Προς την Εισαγγελέα Διαφθοράς
κυρία Ελένη Ράϊκου
Αθήνα, 8 Μαρτίου 2017
ΑΝΑΦΟΡΑ - ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΕΓΓΡΑΦΩΝ
Των Βουλευτών
Ανδρέα Λοβέρδου, Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου Δημοκρατικής Συμπαράταξης
Βασίλη Κεγκέρογλου, Γραμματέα Κοινοβουλευτικής Ομάδας Δημοκρατικής Συμπαράταξης
Εύης Χριστοφιλοπούλου, Τομεάρχη Υγείας Δημοκρατικής Συμπαράταξης
Κυρία Εισαγγελεύ,
Στις 21 Φεβρουαρίου καταθέσαμε σε σας Αναφορά - Κατάθεση Εγγράφων σχετικώς με την υπόθεση Novartis, αλλά και γενικότερα με την τιμολόγηση πρωτότυπων φαρμάκων στην Ελλάδα, κατά τις περιόδους 2009 - 2012 και 2014 - 2016.
Στην ανωτέρω αναφορά επισημαίνονταν πρώτον, η δραστική μείωση της ασφαλιστικής φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά και η δραστική μείωση της ασφαλιστικής δαπάνης πρωτοτύπων φαρμάκων ειδικότερα από το 2010 και έως το 2012 σε σχέση με το 2009, δεύτερον η συνέχιση της μείωσης για τα έτη 2013 και 2014 και η αύξησή της τα έτη 2015 και 2016, αλλά και η μη επιβάρυνση των ασφαλιστικών ταμείων λόγω του μηχανισμού του claw back ( κλειστοί προϋπολογισμοί ασφαλιστικής δαπάνης για φάρμακα ) που είχε θεσπίσει ο τότε υπουργός Υγείας κ. Λοβέρδος ( άρθρο 11 του Ν.4052/2012 ) και τρίτον, η παράνομη παράλειψη τιμολόγησης για το έτος 2015, που αποτέλεσε δώρο στις πολυεθνικές εταιρείες, που φυσικά πλήρωσε ο Έλληνας ασφαλισμένος!!!
Για όλα τα ζητήματα αυτά κατατέθηκαν πίνακες και αριθμητικά στοιχεία από τα οποία προέκυπτε η μείωση της ασφαλιστικής φαρμακευτικής δαπάνης κατά 3.1 δισ. ετησίως από το 2010 και έως το 2014 και η μεταγενέστερη αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, η σημαντικότατη μείωση στις τιμές των πρωτότυπων ακριβών φαρμάκων της Novartis, την περίοδο 2010 - 2012 και η αύξηση στις τιμές των συντριπτικά περισσότερων από αυτά μετά το 2014 ( δηλαδή το 2015 και το 2016 ).
Επισημάνθηκαν, τέλος, και όλες οι νομοθετικές ρυθμίσεις της περιόδου 2010 - 2016, βάσει των οποίων καθοριζόταν ως νομική υποχρέωση του Υπουργού Υγείας να προβαίνει σε συγκεκριμένο αριθμό τιμολογήσεων ετησίως, η οποία παραβιάστηκε το έτος 2015.
Με τη σημερινή μας Αναφορά - Κατάθεση Εγγράφων θέτουμε υπόψιν σας και ορισμένα σημαντικά συμπληρωματικά στοιχεία, που βοηθούν στην εκ μέρους σας πληρέστερη κατανόηση του θέματος της τιμολόγησης φαρμάκων 2010 - 2012, 2012 - 2014, αλλά και 2015-2016, και ειδικότερα την τιμολόγηση των πρωτότυπων φαρμάκων της Novartis, που δεν συγκαταλέγονται όμως στα ακριβά φάρμακα ( για τα οποία καταθέσαμε τα σχετικά στοιχεία στην προηγούμενη αναφορά μας).
Τέλος, σας καταθέτουμε μία σαφή και ξεκάθαρη συνομολόγηση εκ μέρους υπουργού της σημερινής κυβέρνησης, για την παράλειψη τιμολόγησης των φαρμάκων το 2015, που έγινε με δήλωσή του σε Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης.
Συγκεκριμένα : στις 21 προς 22 Φεβρουαρίου 2016 στον τηλεοπτικό σταθμό " Κόντρα " και την εκπομπή του κ. Αιμ. Λιάτσου, παρενέβη ο αναπληρωτής Υπουργός Υγείας και ως προς την αιτίαση για την παράλειψη τιμολόγησης του έτους 2015 είπε επί λέξει τα εξής, απευθυνόμενος στον Α. Γεωργιάδη : " όσο για τη μπούρδα που πέταξες σε σχέση με το δελτίο τιμών φαρμάκων το 2015, θέλω να σου θυμίσω ότι από τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2015 η χώρα ήταν σε κλοιό των δανειστών. Με δύο εκλογές με δημοψήφισμα με δημοσιονομικό έλλειμμα κτλ για αυτό και βγήκε δελτίο τιμών στο τέλος της χρονιάς "!!! ( βλ. σχετικό 1).
Πρόκειται για μία σαφή και ξεκάθαρη συνομολόγηση της μη εφαρμογής του νόμου 4213/2013 άρθρο 22 παρ.5 ( υπουργία Α. Γεωργιάδη ) που επέβαλε στον Υπουργό Υγείας να κάνει δύο τιμολογήσεις κατ' έτος. Η δε εξήγηση πως δεν πρόλαβε ο αρμόδιος Υπουργός λόγω της διαπραγμάτευσης κ.ο.κ. είναι απολύτως προσχηματική, διότι οι τιμολογήσεις οδηγούν σε μείωση της ασφαλιστικής φαρμακευτικής δαπάνης και με την παράλειψή τους δίδονται πλουσιοπάροχα δώρα στις πολυεθνικές εταιρείες. Άλλωστε, η διαδικασία τιμολόγησης αποτελεί αρμοδιότητα των διοικητικών μονάδων και φορέων ( Ε.Ο.Φ και υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας ) και μόνο την τελική ευθύνη έχει ο Υπουργός. Κι ακόμη, ο αναπληρωτής Υπουργός αφήνει ακάλυπτο τον Υπουργό Υγείας που ανέλαβε τον Σεπτέμβριο του 2015 και καθυστέρησε τρεις μήνες να κάνει την τιμολόγηση.
Στην ίδια εκπομπή ο ίδιος αναπληρωτής υπουργός έθεσε και ένα άλλο θέμα, το οποίο σχετίζεται με το θέμα της τιμολόγησης φαρμάκων και αφορά συγκεκριμένο φάρμακο. Το ζήτημα που έθεσε με την δημόσια εκείνη τοποθέτησή του το μέλος της κυβέρνησης σχετίζεται ευθέως με την υπόθεση που ερευνάτε και συγκροτεί μια απολύτως χρήσιμη και στερεά από πλευράς ουσίας απόδειξη για την πολιτική τιμολόγησης των φαρμάκων αφενός όπως ακριβώς είχε και αφετέρου όπως ψευδώς εμφανίζεται να είχε, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Πρωθυπουργού και Υπουργών της παρούσας κυβέρνησης.
Συνεπώς, οι επισημάνσεις μας γίνονται με την πρόθεση να κατανοήσετε ως αρμόδιοι εισαγγελικοί λειτουργοί τις διαστάσεις που έχουν τα θέματα που ερευνάτε.
Και συγκεκριμένα είπε ο αναπληρωτής Υπουργός : " Σε ένα φάρμακο, το Lucentis, βάζοντας μια ρύθμιση σε μια υπουργική απόφαση που εξέδωσε ο κ. Γεωργιάδης, αντί να πάει στα 509 € η τιμή του φαρμάκου (...) πήγε στα 764 στην δεύτερή του τιμολόγηση με μια πονηρή ρύθμιση που πέρασε. Η πρόταση που ήλθε από την επιτροπή τιμολόγησης του Ε.Ο.Φ ήταν να πάει στα 509 € και με τη ρύθμιση του κ. Γεωργιάδη το δελτίο τιμών που βγήκε το είχε στα 764 € ".
Η διακύμανση, όμως, της τιμής του φαρμάκου αυτού ( Lucentis ) της εταιρείας Novartis ήταν η εξής, σύμφωνα πάντα με το μηχανισμό της διαμόρφωσης τιμών, βάσει των τριών χαμηλότερων τιμών της Ε.Ε. : το έτος 2009 ήταν 1524,99 €, το έτος 2010 1059,60 €, το 2011( 1η ) 1059,60 €, 2011( 2η ) 1029,97 €, 2011( 3η ) 919,08 €, το 2012 956,90 €, το έτος 2014 839,15 € και στο τέλος του έτους 2015 ( με την καθυστερημένη τιμολόγηση της 14ης Δεκεμβρίου 2015, δηλαδή με τιμολόγηση που εφαρμόστηκε ουσιαστικά το 2016 ) 793,92 €. Για δε το έτος 2016 η τιμή του συγκεκριμένου φαρμάκου αυτού διαμορφώθηκε στα 760,55 €. Δηλαδή η τιμή 509 € που ο συγκεκριμένος Υπουργός είπε δημόσια πως θα έπρεπε να δοθεί στο συγκεκριμένο φάρμακο δεν εδόθη ούτε από τον ίδιο τον Υπουργό αυτόν και τους συναδέλφους του επί δύο ολόκληρα έτη!!!
Καθόλου, όμως, δεν εμπόδισε η συγκεκριμένη τιμολογιακή πραγματικότητα, που ήταν απολύτως γνωστή στους αρμόδιους Υπουργούς και τον Πρωθυπουργό της σημερινής κυβέρνησης, να λένε ανακρίβειες για λόγους μικροκομματικού εντυπωσιασμού ( βλ. σχετικό 2 ).
Στη Βουλή των Ελλήνων για το ίδιο θέμα στις 6 Μαρτίου 2017 (!) ο ίδιος αναπληρωτής Υπουργός ισχυρίστηκε πως δεν μετεβλήθη δραστικά η τιμή αυτού του φαρμάκου " διότι τώρα το βρήκαμε " ( !!! ), αφήνοντας ακάλυπτους τόσο τον προηγούμενο Υπουργό του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και τον νυν Υπουργό, αλλά και αναμειγνυόμενος ο ίδιος προσωπικά στον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων ( βλ. σχετικό 3 ).
Η μέθοδος της τιμολόγησης των πρωτότυπων φαρμάκων βάσει των τριών χαμηλότερων τιμών της Ε.Ε. νομοθετήθηκε το 2010, Ν. 3840 ( υπουργία Λ. Κατσέλη ) και εφαρμόστηκε αμέσως από το Υπουργείο Ανάπτυξης που είχε τότε την αρμοδιότητα τιμολόγησης βάσει των τιμών, όπως αυτές διαπιστώνονταν από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και πιστοποιήθηκαν από την Ernest & Young, δίχως να υπάρξει η παραμικρή αντίρρηση. Και η μη ύπαρξη ενστάσεων αποτέλεσε επαλήθευση της εγκυρότητας της μεθόδου που ακολουθήθηκε, διότι αν υπήρχαν οποιεσδήποτε υπόνοιες σκοπιμοτήτων, οι πρώτες που θα αντιδρούσαν θα ήταν οι φαρμακευτικές εταιρείες λόγω του μεταξύ τους ανταγωνισμού.
Βάσει αυτής της μεθόδου καθορίστηκαν όλες οι τιμές των φαρμάκων γενικά, αλλά ειδικότερα και οι τιμές των φθηνότερων φαρμάκων. Πέραν, λοιπόν, από τα στοιχεία για τη δραστική μείωση της τιμής των πρωτότυπων φαρμάκων όλων των εταιρειών, αλλά και της Novartis ειδικότερα, τις περιόδους 2010 - 2012 και 2012 - 2014, αλλά και της αύξησης της τιμής των συντριπτικά περισσοτέρων από αυτά την περίοδο 2015 - 2016 που προκύπτει από τους πίνακες που σας καταθέσαμε με την Αναφορά μας στις 21/2/2017, σας καταθέτουμε σήμερα και την αντίστοιχη μείωση της τιμής των φθηνότερων πρωτότυπων φαρμάκων την περίοδο 2010 - 2012 ( βλ. σχετικό 4 ).
Τόσο όλων των φαρμάκων της εταιρείας Novartis, όσο και δύο συγκεκριμένων φαρμάκων πολύ χαμηλού κόστους, αλλά πολύ μεγάλης κατανάλωσης, που αφορούν το διαβήτη και τη χοληστερίνη. Πρόκειται για τo φαρμακευτικό σκεύασμα Eucreas ( 50+1000 ) MG/TAB BT x 60 σε BLIST ( PA/AL/PVC/AL ) της Novartis για το διαβήτη, η τιμή του οποίου διαμορφώθηκε από το 2009 ως εξής : 2009 130,26 €, 2010 75,22 €, 2011(1η) 73,12 €, 2011( 2η ) 66,09 €, 2011( 3η ) 64,44 €, 2012 62,09 €, 2014 48,58 €, 2015 47,04 € !!!
Για τη χοληστερίνη εξετάστηκε το Crestor F.C.TABL BT 14x10MG της εταιρείας ASTRAZENECA AE. Η τιμή του διαμορφώθηκε ως εξής: 2009 14,38 €, 2010 11,57 €, 2011( 1η ) 14,48 €, 2011 (2η και 3η ) 14,19 €, 2012 13,85 €, 2014 12,96 €, 2015 12,00 € !!! ( βλ. σχετικό 5 ).
Το συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα και από την ανωτέρω παράθεση στοιχείων είναι πως η τιμολόγηση των πρωτότυπων φαρμάκων είτε αυτά ήταν ακριβά είτε ήταν φθηνά αλλά με μεγάλη κατανάλωση ακολούθησε την ίδια σταδιακή αποκλιμάκωση τα έτη 2010 -2014 ( βλ. σχετικό 6 ).
Και ενώ ως προς τα δύο αυτά φθηνά πρωτότυπα φάρμακα ίδια πρακτική ακολουθήθηκε και στην τιμολόγηση που έγινε στο τέλος του 2015 ( 14/12 ), στα ακριβά φάρμακα της Novartis οι τιμές ανέβηκαν στις τιμολογήσεις του 2015 και 2016 ( βλ. επακριβή στοιχεία στην από 21/2/2107 Αναφορά μας ).
Η καθοδική αυτή πορεία της τιμής και των λεγομένων μη ακριβών φαρμάκων της Novartis ( που ήταν ειδική έκφανση της καθολικής πτώσης της τιμής των φαρμάκων όλων των εταιριών ) προκύπτει από τον επισυναπτόμενο πίνακα ( βλ. και πάλι σχετικό 4 ).
Οι συνολικές, όμως, επισημάνσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψιν είναι οι εξής :
α) από την εξέταση των τιμών των 316 πρωτότυπων φαρμακευτικών σκευασμάτων της Novartis από το 2010 και έως το 2014 προκύπτει μείωση της τιμής τους.
β) Σε ό,τι αφορά τις τιμολογήσεις επί υπουργίας Α. Λοβέρδου αποφασίστηκαν όλες με την ομόφωνη σύμφωνη γνώμη του Ε.Ο.Φ και της επιτροπής τιμών του υπουργείου Υγείας.
γ) Η καθοδική πορεία της τιμής και των μη ακριβών φαρμάκων της Novartis ήταν επίσης καθολική, όπως καθολική ήταν και η μείωση της τιμής των λεγομένων ακριβών φαρμάκων.
δ) Όλα λοιπόν τα επιχειρήματα περί δήθεν αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης κατά την περίοδο διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, περί σκοπίμων εξαιρέσεων από οριζόντιες μειώσεις που βοηθούσαν την κερδοσκοπία ενώ μειώνονταν οι δαπάνες του δημοσίου για μισθούς και συντάξεις κοκ αποτελούν ψευδείς μικροκομματικές απόπειρες να συσκοτισθεί η πραγματικότητα.
ε) Αντιθέτως με το αμέσως προηγούμενο συμπέρασμα, η παράνομη μη τιμολόγηση φαρμάκων για ένα ολόκληρο έτος, όπως ευθέως συνομολογήθηκε από μέρος της σημερινής πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, πρέπει να αξιολογηθεί από τις αρμόδιες εισαγγελικές υπηρεσίες.
στ) Τέλος, να συνυπολογιστεί, πως το μονοψώνιο του ΕΟΠΠΥΥ άρχισε να λειτουργεί την 1η Ιανουαρίου του 2012, βάσει νόμου που ψηφίστηκε το 2011, νόμος 3918 ( επί υπουργίας Α. Λοβέρδου ). Μάλιστα, το 2012 με δύο νομοθετικές πρωτοβουλίες εντάχθηκαν στον ΕΟΠΠΥΥ σημαντικοί κλάδοι υγείας ταμείων, όπως των τραπεζικών, των ναυτικών κλπ. Από το 2012,λοιπόν, και μετά το υπουργείο Υγείας απέκτησε, και έχει και σήμερα, τη δυνατότητα κεντρικής διαπραγμάτευσης με τις φαρμακευτικές εταιρείες από πλεονεκτική θέση, διότι οι διευθύνσεις υγείας των δεκάδων ξεχωριστών ασφαλιστικών ταμείων δεν διέθεταν τέτοια ισχύ. Σημειωτέων, πως ο ΣΥΡΙΖΑ αντιδρούσε λυσσωδώς σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις, με καταλήψεις του υπουργείου Υγείας, ενώ στη Βουλή καταψήφισε τη σχετική νομοθεσία.Οι Βουλευτές
Ανδρέας Λοβέρδος
Βασίλης Κεγκέρογλου
Εύη Χριστοφιλοπούλου