Του Βασίλη ΓεώργαΟ Αύγουστος του 2018 μοιάζει ακόμη ένα μακρινό ορόσημο αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο κοντά από όσο μπορεί κανείς να πιστεύει. Οι εξελίξεις των επόμενων μηνών θα το φέρουν μπροστά μας με ακόμη μεγάλη ταχύτητα. Μετά το μάθημα ότι τα μνημόνια δεν καταργούνται με ένα άρθρο και την ζημιά δισεκατομμυρίων που υπέστη η χώρα τα δυόμιση τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να μάθει πώς ο μόνος τρόπος για να βρεθούν λεφτά είναι μόνο με την «πραγματική» έξοδο στις αγορές, ή με ένα νέο μνημόνιο.
Αλλά για όποιον μπορεί να δει λίγο πιο μπροστά, το τέλος των προγραμμάτων χρηματοδοτικής στήριξης της Ελλάδας δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Αντίθετα το 2019 λόγω των πολύ υψηλών χρηματοδοτικών αναγκών και της αβεβαιότητας των διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η χώρα, είτε με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είτε με κάποια άλλη, θα βρίσκεται ήδη σε ένα τέταρτο μνημόνιο ανεξάρτητα αν αυτό θα είναι ένα κανονικό πρόγραμμα χρηματοδότησης ή θα αποτελεί μια τυπική «προληπτική γραμμή» (ECCL) αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ, με νέες δεσμεύσεις και επιτήρηση.
Το 2019 δεν θα είναι μια τυπική χρονιά για την Ελλάδα και γι’ αυτό δεν πρέπει κανείς να υποτιμά τους κινδύνους της υποτροπής ή του ατυχήματος, πολύ δε περισσότερο όταν όλοι μπορούν από τώρα να αντιληφθούν πως οι απαιτήσεις των δανειστών για επιπρόσθετες «εξασφαλίσεις» των δανεικών τους, θα αυξηθούν στις επόμενες αξιολογήσεις.
Θα είναι θεωρητικά το πρώτο έτος χωρίς το δεκανίκι των προγραμμάτων χρηματοδότησης μετά το 2010, και η χρονιά χρονιά με τις υψηλότερες χρηματοδοτικές ανάγκες για τα επόμενα 40 χρόνια καθώς πρέπει να πληρωθούν πάνω από 15,5 δισ. ευρώ σε χρεωλύσια (11,9 δισ. ευρώ) και τόκους (5,1 δισ. ευρώ). Τα περισσότερα από αυτά είναι δάνεια προς την ΕΚΤ και το ΔΝΤ που δεν μπορούν να «αναδιαρθρωρθούν» ώστε να ποντάρει κανείς στην προοπτική «ελάφρυνσης» του χρέους συνεπώς θα πρέπει να συγκεντρωθούν από τις αγορές για να πληρωθούν. Θα είναι επίσης η χρονιά κατά την οποία η Ελλάδα θα πρέπει να επιτύχει και να συντηρεί πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, η χρονιά της ταυτόχρονης περικοπής των συντάξεων και του αφορολόγητου που ψηφίστηκαν φέτος, και η χρονιά κατά την οποία το εγχώριο πολιτικό σκηνικό θα δονείται από διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις (βουλευτικές αν δεν γίνουν νωρίτερα το 2018, αυτοδιοικητικές και ευρωεκλογές). Σε αυτό το περιβάλλον η χώρα θα πρέπει να έχει ήδη κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών για να αντλεί φτηνό και πολύ χρήμα προκειμένου να εξοφλεί εξ ολοκλήρου από τις αγορές τα δάνειά και τις υποχρεώσεις της.
Στην πραγματικότητα πολλοί λίγοι πιστεύουν πως υπό αυτές τις συνθήκες και με τις χρηματοδοτικές ανάγκες να παραμένουν υψηλές τα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον σε τροχιά εξόδου από τα μνημόνια. Αν υποτιμηθούν οι κίνδυνοι του 2019 και η κυβέρνηση πιστέψει ότι μπορεί να σηκώσει 12 δισ. ευρώ από τις αγορές με χαμηλά επιτόκια και χωρίς άλλες χρηματοδοτικές πηγές ή κάλυψη από τον ESM, τότε το επόμενο μνημόνιο ή η εγγύηση μιας ενισχυμένης γραμμής πίστωσης, θα είναι το καλύτερο που μπορεί να μας συμβεί συγκριτικά με τις υπόλοιπες επιλογές που θα έχει τότε διαθέσιμες η χώρα.
Συνεπώς οι επόμενοι δώδεκα μήνες είναι και θα πρέπει να θεωρούνται καθοριστικοί επειδή η σημερινή, ή μια νέα κυβέρνηση που θα προκύψει μετά από πρόωρες εκλογές, θα βρεθεί αντιμέτωπη με τα επίχειρα της συμφωνίας που έκλεισε ο ΣΥΡΙΖΑ για την περίοδο 2015-2018, μεταθέτοντας τις πολύ σημαντικές αποφάσεις για το 2019 και μετά.
Η Ελλάδα έχει ένα τελευταία παράθυρο ευκαιρίας πριν συρθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε νέο σκληρό μνημόνιο. Και αυτός είναι η σημερινή κυβέρνηση να τρέξει με ταχύτητα φωτός όσες περισσότερες αξιολογήσεις μπορεί εντός του τρίτου προγράμματος ώστε να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις, να πιάσει τους στόχους και να δανειστεί μέσω του ESM τουλάχιστον ακόμη 15 δισ. ευρώ φτηνού χρήματος για να δημιουργήσει μαξιλάρι ασφαλείας για το 2019. Ακούγεται λογικό, δεν είναι όμως καθόλου σίγουρο ότι είναι αυτό που θα συμβεί. Γιατί κανείς δεν μπορεί να προδικάσει αν ο τερματισμός του μνημονίου και η εφαρμογή των μέτρων που έχουν ψηφιστεί ή θα ζητηθούν τους επόμενους μήνες, είναι τελικά αυτό που έχει επιλέξει να υλοποιήσει μέχρι τέλους ως στρατηγική η σημερινή κυβέρνηση, ή μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις και το πολιτικό κόστος του 2019, θα ανακρούσει πρύμναν και θα επιχειρήσει να δημιουργήσει τις χειρότερες δυνατές συνθήκες για τη διάδοχη κατάσταση, πριν τις επόμενες εκλογές.
http://www.liberal.gr/arthro/156506/oikonomia/2017/o-alexis-krata-sta-cheria-tou-ti-bomba-tou-epomenou-mnimoniou-.html