του Πέτρος Παπαπολυβίου
Την Τρίτη, 25 Απριλίου 2017, σε διάλεξη του γράφοντος στη Λευκωσία, έγινε μια απόπειρα κωδικοποίησης των πραγματικών δεδομένων σχετικά με τις βρετανικές απώλειες στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Για το ζήτημα έχουμε γράψει και άλλοτε στη στήλη μας, με αφορμή τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου των Βρετανών πεσόντων κατά το 1955-1959, που έγιναν στην κατεχόμενη Κερύνεια, τον Νοέμβριο του 2009.
Στο Μνημείο καταγράφονται από τότε, οι 371 Βρετανοί στρατιωτικοί που σκοτώθηκαν στην Κύπρο κατά το 1955-1959: 274 από αυτούς ανήκαν στο στρατό, 69 στη ΡΑΦ και οι υπόλοιποι 28 στο Βασιλικό Ναυτικό και στους Πεζοναύτες. Στην Κερύνεια, επίσης, αναγέρθηκε ένα άλλο, μικρότερο μνημείο, με τα ονόματα 18 Βρετανών που υπηρετούσαν στην Αστυνομία και σκοτώθηκαν την ίδια περίοδο: Επτά από αυτούς ανήκαν στην κυπριακή Αστυνομία και έντεκα σε βρετανικές αστυνομικές μονάδες. Συνολικά, στην Κύπρο στη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ σκοτώθηκαν 415 Βρετανοί: 371 στρατιωτικοί, 18 αστυνομικοί και 26 πολίτες. Σχεδόν όλοι οι στρατιωτικοί και αστυνομικοί έχουν ταφεί στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Wayne’s Keep, λίγο έξω από τη Λευκωσία, προς τον Γερόλακκο, σήμερα στη «Νεκρή ζώνη».
Θυμίζουμε ότι στη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ το αποικιακό καθεστώς παρουσίαζε χαλκευμένους αριθμούς για τις βρετανικές απώλειες στην Κύπρο. Προς το τέλος του αγώνα της ΕΟΚΑ, η βρετανική προπαγάνδα, πολεμώντας την κυπριακή επανάσταση για ελευθερία και ένωση με την Ελλάδα, διέδωσε το επιχείρημα «ότι η ΕΟΚΑ σκότωσε περισσότερους Έλληνες Κυπρίους αντί Άγγλους», υποστηρίζοντας ότι στην Κύπρο σκοτώθηκαν κατά το 1955-1959 142 Βρετανοί: 104 στρατιωτικοί, 26 πολίτες και δώδεκα Αστυνομικοί. Επρόκειτο για ένα χονδροειδές ψέμα.
Αντίθετα, σύμφωνα με πρόσφατα διαθέσιμες επίσημες αρχειακές πηγές και τη σύγχρονη βιβλιογραφία, οι βρετανικές απώλειες κατά το 1955-1959 ήταν: 38 το 1955, 191 το 1956, 62 το 1957, 91 το 1958 και επτά τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο 1959. (Δεν υπολογίζονται οι θάνατοι των πολιτών.) Ως προς την αιτία θανάτου, σύμφωνα πάντα με τα τελευταία στοιχεία και τους υπολογισμούς του γράφοντος, εξάγονται τα εξής για τους 389 Βρετανούς στρατιωτικούς και αστυνομικούς:
141 σκοτώθηκαν σε μάχες με την ΕΟΚΑ, έπεσαν σε ενέδρες, ήταν θύματα έκρηξης βόμβας ή νάρκης, ρίψης χειροβομβίδας, ή εκτελέστηκαν από αγωνιστές (ένας πέθανε από τραύματα που δέχθηκε σε μαθητική διαδήλωση). Δεν καταγράφεται η αιτία θανάτου για 138 άνδρες, ένας ιδιαίτερα υψηλός αριθμός, που γεννά νέα ερωτηματικά και ερευνητικές προκλήσεις. Σκοτώθηκαν στη διάρκεια επιχειρήσεων εναντίον της ΕΟΚΑ ή και εκτός υπηρεσίας σε τροχαία δυστυχήματα (αρκετά στο Τρόοδος), συντριβή αεροσκαφών (σε μια περίπτωση και ελικοπτέρου) ή θαλάσσια ατυχήματα 68. (Σε αυτήν την κατηγορία τοποθετώ και τον τραγικό θάνατο δύο Βρετανών στρατιωτών στις 9 Φεβρουαρίου του 1956, που βρέθηκαν νεκροί, ξυλιασμένοι από το κρύο, μεταξύ Τροόδους – Πλατρών.) ΈξιΒρετανοί σκοτώθηκαν από φίλια πυρά (έπεσαν σε δικές τους ενέδρες), δώδεκα από φίλιες εκπυρσοκροτήσεις σε στρατόπεδα ή επιχειρήσεις, ενώ 21 ήταν τα αδικοχαμένα θύματα της μεγάλης πυρκαγιάς του δάσους της Πέρα Βάσας, στην επαρχία Πάφου, τον Ιούνιο του 1956. Ήταν οι περισσότεροι νεκροί που καταγράφηκαν σε πυρκαγιά στη σύγχρονη Κύπρο. Ένας άλλος στρατιωτικός απεβίωσε στη διάρκεια εγχείρησης και δύο από περιτονίτιδα.
Σύντομα, ελπίζω να δημοσιεύσω τον πλήρη κατάλογο των Βρετανών πεσόντων και αποβιωσάντων στην Κύπρο κατά το 1955-1959, με τους αντίστοιχους πίνακες κατά επαρχία και αιτία θανάτου. Για να μνημονεύονται αυτοί οι άνθρωποι που σκοτώθηκαν στην πατρίδα μας, για να παρακινηθούν οι βρετανικές αρχές να αποδώσουν επιτέλους τις ανάλογες οφειλόμενες και πρέπουσες τιμές και στους δικούς μας νεκρούς και στα Φυλακισμένα Μνήματα, για να κλείσει ένας σύγχρονος ακατανόητος αποδομητικός «μύθος» εναντίον του αγώνα της ΕΟΚΑ (στο κεφάλαιο των απωλειών). Και για να επιβεβαιωθεί ξανά, η ηθική και στρατιωτική ήττα της Αποικιοκρατίας, των μεθόδων της και των νοσταλγών της.
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 29 Απριλίου 2017
Στη φωτογραφία, τμήμα του Μνημείου στην κατεχόμενη Κερύνεια για τους Βρετανούς πεσόντες στον αγώνα της ΕΟΚΑ που ανήκαν στην Αστυνομία
https://papapolyviou.com/2017/04/29/vretanikes-apolies-ston-agona-tis-eoka/