Προ των πυλών βρίσκεται η πρώτη παρέμβαση της κυβέρνησης προς την κατεύθυνση της επιβολής περιορισμών στις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb.Η μεγάλη εξάπλωση του φαινομένου των βραχυχρόνιων μισθώσεων, η κατακόρυφη αύξηση των τιμών των ενοικίων αλλά και η ιδεολογική αντίθεση πολλών στην κυβέρνηση και τον Σύριζα για το φαινόμενο AirBnB φέρουν πολύ κοντά την κυβέρνηση στην απόφαση για την άμεση ενεργοποίηση των θεσμικών «εργαλείων» που έχει στη διάθεσή της η πολιτεία, με τον σχετικό νόμο 4446/2016.
Υπενθυμίζεται ότι ενώ αρχικά υπήρξε η αίσθηση ότι με τον σχετικό νόμο, μπαίνουν περιορισμοί στην δραστηριοποίηση ιδιωτών στην αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων, εν τέλει, κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε ποτέ στην πράξη, καθώς δεν εκδόθηκε καμία σχετική υπουργική απόφαση. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Τουρισμού μπορεί, για λόγους που σχετίζονται με την προστασία της κατοικίας, να καθοριστούν γεωγραφικές περιοχές, όπου θα ισχύουν οι εξής περιορισμοί στη διάθεση ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση:
-- Να μην επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση άνω των δύο (2) ακινήτων ανά Α.Φ.Μ. δικαιούχου εισοδήματος.
-- Η μίσθωση κάθε ακινήτου να μην υπερβαίνει τις ενενήντα (90) ημέρες ανά ημερολογιακό έτος και για νησιά κάτω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων τις εξήντα (60) ημέρες ανά ημερολογιακό έτος. Υπέρβαση της διάρκειας του προηγούμενου εδαφίου επιτρέπεται, εφόσον το συνολικό εισόδημα του εκμισθωτή ή του υπεκμισθωτή, από το σύνολο των ακινήτων που διαθέτει για μίσθωση ή υπεκμίσθωση, δεν ξεπερνά τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ κατά το οικείο φορολογικό έτος.
Οι σχετικές διατάξεις δεν ενεργοποιήθηκαν ποτέ, ωστόσο, σήμερα, φαίνεται πως θα αποτελέσουν την βάση των πρώτων φραγμών στη σχετική δραστηριότητα. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της Grant Thornton, για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, στον δήμο Αθηναίων, η οικονομία διαμοιρασμού (Airbnb, Homeaway, Booking κτλ.) μεγεθύνθηκε κατά 25%, οδηγώντας τις τιμές ενοικίων σε αύξηση κατά 9,3%. Στις δε συνοικίες υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος, όπως το Κουκάκι και το Εμπορικό Τρίγωνο (Ακρόπολη, Μοναστηράκι, Πλάκα κτλ.), τα ενοίκια μακροχρόνιας διάρκειας έχουν αυξηθεί ακόμα περισσότερο, κατά 20-25%, ακόμα και 30% σε ορισμένες περιπτώσεις, απόρροια της περιορισμένης προσφοράς.
Ως εκ τούτου, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η επικείμενη απόφαση της κυβέρνησης, η οποία θα συγκροτήσει κοινή υπουργική επιτροπή, με την συμμετοχή των Υπ. Οικονομίας, Οικονομικών, Εργασίας και Τουρισμού, ώστε να καθοριστεί και το περιεχόμενο της σχετικής υπουργικής απόφασης. Μάλιστα, δεν αποκλείεται οι περιορισμοί που ενδεχομένως επιβληθούν, να αφορούν όχι μόνο τα φυσικά πρόσωπα, αλλά και τους επαγγελματίες/εταιρείες διαχείρισης, που έχουν συσταθεί κι εκμεταλλεύονται δεκάδες ακίνητα η καθεμία.
Στο εξωτερικό, η εικόνα είναι ακόμα πιο δύσκολη για την Airbnb και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, καθώς οι περιορισμοί που έχουν επιβάλλει αρκετές μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, δεν περιορίζονται μόνο σε κάποιες συνοικίες, όπως εκτιμάται ότι θα συμβεί στην Αθήνα, αλλά αφορούν το σύνολο της κάθε πόλης. Για παράδειγμα, στη Βαρκελώνη, για να μισθωθεί ένα ακίνητο μέσω κάποιας πλατφόρμας βραχυχρόνιων μισθώσεων, θα πρέπει να λάβει ειδική άδεια. Ωστόσο, από το 2014, όταν και ίσχυσε η σχετική νομοθεσία και μέχρι σήμερα, δεν έχει εκδοθεί ούτε μία νέα άδεια, προκειμένου να περιοριστεί η περαιτέρω εξάπλωση του φαινομένου, που οδήγησε μέχρι και σε διαμαρτυρίες πολιτών. Συνολικά, τα «νόμιμα» διαμερίσματα στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας, δεν ξεπερνούν τα 9.600, αρκετά λιγότερα από την Αθήνα των 12.000 διαθέσιμων καταλυμάτων (και 15.000 στο σύνολο της Αττικής).
Αντίστοιχα, στο Βερολίνο, μέχρι πριν από λίγους μήνες υπήρχε καθολική απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Εν τέλει, το νέο θεσμικό πλαίσιο τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2018 και προβλέπει, όπως και στην περίπτωση της Βαρκελώνης, ειδική διαδικασία αδειοδότησης καταλυμάτων, ανάλογα με την μορφή τους (π.χ. αν πρόκειται για δωμάτιο εντός διαμερίσματος, ή για ολόκληρη κατοικία, αν το ακίνητο αφορά κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία κτλ.). Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με την Αθήνα, σε πολλές από τις πόλεις της Ευρώπης, υπάρχει όντως σοβαρό πρόβλημα στέγασης κι ελλείψεις επαρκούς αριθμού ακινήτων, συγκριτικά με την ζήτηση, λόγω και της αδυναμίας επέκτασης των παραπάνω περιοχών. Στον αντίποδα, στην Αθήνα, υπολογίζεται ότι περίπου το 20% των διαμερισμάτων είναι σήμερα κενά, λόγω της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε.