαιτίας της αύξησης εξόδων προσωπικού (αύξηση μισθοδοτικού κόστους κατά 31.909.000 ευρώ από την αναβίωση των συμβάσεων του προσωπικού της εταιρίας και 13.277.000 ευρώ από την πρόβλεψη αποζημίωσης προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία).
Πλεονασματική θα είναι η ΕΡΤ και το 2017, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που ενέκρινε το ΔΣ της εταιρείας. Έτσι, η κατάσταση διαμορφώνεται ως εξής: Τα έσοδα προϋπολογίζονται σε 186 εκατ. ευρώ για την επόμενη χρονιά, στο ίδιο επίπεδο με τη φετινή χρονιά, ενώ τα έξοδα θα είναι αυξημένα κατά 23,5 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2016 (113,6 εκατ. ευρώ) και θα φτάσουν τα 156,5 εκατ. ευρώ. Ένα ποσό από τα τρία ευρώ που πληρώνουμε στο ανταποδοτικό τέλος μετεξελίσσεται σε φόρο και καταλήγει στον κρατικό προϋπολογισμό, βάσει μνημονιακής υποχρέωσης. Το τελικό αποτέλεσμα της εισφοράς στο κράτος το 2017 θα ανέλθει σε 53,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 30 ως άμεση εισφορά και τα υπόλοιπα ως μέρισμα στο δημόσιο, που είναι ο μέτοχος.
2. Πόσοι είναι οι υπάλληλοι της ΕΡΤ;
Σύμφωνα με την οικονομική έκθεση για το 2015, οι υπάλληλοι της ΕΡΤ είναι 2.265. Ενδεικτικά παραθέτουμε τον αριθμό τους σε τρεις διαφορετικές χρονολογίες:
- Το 2000 ήταν 4.257 (3.024 συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου/1.233 συμβάσεις ορισμένου χρόνου)
- Το 2008 (μέγιστος αριθμός υπαλλήλων στην ιστορία της ΕΡΤ) ήταν 4.757 (3.644 συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου/1.133 συμβάσεις ορισμένου χρόνου)
- Το 2013 (πριν το κλείσιμο της ΕΡΤ) ήταν 2.912 (2.656 συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου και 246 συμβάσεις ορισμένου χρόνου)
Για τους διοικητικούς υπαλλήλους ισχύει το ενιαίο μισθολόγιο. Για τους δημοσιογράφους, η σχετική ΚΥΑ του 2013.
Η μικτή μηνιαία αμοιβή του Διευθύνοντος Συμβούλου (Λάμπης Ταγματάρχης) ανέρχεται στο ποσό των 4.275 ευρώ, στην οποία περιλαμβάνονται οι πάσης φύσεως αποδοχές, καθώς και οι αμοιβές για τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις του ΔΣ.
Η μικτή μηνιαία αμοιβή του Προέδρου του ΔΣ (Διονύσης Τσακνής) ανέρχεται στο ποσό των 2.850 ευρώ, στην οποία περιλαμβάνονται οι πάσης φύσεως αποδοχές, καθώς και οι αμοιβές για τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις του ΔΣ.
Οι μικτές απολαβές των μελών του Δ.Σ. (με διαφοροποιήσεις στον τρόπο υπολογισμού) ανέρχονται στο ποσό των 1.100 ευρώ κατ' άτομο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι πάσης φύσεως αποδοχές, καθώς και οι αμοιβές για τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις του ΔΣ.
4. Πόσοι είναι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της ΕΡΤ;
Πανελλαδικά είναι 27.
Στην Αθήνα είναι έξι: Το Πρώτο Πρόγραμμα, το Δεύτερο, το Τρίτο, η ΕΡΑ Σπορ, ο Κόσμος και η Φωνή της Ελλάδας.
Στη Θεσσαλονίκη είναι δύο: ο 95,8 και ο 102 FM.
Στην περιφέρεια είναι 19: Λάρισα, Ορεστιάδα, Πάτρα, Πύργος, Νοτίο Αιγαίο, Σέρρες, Τρίπολη, Φλώρινα, Χανιά, Β. Αιγαίο, Βόλος, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Καβάλα, Καλαμάτα, Κέρκυρα, Κοζάνη, Κομοτηνή.
5. Η τηλεθέαση της ΕΡΤ
Με βάση στοιχεία από την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2016:
ΕΡΤ 1: 6,3%
ΕΡΤ 2: 2,8%
6. Από πού προέρχονται τα έσοδα της ΕΡΤ;
Με βάση τον προϋπολογισμό του 2016:
α) Το ανταποδοτικό τέλος αποτελεί το 96,3% των εσόδων (177 εκατ. ευρώ).
β) Οι διαφημίσεις αποτελούν το 2,4% των εσόδων (4,5 εκατ. ευρώ). Το 2015 τα έσοδα από διαφημίσεις ανήλθαν μόλις στο 1% των συνολικών εσόδων.
γ) Τα έσοδα από τόκους ανέρχονται στο 1,2% (2 εκατ. ευρώ).
7. Πόσο αυξήθηκαν τα έξοδα της ΕΡΤ εξαιτίας του κλεισίματος της ΝΕΡΙΤ και της επιστροφής του προσωπικού;
Οι δαπάνες της ΕΡΤ αυξήθηκαν από το 2014 στο 2015 κατά 53,2% (από 65.552.000 ευρώ σε 139.209.000 ευρώ). Η αύξηση της τάξης των 75.657.000 ευρώ προήλθε κυρίως από τα έξοδα προσωπικού. «Το μισθοδοτικό κόστος αυξήθηκε κατά 31.909.000 ευρώ από την αναβίωση των συμβάσεων του προσωπικού της εταιρείας και 13.277.000 ευρώ από την πρόβλεψη αποζημίωσης προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία» (από την ετήσια οικονομική έκθεση της ΕΡΤ για το 2015).
8. Ποια είναι τα κτίρια της ΕΡΤ;
Είναι 20 και η ταυτότητά τους προκύπτει από την ετήσια οικονομική έκθεση. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει σημαντική διαφορά στα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία που αναφέρονται στην οικονομική έκθεση του 2011και εκείνα των ετών 2014 και 2015. Στην οικονομική έκθεση του 2011 αναφέρονται συνολικά 149 κτίρια και 63 οικόπεδα και αγροτεμάχια.
9. Τέλος ΕΡΤ
Τι πληρώνει κάθε πολίτης για το τέλος υπέρ της ΕΡΤ;
Ανά παροχή ηλεκτρικού ρεύματος (δηλαδή ανά σπίτι), καταβάλλεται ανταποδοτικό τέλος ύψους 3€ μηνιαίως, δηλαδή 36€ το χρόνο. Από αυτά, το 0,5% παρακρατάται από τη ΔΕΗ ως προμήθεια.
Ποιος πληρώνει και ποιος δεν πληρώνει;
Υποχρεούνται να καταβάλουν τέλος όλα τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που έχουν σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (τεκμαίρεται ότι κάθε σπίτι που έχει ρεύμα, έχει και τουλάχιστον μία τηλεόραση).
Εξαιρούνται το κράτος, οι δήμοι, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι, όσοι καταναλώνουν κάτω από 10 ευρώ ρεύμα το μήνα, οι εκκλησίες, οι ναοί και τα νεκροταφεία.
Είναι υψηλό το τέλος υπέρ ΕΡΤ;
Το 61% των κρατών μελών της ΕΕ (17 χώρες) έχουν θεσμοθετήσει τέλος υπέρ της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Το τέλος για την ΕΡΤ είναι από τα χαμηλότερα μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (EBU), καθώς ο μέσος όρος στα μέλη της EBU είναι 135,29 ευρώ κατά έτος, σε σύγκριση με τα 36 ευρώ για την ΕΡΤ. Μάλιστα, κάποια μέλη της EBU απαιτούν επιπλέον τέλος για κάθε νέα τηλεοπτική συσκευή που μπαίνει στο σπίτι (μεταξύ άλλων η Αυστρία, η Κροατία, η Ρουμανία, η Ελβετία, η Δανία, η Γερμανία και η Τουρκία). Οι χώρες που απαιτού την καταβολή τέλους για κάθε σπίτι, όπως η Ελλάδα, είναι η Πορτογαλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Λευκορωσία και η Ιρλανδία.
Είναι σημαντικό το τέλος για τις δημόσιες ραδιοτηλεοράσεις;
Σύμφωνα με την EBU, που διενεργεί κάθε χρόνο σχετική έρευνα, το ύψος του τέλους είναι ανάλογο με τα ποσοστά τηλεθέασης των ραδιοτηλεοράσεων: όσο υψηλότερο το τέλος, τόσο υψηλότερη η τηλεθέαση και η ακροαματικότητα, τόσο υψηλότερα τα έσοδα από τις διαφημίσεις.
Πόσο σημαντικό είναι το τέλος υπέρ ΕΡΤ για την ΕΡΤ;
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της ΕΡΤ για το 2016, τα έσοδα από το τέλος ανέρχονται στο 96,3% των συνολικών εσόδων. Τα έσοδα από τις διαφημίσεις ανέρχονται περίπου στο 1% της διαφημιστικής πίτας (3,2 εκατομμύρια ευρώ από τα 329 εκατ. ευρώ των διαφημίσεων για το σύνολο των τηλεοπτικών σταθμών).
Ποια είναι η σχέση τέλους-τηλεθέασης;
Ηνωμένο Βασίλειο: τέλος €180, μερίδιο αγοράς 53,7%
Γερμανία: τέλος €216, μερίδιο αγοράς 42,8%
Ελβετία: τέλος €380, μερίδιο αγοράς 30%
Ιρλανδία: τέλος €160, μερίδιο αγοράς 29,6%
Ιταλία: τέλος €100, μερίδιο αγοράς 43,3%
Αυστρία: τέλος €282, μερίδιο αγοράς 35,3%
Πορτογαλία: τέλος €33, μερίδιο αγοράς 17,3%
Ελλάδα: €36, μερίδιο ΕΡΤ1 + ΕΡΤ2 (από 4/1/2016 έως 23/10/2016): 9,1%
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ φόρου και τέλους;
Ανταποδοτικό τέλος είναι το οικονομικό βάρος που καταβάλλεται από τον πολίτη που επιδιώκει να απολαύσει συγκεκριμένη και ειδική αντιπαροχή εκ μέρους του κράτους. Δεν απαιτείται η χρήση της υπηρεσίας, αλλά αρκεί η ύπαρξη και ετοιμότητα του αρμόδιου φορέα για την παροχή της.
Φόρος είναι η άμεση και οριστική παροχή των ιδιωτών προς τη δημόσια εξουσία, που είναι αναγκαία για την κάλυψη των δημοσίων βαρών.
Πηγαίνει το ανταποδοτικό τέλος υπέρ ΕΡΤ στην ΕΡΤ;
Το 2012, το 25% (70 εκατ. ευρώ) του τέλους υπέρ ΕΡΤ μεταφέρθηκε στο ΛΑΓΗΕ. Την επόμενη χρονιά, η δικομματική κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου προϋπολόγιζε το ποσό που θα μεταφερόταν το 2014 από τη ΝΕΡΙΤ στα δημόσια ταμεία στα 90 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, τα έσοδα από το ανταποδοτικό τέλος για το 2014 προϋπολογίστηκαν στα 191 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 101 εκατ. ευρώ κάλυψαν το κόστος λειτουργίας της ΝΕΡΙΤ. Η εταιρεία ως εκ τούτου συνεισέφερε 91,4 εκατ. ευρώ στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού. Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ και με αποφάσεις του Νίκου Παππά, η συνεισφορά μειώθηκε στα 75 εκατ. ευρώ για το 2015 και στα 50 εκατ. ευρώ για το 2016. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα συνεχίσουν να μεταφέρονται χρήματα και το 2017, ως μνημονιακή υποχρέωση της χώρας, με την ΠΟΣΠΕΡΤ να υποστηρίζει πως η μετατροπή του ανταποδοτικού τέλους σε φόρο είναι αντισυνταγματική.
Είναι νόμιμο το να πηγαίνει ένα μέρος του τέλους στον προϋπολογισμό και όχι στην ΕΡΤ;
Το τέλος είναι, όπως αναφέρθηκε, ανταποδοτικό, δηλαδή επιβάλλεται και εισπράττεται υπέρ της ΕΡΤ ΑΕ ως αντιστάθμισμα για την εκπλήρωση των σκοπών της δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας. Αυτό σημαίνει πως όταν ένα μέρος του πηγαίνει στον κρατικό προϋπολογισμό, δεν τηρείται η ανταποδοτικότητα.
Θοδωρής Χονδρόγιαννος
https://insidestory.gr/article/ert-tria-hronia-meta?token=029YEB311I