Στη βαθμίδα "ΒΒ (low)", τρία σκαλοπάτια μακριά από την επενδυτική κατηγορία, διατήρησε την Ελλάδα ο καναδικός οίκος DBRS, αναβαθμίζοντας όμως την τάση (trend) από σταθερή σε θετική.Στην επιβεβαίωση της αξιολόγησης για το αξιόχρεο της Ελλάδα στο BB (low), αναβαθμίζοντας ωστόσο το trend από σταθερό σε θετικό, προχώρησε ο καναδικός οίκος αξιολόγησης DBRS.
Η αξιολόγηση στη βαθμίδα BB (low) του οίκου διατηρεί την Ελλάδα τρία σκαλοπάτια μακριά από την επενδυτική βαθμίδα (investment grade).
Σύμφωνα με τον οίκο, η επιβεβαίωση της αξιολόγησης αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι η Ελλάδα ανακάμπτει μετά τα χρόνια της κρίσης και βρίσκεται πλέον στο τρίτο διαδοχικό έτος ανάπτυξης, επιτυγχάνοντας τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ διαθέτει ένα μεγάλο «μαξιλάρι” που επιτρέπει την εκπλήρωση των ακαθάριστων αναγκών δανεισμού της για περίπου δύο χρόνια και παράλληλα το κόστος δανεισμού της από τις αγορές έχει επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα.
Ο οίκος σημειώνει, ωστόσο, ότι το δημόσιο χρέος παραμένει σε υψηλά επίπεδα, με την κυβέρνηση να εκτιμά ότι θα διαμορφωθεί στο 173,3% του ΑΕΠ στα τέλη του 2019, αν και προσθέτει ότι είναι θετικό ότι το χρέος της χώρας έχει πολύ μεγάλο ορίζοντα ωρίμανσης καθώς και ότι το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται στην κατοχή των ευρωπαϊκών θεσμών (ΕΕ).
Η DBRS προσθέτει, πάντως, ότι από την τελευταία αξιολόγησή της, η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο από πολλές απόψεις, γεγονός που την οδήγησε να προχωρήσει σε αναβάθμιση των προοπτικών της χώρας (trend) σε θετικές από σταθερές.
Υπάρχει νέα κυβέρνηση με ισχυρή δέσμευση και μομέντουμ για να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα. Εχει αποκατασταθεί η πρόσβαση στις αγορές και η Ελλάδα είναι σε τροχιά για να προπληρώσιε 2,7 δισ. ευρώ ακριβών δανείων από το ΔΝΤ. Επίσης, το πρόγραμμα Ηρακλής αναμένεται να στηρίξει τις τράπεζες στην προσπάθεια να απομακρύνουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα από τους ισολογισμούς, ενώ υπήρξε και πλήρης άρση των capital controls το Σεπτέμβριο.
Επιπλέον η DBRS αναφέρει ότι θα υπάρξει αναβάθμιση του ελληνικού rating εφόσον συνεχιστεί η ευθυγράμμιση με τη μεταμνημονιακή εποπτεία, η εφαρμογή δημοσιονομικών και δομικών μεταρρυθμίσεων που θα στηρίξουν τη μελλοντική ανάπτυξη, αν εξακολουθήσει η απρόσκοπτη πρόσβαση στις αγορές και οι βελτιώσεις στην «υγεία» των τραπεζών.
Στον αντίποδα, οι παράγοντες ενεργοποίησης της καθοδικής πορείας περιλαμβάνουν: πιθανή αντιστροφή ή πάγωμα των μεταρρυθμίσεων, ενδεχόμενη σημαντική απώλεια των στόχων για τα πλεονάσματα ή νέα αστάθεια στον χρηματοοικονομικό τομέα θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν υποβάθμιση.
Βασικά σημεία της ανακοίνωσης της DBRS
-Υπάρχει μονοκομματική κυβέρνηση μετά από σχεδόν 10 χρόνια και η ΝΔ έχει ισχυρή εντολή να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, ενώ θετική είναι και η αποσύνδεση της επιλογής Προέδρου της Δημοκρατίας με τις πρόωρες εκλογές, κάτι που αυξάνει τη σταθερότητα της κυβέρνησης.
-Η ελληνική οικονομία διατηρείται σε αναπτυξιακή τροχιά για τριτο έτος. Η άνοδος του ΑΕΠ επιταχύνθηκε στο 1,9% το 2018 κυρίως λόγω εξαγωγών και ιδιωτικής κατανάλωσης. Μετά από ένα αδύναμο πρώτο τρίμηνο, η οικονομία επιτάχυνε το δεύτερο τρίμηνο φέτος, με άνοδο 1,9%. Οι δείκτες οικονομικού κλίματος είναι σε πολυετή υψηλά και η πραγματική άνοδος του ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί στο 2% φέτος και στο 2,8% το 2020 σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυβέρνησης.
-Ο δείκτης του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να υποχωρήσει φέτος στο 173,3% από 181,1% το 2018 και αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω στο 167,8% το 2020, σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυβέρνησης. Το χρέος παραμένει πολύ υψηλό, ωστόσο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ελέγχουν περίπου το 70%, έχει πολύ μεγάλο ορίζοντα ωρίμανσης, ενώ και τα κόστη χρηματοδότησής του είναι πολύ χαμηλά.
-Η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο στην πρόσβασή της στις αγορές. Πρόσφατα άντλησε 1,5 δισ. με επανέκδοση 10ετούς σε ιστορικά χαμηλό κόστος κάτι που οφείλεται τόσο στο θετικό κλίμα στις αγορές ομολόγων όσο και στην αυξανόμενη εμπιστοσύνη στην οικονομία. Η DBRS εκτιμά ότι η υλοποίηση φιλοαναπτυξιακών πολιτικών, ενώ διατηρείται η δημοσιονομική πειθαρχία, καθώς και η διατήρηση ενός μαξιλαριού ρευστότητας περίπου στα 30 δισ. ευρώ, ενισχύουν τις προσπάθειες της χώρας να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των αγορών.
-Η Ελλάδα προχώρησε σε πρωτοφανή δημοσιονομική προσαρμογή με την βελτίωση σε ότι αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα να υπερβαίνει τις 11 ποσοστιαίες μονάδες βάσης έως το 2018. Τη συγκεκριμένη χρονιά, θυμίζει η DBRS, η χώρα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα 4,3% του ΑΕΠ, πολύ πάνω από το 3,5% που ήταν ο στόχος εξαιτίας στα υψηλότερα των αναμενόμενων έσοδα και την υποεκτέλεση των δαπανών του προϋπολογισμού.
– Στο προϋπολογισμό του 2020 οι αρχές προβλέπουν πρωτογενές πλεόνασμα 3,7% για το 2019 και 3,6% για το 2020, πάνω δηλαδή από το στόχο. Ο οίκος θυμίζει τα δημοσιονομικά μέτρα που περιλαμβάνουν τη μείωση του ΕΝΦΙΑ αλλά και των συντελεστών στην φορολογία εταιριών και φυσικών προσώπων. Σημειώνει ότι αρκετές μεταρρυθμίσεις εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων προσαρμογής και είχαν ως αποτέλεσμα τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος κα την βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης. Η πρόοδος στις ιδιωτικοποιήσεις είναι ορατή, τονίζει, στην πορεία της επένδυσης στο Ελληνικό, καθώς αίρονται τα γραφειοκρατικά προβλήματα. Εκτιμά δε, ότι η δέσμευση για ατζέντα δομικών μεταρρυθμίσεων βοηθά στο να περιοριστούν τα ρίσκα σε ότι αφορά την δημοσιονομική εικόνα και να προστατευτεί η Ελλάδα από δυνητικά δημοσιονομικά σοκ.
-Το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη, στο 43,6% του συνόλου των χορηγήσεων ή περίπου 75 δισ. ευρώ, αλλά η τάση είναι καθοδική με μείωση πάνω από 30 δισ. ευρώ από την κορύφωση τον Μάρτιο του 2016. Παραμένει ωστόσο πρόκληση για την Ελλάδα.
Η DBRS στέκεται στην έγκριση του σχεδίου Ηρακλής που έχει στόχο να επιταχύνει τη μείωση των NPEs και εκτιμά ότι μπορεί να ενισχύσει τους ισολογισμούς των τραπεζών αλλά και να βοηθήσει την παροχή πιστώσεων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Εκτιμά ότι η εφαρμογή του σχεδίου θα στηρίξει τις προσπάθειες του τραπεζικού συστήματος να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και κατά συνέπεια θα στηρίξει την ανάκαμψη της οικονομίας.
-Μετά από χρόνια μεγάλων ελλειμμάτων το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες. Το 2018 ήταν 2,9% του ΑΕΠ από 1,7% το 2017. Αυτό, υποστηρίζει εν μέρει οφείλεται στην αδυναμία σε ότι αφορά την ισορροπία στα αγαθά, η οποία εν μέρει αντισταθμίστηκε από τη βελτίωση στο ισοζύγιο υπηρεσιών. Η ισχυρή επίδοση του κλάδου των υπηρεσιών αποδίδεται στον τουρισμό με τις αφίξεις να σημειώνουν άνοδο σχεδόν 20% μεταξύ 2016-18.
-Οι ελληνικές εξαγωγές έχουν αυξηθεί σημαντικά εξαιτίας της βελτίωσης στην ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο οι καθαρές υποχρεώσεις προς το εξωτερικό παραμένουν υψηλές, στο 143,8% του ΑΕΠ, υψηλότερα δηλαδή του 88,8% του ΑΕΠ το 2011, αντανακλώντας κυρίως το εξωτερικό δημόσιο χρέος. Αναμένεται ότι θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα εξαιτίας του μεγάλου βάθους σε ότι αφορά τις ωριμάνσεις στις πληρωμές.
Ο καναδικός οίκος DBRS κλείνει ουσιαστικά σήμερα τον κύκλο των προγραμματισμένων αξιολογήσεων της πιστοληπτικής ικανότητα της Ελλάδας για το 2019.
Υπενθυμίζεται ότι στην προηγούμενη αξιολόγησή του στις 4 Μαΐου 2019, ο οίκος είχε αναβαθμίσει το αξιόχρεο της χώρας κατά μία βαθμίδα, στο BB (low) από B (high), αλλάζοντας παράλληλα το trend από θετικό σε σταθερό.
Από τους οίκους αξιολόγησης η Moody’s έχει την πιο «αυστηρή» αξιολόγηση καθώς βαθμολογεί ακόμα την Ελλάδα τέσσερα σκαλοπάτια κάτω από την «επενδυτική βαθμίδα».
Ακολουθεί το δελτίο Τύπου (στα αγγλικά)
Media Release
November 1, 2019
DBRS Morningstar Confirms the Hellenic Republic at BB (low), Trend Changed to Positive
DBRS Ratings GmbH (DBRS Morningstar) confirmed the Hellenic Republic’s Long-Term Foreign and Local Currency – Issuer Ratings at BB (low) and the Short-Term Foreign and Local Currency – Issuer Ratings at R-4. The trend on the Short-Term Foreign and Local Currency – Issuer Ratings remains Stable and the trend on the Long-Term Foreign and Local Currency – Issuer Ratings is changed from Stable to Positive.
KEY RATING CONSIDERATIONS
The confirmation of the ratings reflects the fact that Greece is emerging from the crisis years and is currently in its third consecutive year of growth. Primary surplus targets are on track. A large cash buffer exists equivalent to around two years of gross public sector borrowing needs and borrowing costs are at post-crisis lows. Still, the public debt burden is large, estimated by the government to amount to 173.3% of GDP at end-2019. However, the high public debt stock is mitigated to some extent by the very long weighted-average debt maturity and the fact that European Union (EU) institutions hold the majority of debt.
Since the last rating review, progress is being made in several respects, leading to the Positive trend. A new majority government is in place with strong commitment and momentum in introducing its reform agenda. Pro-active public debt strategy has consolidated market access, and in addition, Greece is on course to pre-pay Euro 2.7bn of relatively more expensive debt owed to the IMF. Moreover, the Hercules asset protection scheme looks set to support banks removing non-performing exposures from their balance sheets, while capital controls were fully lifted on 1 September 2019.
RATING DRIVERS
Triggers for upward rating action include: (1) continued implementation of fiscal and structural reforms to support future economic growth; (2) compliance with post-programme monitoring; (3) further consolidation of bond market access (4) continued improvement in the financial health of banks.
By contrast, triggers for downward rating action include: (1) a reversal or stalling in structural reforms; (2) material fiscal slippage (3) renewed financial-sector instability.
RATING RATIONALE
The New Greek Government Shows Strong Commitment to Economic Reform
The 7 July general elections brought to government the center right New Democracy party with an outright majority of 158 seats out of 300. It is the first one-party government in Greece after nearly ten years. The outcome of the election gives New Democracy’s leader and Prime Minister, Mr Kyriakos Mitsotakis, a strong mandate to implement his reform agenda. Furthermore, DBRS Morningstar views that Parliament’s decision to delink the failure of appointing the President of the Republic from the premature dissolution of the Parliament as positive. This decision will likely reduce the risk of early elections and increases the stability of the government.
Economic Growth Prospects Improve on Reform and Fiscal Efforts
The Greek economy continues on a path of economic recovery for a third consecutive year. GDP growth accelerated in 2018 to 1.9%, up from 1.5% in 2017, driven by stronger exports and higher private consumption. Exports have been a consistent contributor to the recovery, reflecting the substantial improvement of the export share from 19% of GDP in 2009 to 36% in 2018. After a weak start in the first three months of the year, the economy accelerated in Q2 2019 posting a solid annual growth rate of 1.9%, again underpinned mainly by strong export growth and a rebound in private consumption. The economic sentiment indicator amounted to 107.2 in September, close to a 12-year high, and consumer confidence is at its highest level since April 2000. Real GDP growth is expected to reach 2% this year and to accelerate to 2.8% in 2020 according to government projections, supported by structural reforms. These reforms aim to address impediments to investment. In addition, fiscal measures presented in the 2020 draft budget, skew the fiscal mix towards growth supportive measures.
The ‘Invest in Greece’ growth and development bill has been ratified by the Greek Parliament. The bill aims to support productivity and strengthen growth by reducing bureaucracy that has in the past curtailed private investment. A Bank of Greece study illustrates that the full implementation of the measures, could add at least 5 percentage points to real GDP in the next ten years. In addition, labour market reforms have contributed to employment growth and the unemployment rate has been falling. The rate decreased to 16.9% in July 2019 from 19.1% in July 2018, albeit remaining the highest in the EU. DBRS Morningstar considers that strong reform commitment and momentum will lead to new reform effort and will safeguard the reforms that have already been adopted. This factor enhances Greece’s long-term growth prospects and as such has led to an uplift in DBRS Morningstar’s qualitative assessment of the “Political Environment” building block.
The Debt Ratio is High, but Set to Decline in the Forecast
After peaking at 181.1% in 2018, the debt ratio is estimated at 173.3% in 2019 and looks set to further decline to 167.8% in 2020, according to government forecasts. To achieve this, Greece is expected to deliver an appropriate growth friendly fiscal policy mix that includes primary surpluses. Debt stock remains at a very high level, however, mitigants to this include the fact that EU institutions hold around 70% of government debt. This contributes to the very long weighted-average maturity and the fact that most of debt is financed at very low interest rates.
Greece is applying a strategy of reducing the interest rate burden by pre-paying more expensive debt. This month, the Boards of Directors of the European Stability Mechanism (ESM) and the European Financial Stability Facility (EFSF) agreed to waive the mandatory repayment obligations of ESM/EFSF loans in connection with a partial early repayment by Greece to the IMF, amounting to around Euro 2.7bn.
Moreover, Greece has made progress towards the consolidation of bond market access. In the recent re-opening of its 10-year bond in October, Greece raised Euro 1.5bn at a historically low rate of 1.5%. In addition to the favourable environment in international bond markets, this also reflects the growing confidence in the Greek economy. DBRS Morningstar considers that the implementation of growth-supporting policies, while remaining fiscally prudent, and at the same time maintaining the liquidity buffer that amounts to around Euro 30 billion in total, is supporting Greece’s efforts to strengthen confidence among market participants. The sizeable cash buffer that reduces repayment risk has led to an upward adjustment in the qualitative section of the “Debt and Liquidity” building block.
Greece Continues to Meet its Primary Surplus Targets
Since 2010, Greece has undertaken an unprecedented fiscal adjustment, with the cumulative improvement in the primary balance exceeding 11 percentage points by 2018. In 2018 Greece delivered a primary surplus of 4.3% of GDP well above the 3.5% target set by the programme, due to higher than expected revenues and the under execution of the public investment budget. In the 2020 draft Budget, the Greek authorities project a primary surplus of 3.7% for the current year and 3.6% for 2020, in excess of the 3.5% target. Fiscal measures include the reduction of property tax (ENFIA), lowering personal and corporate rate tax and enhancing the electronic payment system.
Various reforms implemented during the economic adjustment programmes improved Greece’s fiscal management by modernizing the tax system and enhancing tax compliance. Progress with privatization is visible in the Hellenikon development, as bureaucracy has been unblocked. DBRS Morningstar considers that commitment to the structural reform agenda helps towards mitigating the risks to the fiscal outlook and safeguards Greece from potential fiscal shocks.
Steps Taken to Strengthen Financial Institutions
The high level of non-performing exposures, the highest in the European Union, at around EUR 75 billion or 43.6% of gross loans at end-June 2019, remains a challenge for Greece. However, non performing exposures are on a downward trend, falling by more than EUR 30 billion from the peak in March 2016. The reduction has been mainly driven by sales and write-offs. The four systemic banks aim to reduce their non-performing exposures significantly by end-2021 and have submitted updated operational targets to the Single Supervisory Mechanism (SSM). For more information on Greek Banks, see DBRS Morningstar commentary, “Greek Banks Accelerate Efforts to Restore Fundamentals”.
http://www.dbrs.com/research/350938
On 10 October the European Commission approved Greece’s plan known as the Hercules Project (HAPS) to accelerate the reduction of banks’ non-performing exposures (NPEs). This may, by further strengthening banks’ balance sheets, help build on the recovery in bank credit to corporations and reverse the contraction in bank loans to households. The HAPS, which involves NPE portfolio securitizations with around 9 billion euros of government guarantees for senior tranches, could help the banks offload around 30 billion euros of bad loans, according to the government. DBRS Morningstar views that the implementation of the HAPS could support banks’ efforts to clear their balance sheets from legacy loans and to also aid the recovery of the economy. For further details, see DBRS Morningstar commentary “Hercules Ready to Lift Greece: A Big Step in the Resolution of the NPL Issue”.
http://www.dbrs.com/research/351771
Improvement in External Imbalances
After years of large deficits, Greece’s current account narrowed by more than ten percentage points of GDP. In 2018, the deficit stood at 2.9% of GDP from 1.8% in 2017. This is partly due to a weakening balance of goods, which was only partially offset by the improvement in the services balance. The strong performance of the services balance is mainly attributed to the improvement in the travel balance with foreign arrivals increasing by almost 20% in the period 2016-2018. Overall, Greek exports have increased significantly, due to the improved competitiveness. However, Greece’s net external liabilities remain high at 143.8% of GDP in 2018, up from 88.8% in 2011, mostly reflecting public sector external debt. It is expected to remain at high levels because of the long-term horizon of foreign official-sector loans to the public sector.
EURO AREA RISK CATEGORY: MEDIUM
Notes:
All figures are in Euros unless otherwise noted. Public finance statistics reported on a general government basis unless specified.