Την ανησυχία του για το μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών που παραμένουν στα νησιά αλλά και για τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα υποδοχής εκφράζει ο Ερυθρός Σταυρός, ο οποίος αποχωρεί από Βιάλ της Χίου στο τέλος του μήνα και τις υπηρεσίες του θα αναλάβει το υπουργείο Υγείας.Οι υπηρεσίες του Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος βρίσκεται στη Χίο από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2015, λήγουν στις 31 Αυγούστου και το υπουργείο Υγείας θα έχει πλέον την ευθύνη για την παροχή βασικών υπηρεσιών υγείας.
Οπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση του Ερυθρού Σταυρού από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2015, ο Ερυθρός Σταυρός παρέχει υπηρεσίες στους πρόσφυγες και μετανάστες στο νησί της Χίου έπειτα από τη μαζική εισροή πληθυσμών, οι οποίοι καταφθάνουν από τις Τουρκικές ακτές στην Ελλάδα. Οι βασικές υγειονομικές υπηρεσίες συνεχίστηκαν να παρέχονται στον προσφυγικό καταυλισμό Βιάλ, εκ συστάσεώς του (αρχές Μαρτίου 2016).
Ωστόσο, η παροχή Βασικών Υπηρεσιών Υγείας του Ερυθρού Σταυρού στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης Βιάλ της Χίου θα λήξει στις 31 Αυγούστου 2017, αλλά το Υπουργείο Υγείας εν συνεχεία θα αναλάβει τις εν λόγω δραστηριότητες.
Ο καταυλισμός προσφύγων και μεταναστών Βιάλ στη Χίο, ξεκίνησε ως Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στις αρχές του 2016.
Μετά την συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας που υπεγράφη τον Μάρτιο του 2016 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας, οι άνθρωποι που κατέφθαναν στα Ελληνικά νησιά δεν μπορούσαν πλέον να ταξιδεύουν στην ηπειρωτική χώρα και εφόσον απορρίπτονταν η αίτηση ασύλου τους, επαναπροωθούνταν στην Τουρκία.
Λόγω δε, του μεγάλου όγκου αιτήσεων που έπρεπε να επεξεργαστεί η Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, ο αριθμός των ανθρώπων που παραμένει στα νησιά του Βορείου Αιγαίου αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στους πρόσφυγες και μετανάστες.
Σημειώνεται ότι, οι Ελληνικές Αρχές είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση και την παροχή ιατρικών εξετάσεων και υγειονομικών υπηρεσιών στα νησιά, βάσει της συμφωνίας μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης, της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (DG Home) και της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Ανθρωπιστικής Βοήθειας (DG ECHO). Το σχέδιο αυτό κοινοποιήθηκε, τον Μάρτιο του 2017, σε ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Η Ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό να καλύψει προσωρινά το κενό στη βασική υγειονομική περίθαλψη στα νησιά, στα μέσα Μαΐου, στα «hotspots» της Λέσβου, της Χίου, της Κω και της Λέρου.
Παράλληλα, η αποχώρηση άλλων Οργανισμών οφειλόταν στη συμφωνία χρηματοοικονομικού σχεδιασμού μεταξύ της κυβέρνησης, του DG Home και του DG ECHO, καθώς η χρηματοδότηση δεν ήταν πλέον διαθέσιμη για τις εν λόγω δραστηριότητες. Κατά συνέπεια, οι Διεθνείς και Τοπικές Οργανώσεις που εργάζονταν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης Βιάλ όπως η PRAXIS και η WAHA έληξαν τις υπηρεσίες τους πριν από μερικούς μήνες.
O Ερυθρός Σταυρός ξεκίνησε ενημερωτική εκστρατεία μέσω των εθελοντών της κοινότητάς του και διανομή φυλλαδίων στις μητρικές γλώσσες των κατοίκων του κέντρου ενημερώνοντάς τους ότι οι Βασικές Υπηρεσίας Υγείας του Ερυθρού Σταυρού θα διακοπούν.
Επιπλέον, θα ενημερωθούν για τις υπηρεσίες που θα συνεχίσει να παρέχει ο Ερυθρός Σταυρός, όπως η Αποκατάσταση Οικογενειακών Συνδέσμων (RFL), ενώ θα μπορούν να αναζητούν περαιτέρω στήριξη μέσω της τηλεφωνικής γραμμής "Hotline" του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Συνολικά, ο Ερυθρός Σταυρός παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια σε μετανάστες και πρόσφυγες στη Χίο διαμέσου υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης, διανομής τροφίμων, ρουχισμού, ειδών υγιεινής κ.α. Οι δραστηριότητες του Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα χρηματοδοτούνται από την έκκληση έκτακτης ανάγκης της Διεθνούς Ομοσπονδίας του Ερυθρού Σταυρού (IFRC), η οποία περιλαμβάνει οικονομική υποστήριξη από τις δράσεις για την Πολιτική Προστασία και την Ανθρωπιστική Βοήθεια (ECHO) της ΕΕ, καθώς και άλλους δωρητές.
Ανησυχία για τον υπερπληθυσμό
Ο Ερυθρός Σταυρός ανησυχεί σοβαρά για τον υπερπληθυσμό στα κέντρα υποδοχής στα νησιά, αλλά το ζήτημα αναδύεται πιο περίπλοκο απ' ότι οι συνθήκες διαβίωσης μέσα στα κέντρα - πρόκειται για ένα υπερφορτωμένο σύστημα ασύλου. Βασικός δείκτης είναι οι μετανάστες, οι οποίοι παραμένουν όλο και περισσότερο χρονικό διάστημα στα νησιά.
Οπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση ο Ερυθρός Σταυρός στοχεύει σε μακροπρόθεσμες και βιώσιμες λύσεις για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που ζουν στην ηπειρωτική χώρα δίνοντας προτεραιότητα στην παροχή στήριξης υπό μορφή χρηματικής βοήθειας και υπηρεσιών κοινωνικής ένταξης και υποστήριξης, όπως τα πολυδύναμα κέντρα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, μέσω των οποίων προάγονται διαδικασίες ένταξης και ενσωμάτωσης προσφύγων και μεταναστών.