Γιατί η κυβέρνηση βιάζεται να λειτουργήσει ως το τέλος Μαρτίου το Ισλαμικό τέμενος του Βοτανικού και ποιοι αντιδρούν στην πρόσκληση ξένων ηγετών στα εγκαίνια - Ψάχνουν Ιμάμη με... προσόντα μάνατζερ
Ο χρόνος μετράει αντίστροφα για τη λειτουργία του πρώτου επίσημου ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα, μετά το τέλος της μακραίωνης οθωμανικής κατοχής και τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους το 1830.
Η κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου ώστε να ολοκληρωθούν τις επόμενες μέρες οι εργασίες ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου, η διαμόρφωση και ο εξοπλισμός του εσωτερικού του τεμένους καθώς και η διαδικασία για την πρόσληψη του Ιμάμη. Πρόθεση αποτελεί να λειτουργήσει επίσημα ως το τέλος Μαρτίου, και σίγουρα πριν από το Πάσχα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου υπάρχει σκέψη να δοθεί η δέουσα λαμπρότητα στα εγκαίνια του τεμένους με μια μεγάλη τελετή, στην οποία μάλιστα θα προσκληθούν να παραστούν ακόμη και ηγέτες ισλαμικών κρατών. Οι θιασώτες της ιδέας αυτής υποστηρίζουν πως είναι μια καλή ευκαιρία να προβληθεί διεθνώς η εικόνα του ότι η Ελλάδα σέβεται πλήρως τα θρησκευτικά δικαιώματα, κατασκευάζοντας και λειτουργώντας κρατικό τέμενος, ενώ έτσι θα ενισχυθεί και το διεθνές προφίλ του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ως συνέχεια της εικόνας που έχει πετύχει στο εξωτερικό μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Ωστόσο υπάρχει και η ακριβώς αντίθετη άποψη, που θεωρεί πως δεν θα πρέπει να προσκληθούν ξένοι ηγέτες, αφού η λειτουργία του ισλαμικού τεμένους αποτελεί καθαρά εσωτερική υπόθεση της χώρας και δεν θα πρέπει να δοθούν προεκτάσεις που τρίτοι, όπως η Τουρκία και ο Ερντογάν, θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν. «Θα είναι σαν να λέμε πως κάναμε το τέμενος γιατί μας πίεζαν οι ισλαμικές χώρες και όχι επειδή ήταν μια ανάγκη προς ικανοποίηση των θρησκευτικών αναγκών μιας μεγάλης κοινότητας που ζει στην Αττική», σχολίασε στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός αξιωματούχος, επισημαίνοντας πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, όπου η Πολιτεία λειτουργεί ένα τέμενος, και δεν έχει καμία σχέση με τη Σαουδική Αραβία ή την Τουρκία που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για έλεγχο των μουσουλμάνων μέσω των τζαμιών που κατασκευάζονται.
Να σημειωθεί πως το 2000 επί κυβερνήσεως Σημίτη είχε επιχειρηθεί να ακολουθηθεί για την κατασκευή και λειτουργία τεμένους στην Αθήνα η πεπατημένη ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Δηλαδή χρηματοδότηση από τη Σαουδική Αραβία και Δ.Σ. στο οποίο θα προέδρευε Σαουδάραβας.
Η μη ύπαρξη μιναρέ και το μέγεθος του νέου τεμένους αναμένεται, πάντως, να αποτελέσουν σημεία κριτικής το επόμενο διάστημα τόσο από την Τουρκία όσο και από παράγοντες των μουσουλμανικών κοινοτήτων της Αθήνας που διατηρούν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Αγκυρα. «Το τέμενος δεν είναι φαραωνικό, όπως κάποιοι επεδίωξαν αρχικά, όπως δεν υπάρχει και καμία υπερμεγέθης χριστιανική εκκλησία στην Αθήνα. Υπάρχουν συγκεκριμένοι όροι δόμησης που γίνονται σεβαστοί και βέβαια απορρίπτονται σκέψεις για φαραωνικά κτίρια που θα μπορούσαν να επισκιάσουν το σύμβολο της πόλης και της χώρας, που δεν είναι άλλο από την Ακρόπολη», σχολίασε ο κυβερνητικός αξιωματούχος.
Το κόστος κατασκευής του έργου άγγιξε τα 2,6 εκατ. ευρώ και προέρχονται από πόρους του υπουργείου Υποδομών και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Με γοργούς ρυθμούς συνεχίζονται οι εργασίες ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου, η διαμόρφωση και ο εξοπλισμός του εσωτερικού του τεμένους
Καθημερινή λειτουργία
Σύμφωνα με απόφαση του υπουργείου Παιδείας, το ΝΠΙΔ με την επωνυμία «Διοικούσα Επιτροπή Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών», διοικείται από 7μελές Δ.Σ. στο οποίο μετέχουν : ένας μόνιμος δημόσιος υπάλληλος - προϊστάμενος ή ασκών καθήκοντα προϊσταμένου διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας, ως πρόεδρος, ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών, δύο εκπρόσωποι του Δήμου Αθηναίων, ένας δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω με ειδίκευση στο Δημόσιο Δίκαιο και δύο εκπρόσωποι των μουσουλμάνων που νόμιμα διαβιούν στην Αττική.
Πρόεδρος του πρώτου Δ.Σ. που έχει ήδη τοποθετηθεί, είναι ο κ. Κωνσταντίνος Πιτταδάκης, αναπληρωτής προϊστάμενος Διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας. Οι εκπρόσωποι των μουσουλμανικών κοινοτήτων επελέγησαν με κριτήριο τον αριθμό των ομόθρησκών τους που αντιπροσωπεύουν και τη γενικότερη απήχησή τους στον μουσουλμανικό πληθυσμό της Αθήνας, ενώ απορρίφθηκαν εξαρχής όσοι διατηρούν σχέσεις με ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις όπως οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι».
Στα καθήκοντα του Δ.Σ, μεταξύ άλλων, είναι η επιλογή του ιμάμη -με εισήγηση προς τον υπουργό Παιδείας- αλλά και η οργάνωση μουσουλμάνων της Αττικής που θα ήθελαν να συνδράμουν εθελοντικά στην ομαλή λειτουργία του τεμένους, το οποίο θα λειτουργεί καθημερινά από την πρώτη πρωινή προσευχή ως την τελευταία -αργά το απόγευμα- και για όλο το 24ωρο στη διάρκεια του ιερού μουσουλμανικού μήνα (Ραμαζάνι) και της γιορτής της θυσίας του Αβραάμ (Κουρμπάν Μπαϊράμ).
Στο εσωτερικό του τεμένους υπάρχουν δύο χώροι για προσευχή που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους (χωρητικότητας 300 ανδρών και 50 γυναικών). Η διαμόρφωση θα γίνει σύμφωνα με όσα ορίζει η ισλαμική θρησκεία, με την Ιερή Κόγχη (Μιχράμπ) και τον άμβωνα (Μινμπάρ) πάνω από τον οποίο θα υπάρχουν γραμμένες ρήσεις από το Κοράνι. Η προσευχή θα γίνεται στα αραβικά, ενώ το κήρυγμα στα ελληνικά και τα αγγλικά και σε ειδικές περιπτώσεις σε άλλες γλώσσες.
Ο χώρος του τεμένους θα μπορεί να παραχωρείται για χρήση στις οργανωμένες μουσουλμανικές κοινότητες της Αττικής σε συγκεκριμένες ημερομηνίες που θα προγραμματίζονται κατόπιν αίτησης προς το Δ.Σ. του ΝΠΙΔ και με ιμάμη που ζει νόμιμα στην Ελλάδα και είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Θρησκευτικών Λειτουργών του υπουργείου Παιδείας. Από τις ημέρες παραχώρησης εξαιρούνται οι Παρασκευές, καθώς και οι ημέρες εορτασμού των μεγάλων μουσουλμανικών εορτών.
Στο Μέγαρο Μαξίμου σκέφτονται φιέστες για τα εγκαίνια στον Βοτανικό
Σε περίπτωση ανάρμοστων συμπεριφορών ή εγκληματικών πράξεων, υποκίνησης θρησκευτικών παθών και διατάραξης της θρησκευτικής ειρήνης στον χώρο του τεμένους, το Δ.Σ. έχει το δικαίωμα να αποκλείσει οριστικά τα υπαίτια πρόσωπα, κινούμενο σύμφωνα με όσα προβλέπει και η νομοθεσία.
Ο προαύλιος χώρος είναι κοινόχρηστος και για άλλες χρήσεις, ανοιχτές προς τους κατοίκους της περιοχής, ενώ αισθητή είναι η παρουσία του παρακείμενου μικρού χριστιανικού ναού του Αγίου Χριστοφόρου, ως δείγμα συνεννόησης, συνύπαρξης και αλληλοκατανόησης.
Ιμάμης και με προσόντα… μάνατζερ
Σε εξέλιξη είναι και η διαδικασία επιλογής του προσώπου που θα διοριστεί ουσιαστικά ιμάμης στο νέο τέμενος. Οι σουνίτες και οι σιίτες αποτελούν τα δύο μεγάλα μουσουλμανικά δόγματα καλύπτοντας το 70% των πιστών, ενώ υπάρχουν και άλλα μικρότερα. Πληροφορίες αναφέρουν πως το υπουργείο Παιδείας κατευθύνεται στην επιλογή ο ιμάμης να προέρχεται από το σουνιτικό δόγμα, να είναι Ελληνας υπήκοος -ή να έχει πάρει την ελληνική ιθαγένεια εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια- και να είναι μόνιμος κάτοικος Αττικής. Λόγω της σημασίας του ρόλου του και των ισορροπιών που θα πρέπει να διατηρήσει -για να μην υπάρξουν προβλήματα μεταξύ των μουσουλμανικών δογμάτων- θα πρέπει να έχει ουσιαστικά και ικανότητες μάνατζερ. Για την ενίσχυση του έργου του ιμάμη προβλέπεται η τοποθέτηση τεσσάρων βοηθών, προερχόμενων από κάθε δόγμα, οι οποίοι δεν θα μισθοδοτούνται.
Ο καημός του Ερντογάν για το Φετιχιέ
Στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Ελληνα πρωθυπουργό στην Αγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος επανέλαβε το αίτημά του για επαναλειτουργία του Φετιχιέ Τζαμί ή Τζαμί του Πορθητή στην Πλάκα, το οποίο και ανακαινίστηκε πρόσφατα.
Η εμμονή του Ερντογάν έχει εξήγηση και εντάσσεται στον νεοθωμανικό σχεδιασμό του. Το τέμενος στον Βοτανικό δεν έχει καμία απολύτως σύνδεση με το οθωμανικό παρελθόν της πόλης και δεν σε παραπέμπει στην οθωμανική κατοχή.
Το νέο κτίριο πρεσβεύει ουσιαστικά το νέο Ισλάμ της Αθήνας, το Μεταναστευτικό, που δεν μπορεί να συνδεθεί ιστορικά με την οθωμανική παρουσία την οποία επιδιώκει να αναδείξει ο Ερντογάν μέσω του Φετιχιέ προκειμένου να εμφανιστεί ως προστάτης των ξένων μουσουλμάνων που ζουν και εργάζονται στην ελληνική πρωτεύουσα.
Η κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου ώστε να ολοκληρωθούν τις επόμενες μέρες οι εργασίες ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου, η διαμόρφωση και ο εξοπλισμός του εσωτερικού του τεμένους καθώς και η διαδικασία για την πρόσληψη του Ιμάμη. Πρόθεση αποτελεί να λειτουργήσει επίσημα ως το τέλος Μαρτίου, και σίγουρα πριν από το Πάσχα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου υπάρχει σκέψη να δοθεί η δέουσα λαμπρότητα στα εγκαίνια του τεμένους με μια μεγάλη τελετή, στην οποία μάλιστα θα προσκληθούν να παραστούν ακόμη και ηγέτες ισλαμικών κρατών. Οι θιασώτες της ιδέας αυτής υποστηρίζουν πως είναι μια καλή ευκαιρία να προβληθεί διεθνώς η εικόνα του ότι η Ελλάδα σέβεται πλήρως τα θρησκευτικά δικαιώματα, κατασκευάζοντας και λειτουργώντας κρατικό τέμενος, ενώ έτσι θα ενισχυθεί και το διεθνές προφίλ του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ως συνέχεια της εικόνας που έχει πετύχει στο εξωτερικό μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Ωστόσο υπάρχει και η ακριβώς αντίθετη άποψη, που θεωρεί πως δεν θα πρέπει να προσκληθούν ξένοι ηγέτες, αφού η λειτουργία του ισλαμικού τεμένους αποτελεί καθαρά εσωτερική υπόθεση της χώρας και δεν θα πρέπει να δοθούν προεκτάσεις που τρίτοι, όπως η Τουρκία και ο Ερντογάν, θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν. «Θα είναι σαν να λέμε πως κάναμε το τέμενος γιατί μας πίεζαν οι ισλαμικές χώρες και όχι επειδή ήταν μια ανάγκη προς ικανοποίηση των θρησκευτικών αναγκών μιας μεγάλης κοινότητας που ζει στην Αττική», σχολίασε στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός αξιωματούχος, επισημαίνοντας πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, όπου η Πολιτεία λειτουργεί ένα τέμενος, και δεν έχει καμία σχέση με τη Σαουδική Αραβία ή την Τουρκία που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για έλεγχο των μουσουλμάνων μέσω των τζαμιών που κατασκευάζονται.
Να σημειωθεί πως το 2000 επί κυβερνήσεως Σημίτη είχε επιχειρηθεί να ακολουθηθεί για την κατασκευή και λειτουργία τεμένους στην Αθήνα η πεπατημένη ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Δηλαδή χρηματοδότηση από τη Σαουδική Αραβία και Δ.Σ. στο οποίο θα προέδρευε Σαουδάραβας.
Η μη ύπαρξη μιναρέ και το μέγεθος του νέου τεμένους αναμένεται, πάντως, να αποτελέσουν σημεία κριτικής το επόμενο διάστημα τόσο από την Τουρκία όσο και από παράγοντες των μουσουλμανικών κοινοτήτων της Αθήνας που διατηρούν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Αγκυρα. «Το τέμενος δεν είναι φαραωνικό, όπως κάποιοι επεδίωξαν αρχικά, όπως δεν υπάρχει και καμία υπερμεγέθης χριστιανική εκκλησία στην Αθήνα. Υπάρχουν συγκεκριμένοι όροι δόμησης που γίνονται σεβαστοί και βέβαια απορρίπτονται σκέψεις για φαραωνικά κτίρια που θα μπορούσαν να επισκιάσουν το σύμβολο της πόλης και της χώρας, που δεν είναι άλλο από την Ακρόπολη», σχολίασε ο κυβερνητικός αξιωματούχος.
Το κόστος κατασκευής του έργου άγγιξε τα 2,6 εκατ. ευρώ και προέρχονται από πόρους του υπουργείου Υποδομών και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Με γοργούς ρυθμούς συνεχίζονται οι εργασίες ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου, η διαμόρφωση και ο εξοπλισμός του εσωτερικού του τεμένους
Καθημερινή λειτουργία
Σύμφωνα με απόφαση του υπουργείου Παιδείας, το ΝΠΙΔ με την επωνυμία «Διοικούσα Επιτροπή Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών», διοικείται από 7μελές Δ.Σ. στο οποίο μετέχουν : ένας μόνιμος δημόσιος υπάλληλος - προϊστάμενος ή ασκών καθήκοντα προϊσταμένου διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας, ως πρόεδρος, ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών, δύο εκπρόσωποι του Δήμου Αθηναίων, ένας δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω με ειδίκευση στο Δημόσιο Δίκαιο και δύο εκπρόσωποι των μουσουλμάνων που νόμιμα διαβιούν στην Αττική.
Πρόεδρος του πρώτου Δ.Σ. που έχει ήδη τοποθετηθεί, είναι ο κ. Κωνσταντίνος Πιτταδάκης, αναπληρωτής προϊστάμενος Διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας. Οι εκπρόσωποι των μουσουλμανικών κοινοτήτων επελέγησαν με κριτήριο τον αριθμό των ομόθρησκών τους που αντιπροσωπεύουν και τη γενικότερη απήχησή τους στον μουσουλμανικό πληθυσμό της Αθήνας, ενώ απορρίφθηκαν εξαρχής όσοι διατηρούν σχέσεις με ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις όπως οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι».
Στα καθήκοντα του Δ.Σ, μεταξύ άλλων, είναι η επιλογή του ιμάμη -με εισήγηση προς τον υπουργό Παιδείας- αλλά και η οργάνωση μουσουλμάνων της Αττικής που θα ήθελαν να συνδράμουν εθελοντικά στην ομαλή λειτουργία του τεμένους, το οποίο θα λειτουργεί καθημερινά από την πρώτη πρωινή προσευχή ως την τελευταία -αργά το απόγευμα- και για όλο το 24ωρο στη διάρκεια του ιερού μουσουλμανικού μήνα (Ραμαζάνι) και της γιορτής της θυσίας του Αβραάμ (Κουρμπάν Μπαϊράμ).
Στο εσωτερικό του τεμένους υπάρχουν δύο χώροι για προσευχή που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους (χωρητικότητας 300 ανδρών και 50 γυναικών). Η διαμόρφωση θα γίνει σύμφωνα με όσα ορίζει η ισλαμική θρησκεία, με την Ιερή Κόγχη (Μιχράμπ) και τον άμβωνα (Μινμπάρ) πάνω από τον οποίο θα υπάρχουν γραμμένες ρήσεις από το Κοράνι. Η προσευχή θα γίνεται στα αραβικά, ενώ το κήρυγμα στα ελληνικά και τα αγγλικά και σε ειδικές περιπτώσεις σε άλλες γλώσσες.
Ο χώρος του τεμένους θα μπορεί να παραχωρείται για χρήση στις οργανωμένες μουσουλμανικές κοινότητες της Αττικής σε συγκεκριμένες ημερομηνίες που θα προγραμματίζονται κατόπιν αίτησης προς το Δ.Σ. του ΝΠΙΔ και με ιμάμη που ζει νόμιμα στην Ελλάδα και είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Θρησκευτικών Λειτουργών του υπουργείου Παιδείας. Από τις ημέρες παραχώρησης εξαιρούνται οι Παρασκευές, καθώς και οι ημέρες εορτασμού των μεγάλων μουσουλμανικών εορτών.
Στο Μέγαρο Μαξίμου σκέφτονται φιέστες για τα εγκαίνια στον Βοτανικό
Σε περίπτωση ανάρμοστων συμπεριφορών ή εγκληματικών πράξεων, υποκίνησης θρησκευτικών παθών και διατάραξης της θρησκευτικής ειρήνης στον χώρο του τεμένους, το Δ.Σ. έχει το δικαίωμα να αποκλείσει οριστικά τα υπαίτια πρόσωπα, κινούμενο σύμφωνα με όσα προβλέπει και η νομοθεσία.
Ο προαύλιος χώρος είναι κοινόχρηστος και για άλλες χρήσεις, ανοιχτές προς τους κατοίκους της περιοχής, ενώ αισθητή είναι η παρουσία του παρακείμενου μικρού χριστιανικού ναού του Αγίου Χριστοφόρου, ως δείγμα συνεννόησης, συνύπαρξης και αλληλοκατανόησης.
Ιμάμης και με προσόντα… μάνατζερ
Σε εξέλιξη είναι και η διαδικασία επιλογής του προσώπου που θα διοριστεί ουσιαστικά ιμάμης στο νέο τέμενος. Οι σουνίτες και οι σιίτες αποτελούν τα δύο μεγάλα μουσουλμανικά δόγματα καλύπτοντας το 70% των πιστών, ενώ υπάρχουν και άλλα μικρότερα. Πληροφορίες αναφέρουν πως το υπουργείο Παιδείας κατευθύνεται στην επιλογή ο ιμάμης να προέρχεται από το σουνιτικό δόγμα, να είναι Ελληνας υπήκοος -ή να έχει πάρει την ελληνική ιθαγένεια εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια- και να είναι μόνιμος κάτοικος Αττικής. Λόγω της σημασίας του ρόλου του και των ισορροπιών που θα πρέπει να διατηρήσει -για να μην υπάρξουν προβλήματα μεταξύ των μουσουλμανικών δογμάτων- θα πρέπει να έχει ουσιαστικά και ικανότητες μάνατζερ. Για την ενίσχυση του έργου του ιμάμη προβλέπεται η τοποθέτηση τεσσάρων βοηθών, προερχόμενων από κάθε δόγμα, οι οποίοι δεν θα μισθοδοτούνται.
Ο καημός του Ερντογάν για το Φετιχιέ
Στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Ελληνα πρωθυπουργό στην Αγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος επανέλαβε το αίτημά του για επαναλειτουργία του Φετιχιέ Τζαμί ή Τζαμί του Πορθητή στην Πλάκα, το οποίο και ανακαινίστηκε πρόσφατα.
Η εμμονή του Ερντογάν έχει εξήγηση και εντάσσεται στον νεοθωμανικό σχεδιασμό του. Το τέμενος στον Βοτανικό δεν έχει καμία απολύτως σύνδεση με το οθωμανικό παρελθόν της πόλης και δεν σε παραπέμπει στην οθωμανική κατοχή.
Το νέο κτίριο πρεσβεύει ουσιαστικά το νέο Ισλάμ της Αθήνας, το Μεταναστευτικό, που δεν μπορεί να συνδεθεί ιστορικά με την οθωμανική παρουσία την οποία επιδιώκει να αναδείξει ο Ερντογάν μέσω του Φετιχιέ προκειμένου να εμφανιστεί ως προστάτης των ξένων μουσουλμάνων που ζουν και εργάζονται στην ελληνική πρωτεύουσα.