Από τις 19:08, ο υπουργός Ναυτιλίας και Ναυτιλιακής Πολιτικής Παναγιώτης Κουρουμπλής είχε «ασφαλή πληροφορία» για την ανάσυρση σορών θυμάτων από την φονική πυρκαγιά από τα πληρώματα 11 σκαφών από το Λιμενικό Σώμα που είχαν προσεγγίσει το λιμάνι της Ραφήνας.Σύμφωνα με το σήμα-ντοκουμέντο, που δημοσιοποιεί ο Ελεύθερος Τύπος, από το ημερολόγιο του Κεντρικού Λιμεναρχείου Ραφήνας προς το Θάλαμο Επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος, τη συγκεκριμένη ώρα «πραγματοποιήθηκαν συνεχείς ροές διασωθέντων στο λιμένα Ραφήνας καθώς και ανευρεθέντων σορών ατόμων από την περιοχή έξωθεν λιμένα Ραφήνας έως και Ν.Ο. Μάτι Αττικής καθώς και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής».
Κι άλλοι
Από το ίδιο «ημερολόγιο» αποκαλύπτεται ότι στις 22:30, …είδαν ή άκουσαν για τις σορούς των θυμάτων ο υφυπουργός Ναυτιλίας Νεκτάριος Σαντορινιός, ο γενικός γραμματέας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής Χρήστος Λαμπρίδης, ο αρχηγός του Λιμενικού Σώματος Σταμάτης Ράπτης και ο Β’ υπαρχηγός Αθανάσιος Ντούνης. Στο σήμα-ημερολόγιο του Λιμεναρχείου Ραφήνας αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Περί 22:30, προσέλευση πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας ΥΝΑΝΠ (κ.κ. υφυπουργού, κ.κ. ΓΓΛΛΠ, κ.κ. Α/ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, κ.κ. Β’ Υ/ΛΣ-ΕΛΑΚΤ)».
Ουσιαστικά η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ναυτιλίας και η φυσική ηγεσία του Λιμενικού Σώματος -Ελληνικής Ακτοφυλακής γνώριζαν από τις 19:08 την ύπαρξη νεκρών στο Μάτι, σχεδόν 4,5 ώρες πριν από την «τηλεοπτική» σύσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος, και στις 22:30 είχε πιστοποιήσει από… κοντά το «αληθές» της πληροφορίας και όχι όταν έφυγαν οι κάμερες από το ΣΕΚΥΠΣ, όπως υποστήριζαν χθες κυβερνητικά στελέχη. Επισημαίνεται ότι σε αυτή τη σύσκεψη δεν συμμετείχαν εκπρόσωποι του υπουργείου Ναυτιλίας ή αξιωματικοί του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής. Από το ίδιο έγγραφο-ντοκουμέντο προκύπτει ότι στις 05:25 τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 2018 είχαν διασωθεί περισσότεροι από 700 πολίτες και περισυλλεγεί 11 σοροί θυμάτων.
Σημειώνεται ότι ο πρώτος νεκρός εντοπίστηκε από άνδρες της ΕΜΑΚ στο Μάτι στις 21:44. Εως τις 23:40, ο αριθμός των θυμάτων που είχαν εντοπιστεί είχε φθάσει τους 4. Τη συγκεκριμένη ώρα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βρισκόταν στο κέντρο επιχειρήσεων μαζί με συναρμόδιους υπουργούς, με τον αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήρη Τερζούδη και τον υπαρχηγό Επιχειρήσεων Βασίλη Ματθαιόπουλο να τον ενημερώνουν ότι «το ενεργό μέτωπο στο Μάτι είναι σε ύφεση» και καίνε μερικά σπίτια… Τα μεσάνυχτα οι σοροί που είχαν βρεθεί είχαν φθάσει τους 16.
Για την εκκένωση
Την ώρα που μεγάλος αριθμός κυβερνητικών στελεχών υποστήριζαν ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα εκκένωσης των 15.000-20.000 πολιτών διά ξηράς από το Μάτι, εξαιτίας της ταχύτητας εξάπλωσης της πυρκαγιάς, υπήρχε η επιλογή της εκκένωσης διά θαλάσσης.
Οπως αποκαλύπτεται από την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της 10ης Ιουλίου 2014, με αριθμό φύλλου 1869, όπου καθορίζονται η οργάνωση, διάρθρωση, λειτουργία του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ), δύο αξιωματικοί του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής υποχρεούνται να βρίσκονται στο Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΠΠ), σε διπλανή αίθουσα από το Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος (199 ΣΕΚΥΠΣ), στο Χαλάνδρι. Ο νόμος «υποχρέωσης» παρουσίας των λιμενικών περιγράφεται στο νόμο 4249/2014, άρθρο 68, παρ. 4γ, ο οποίος αναφέρει:
«Προβλέπεται να υπηρετούν λιμενικοί στο ενιαίο συντονιστικό κέντρο επιχειρήσεων/ Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας» ενώ με το ΦΕΚ 2993 β’ /5-11-2014 προβλέπονται 2 θέσεις στελεχών Λιμενικού Σώματος στο Συντονιστικό Κέντρο.
Ωστόσο κανείς δεν έκρινε το επίμαχο και κρίσιμο χρονικό διάστημα μεταξύ 17:45 και 18:25, όταν η φωτιά πέρασε τη λεωφόρο Μαραθώνος, να πάρει την απόφαση εκκένωσης με τη βοήθεια του Λιμενικού Σώματος ή άλλων σκαφών που έπλεαν στην περιοχή.
Το ΕΣΚΕ έχει υπό την αιγίδα του το Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος (199 ΣΕΚΥΠΣ), το Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΠΠ) και το Συντονιστικό Κέντρο Δασοπυρόσβεσης (ΣΚΕΔ), τα οποία συγχωνεύτηκαν και αποτελούσαν επιμέρους μονάδες του ΕΣΚΕ.
Στο ΚΕΠΠ απασχολούνται ειδικευμένα στελέχη πολιτικής προστασίας και το αναγκαίο προσωπικό, στο οποίο περιλαμβάνονται και επιτελικά στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς και του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, και του Πυροσβεστικού Σώματος, που αποσπώνται ή διατίθενται στο ΕΣΚΕ για τις ανάγκες του ΚΕΠΠ καθώς και ειδικευμένα στελέχη πολιτικής προστασίας, άλλων φορέων σε έκτακτες περιπτώσεις και μετά από απόφαση του Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (ΚΣΟΠΠ), όπως περιγράφεται στο Φύλλο της Κυβερνήσεως.
Αναφέρεται χαρακτηριστικά πως: «Στις περιπτώσεις που για την απομάκρυνση των πολιτών, κρίνεται αναγκαία η χρήση πλωτών θαλασσίων μέσων, η παρουσία και η συμβολή των κατά τόπους Λιμενικών Αρχών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση (ν.4150/2013 ΦΕΚ 102/τεύχ. Α και Π.Δ. 242/30-9-1999/ΦΕΚ 201/τεύχ. Α)» όπως αναφέρθηκε και στις κατευθυντήριες οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας για την οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών για λόγους προστασίας από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή εξαιτίας δασικών πυρκαγιών.
Το ΚΕΠΠ μεριμνά επίσης για τη διασύνδεση του ΕΣΚΕ με τα Κινητά Κέντρα Επιχειρήσεων της Πολιτικής Προστασίας και τα αντίστοιχα των εθνικών φορέων έκτακτης ανάγκης (ΕΛ.ΑΣ., Ενοπλες Δυνάμεις, Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή, ΕΚΑΒ κ.λπ.) καθώς και των επιχειρησιακών κέντρων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, κάτι που ποτέ δεν έγινε ή δεν προβλέφθηκε με κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς τύπου 4.
Επισημαίνεται ότι το 199 ΣΕΚΥΠΣ φροντίζει για τη στελέχωση των Κινητών Επιχειρησιακών Κέντρων όταν αυτό απαιτηθεί, στο Μάτι δεν απαιτήθηκε…
Το Συντονιστικό Κέντρο Δασοπυρόσβεσης πρέπει να ενημερώνει το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή για τα σημεία υδροληψίας των αεροσκαφών. Επίσης, μεριμνά για τη σταδιακή αποστολή των εναέριων μέσων έτσι ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς μεγάλης έκτασης να υπάρχει συνεχής υποστήριξη των επίγειων δυνάμεων πυρόσβεσης. Μεριμνά για τον ανεφοδιασμό των εναερίων μέσων έτσι ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις και η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού εναερίων μέσων στα αεροδρόμια.
Οι καταγραφές
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο άρθρο 13 αναφέρεται ότι οι ενσύρματες και ασύρματες συνομιλίες του 199 ΣΕΚΥΠΣ καταγράφονται καθ’ όλο το 24ωρο από ψηφιακό καταγραφικό μηχάνημα.
Η ανάγνωσή τους γίνεται με απομαγνητοφώνηση και ακρόαση. Αποτελούν απόρρητα έγγραφα, αντίγραφα ή αποσπάσματα των οποίων χορηγούνται μόνο σε όσους διενεργούν σχετικές διοικητικές εξετάσεις καθώς και στις ανακριτικές και δικαστικές αρχές εφόσον ζητηθούν.
Οι καταγραφές καταστρέφονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ισχύουσα νομοθεσία για την καταστροφή των ηλεκτρονικών αρχείων. Αυτές οι καταγραφές αναμένεται να αναζητηθούν από τις δικαστικές αρχές αλλά και τους συγγενείς πολιτών που έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους και αναμένεται να προβούν σε μηνύσεις και αγωγές σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου.
Τα ημερολόγια
Στα καθήκοντα εκπροσώπου του ΓΕΕΘΑ, που βρίσκεται στο Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας, είναι να ενημερώνει άμεσα τον αξιωματικό επιχειρήσεων για κάθε αναφορά που λαμβάνει σχετικά με την απογείωση αεροσκάφους από τη Μονάδα Αεροπορικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Υπηρεσιών (359 ΜΑΕΔΥ) καθώς και για κάθε πρόσθετη πληροφορία που έχει σχετικά με τις πυρκαγιές. Είναι υπεύθυνος για την τήρηση ημερολογίου στο οποίο καταγράφονται λεπτομερώς όλες οι δραστηριότητες.
Το ίδιο απαιτείται να κάνει ο εκπρόσωπος Ειδικής Γραμματείας Δασών του υπουργείου Περιβάλλοντος, ο εκπρόσωπος της ΕΛ.ΑΣ., όπως επίσης και αυτός του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής. Να κρατούν ημερολόγια ενεργειών…
Επισημαίνεται ότι το Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας συντονίζει σε εθνικό επίπεδο τις δράσεις για την προετοιμασία και κινητοποίηση των φορέων, όσον αφορά στην αντιμετώπιση των φυσικών, τεχνολογικών και άλλων καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης όπως αυτές εμφαίνονται στο Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» με σκοπό την αποτροπή ή και ελαχιστοποίηση των συνεπειών της.
Υπεύθυνοι του 112
Της Μονάδας Ευρωπαϊκού Αριθμού Εκτακτης Ανάγκης (112) προΐσταται υπάλληλος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, ο οποίος ορίζεται με απόφαση του γενικού γραμματέα. Λειτουργεί σε 24ωρη βάση με προσωπικό του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας και χειρίζεται τα θέματα που αφορούν στον εντοπισμό ατόμων που βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και έχουν καλέσει το 112 σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Και οι ενσύρματες συνομιλίες του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας καταγράφονται σε ψηφιακό σκληρό δίσκο καθ’ όλο το 24ωρο από καταγραφικό μηχάνημα, που είναι μόνιμα εγκατεστημένο στο κέντρο.
Ο αξιωματικός επιχειρήσεων παρακολουθεί όλα τα περιστατικά που γνωστοποιούνται στο 112 και υποχρεούται να γνωρίζει το προσωπικό που είναι εξουσιοδοτημένο για τη διακίνηση της αλληλογραφίας άρσης απορρήτου εύρεσης θέσης, επιβλέποντας και κατευθύνοντας όλες τις απαραίτητες ενέργειες.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΑΜΒΑΚΑ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου