[ΦΩΤΟ-Επιστροφή στο παρελθόν. Η οδός Ερμού όπως δεν την έχουμε δει τουλάχιστον από το 1996, όταν έγινε πεζόδρομος: με αυτοκίνητα παρκαρισμένα δεξιά και αριστερά, όπως σε κάθε άλλο δρόμο της Αθήνας.]Πρόκειται για υπόθεση δική μου, η οποία δεν βασίζεται σε πληροφόρηση. Σας το λέω ευθέως, για να αποφύγουμε παρεξηγήσεις, ότι είναι αποκύημα του μυαλού μου – όχι τελείως αυθαίρετο βέβαια, αφού βασίζεται στην όποια γνώση και αντίληψη συμβαίνει να έχω για την κατάσταση. Θα στοιχημάτιζα (υποθετικός λόγος, διότι ποτέ δεν στοιχηματίζω) ότι εκείνο το περίφημο στιγμιότυπο με τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα να ψέλνει στην εκκλησία –την πρώτη εβδομάδα των απαγορεύσεων, αν θυμάμαι σωστά– ήταν στημένο. Ηταν αυτό που λένε οι τεχνοκράτες «publicity stunt», δηλαδή ένα σκηνοθετημένο γεγονός, για να τραβήξει την προσοχή του κόσμου και να επηρεάσει τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Δεν εννοώ ότι δεν ήταν γνήσια η ευλάβεια του κ. Τσιόδρα ούτε ότι ο ρόλος του ψάλτη δεν του είναι οικείος και προσφιλής. Κάθε άλλο, ο κ. Τσιόδρας είναι προφανέστατα αυτό που λέμε «καλός χριστιανός», όπως περιγράφεται στη σχετική βιβλιογραφία. Επιπλέον, όλοι καταλαβαίνουμε ή, εν πάση περιπτώσει, ας περιοριστώ στον εαυτό μου, εγώ καταλαβαίνω, παρακολουθώντας τον μέρα με τη μέρα, ότι είναι ένας καλός άνθρωπος, του σπάνιου εκείνου είδους που η ιδεολογία τους είναι η καλοσύνη. Ας μείνουμε όμως στην ταυτότητά του ως θρησκευόμενου χριστιανού, διότι αυτή είναι που, υπό τις παρούσες περιστάσεις, δίνει ιδιαίτερη πολιτική αξία στον κ. Τσιόδρα.
Καλώς ή κακώς, είναι κάτι που δεν το εξετάζουμε, πάντως η κοινωνία μας έχει ένα ποσοστό θρησκευόμενων το οποίο βάζει την πίστη πάνω από την επιστήμη. Φαντάζομαι ότι συμφωνούμε, επίσης, με την άλλη διαπίστωση, ότι αυτό το ποσοστό του πληθυσμού δεν θα μπορούσε ποτέ να αφεθεί στην τύχη του, όχι μόνο για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά και για ωφελιμιστικούς, αφού η επιτυχία των μέτρων εξαρτάται από την καθολική εφαρμογή τους.
Με αυτά τα δεδομένα, ποιος άλλος, αν όχι ένας θρησκευόμενος, θα ήταν ο καταλληλότερος για να περάσει το μήνυμα στους άλλους θρησκευόμενους ότι τα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν και στις εκκλησίες; Αυτός ήταν ο πολιτικός ρόλος του κ. Τσιόδρα, σε μια κρίσιμη στιγμή για την κυβέρνηση στην αρχή της κρίσης, όταν η Εκκλησία ακόμη στεκόταν άπραγη και αμήχανη μπροστά στη νέα κατάσταση. Αυτό με οδηγεί στην υπόθεση εργασίας ότι το γεγονός που συνέβαλε περισσότερο στη δημοσιοποίηση της θρησκευτικής πίστης του κ. Τσιόδρα, δηλαδή η εικόνα του ως ψάλτη σε μια άδεια εκκλησία, πρέπει να ήταν μια «επικοινωνιακή επιχείρηση». Εξάλλου, η παρουσία τους στην εκκλησία ήταν σε απόλυτη τήρηση των κανόνων που είχαν μόλις ανακοινωθεί. Δεν παραβίαζε τις απαγορεύσεις ψάλλοντας· αντιθέτως, τις εφάρμοζε.
Ενόψει Πάσχα, ο πολιτικός ρόλος του κ. Τσιόδρα παραμένει σημαντικός. Καθώς η εορταστική περίοδος συμπίπτει με τη φάση κατά την οποία η σχολαστική τήρηση των μέτρων είναι κρίσιμη για την επιτυχία της προσπάθειας, η νηφαλιότητα του κ. Τσιόδρα, η αντικειμενικότητά του, η επιστημονική γνώση, αλλά και η χριστιανική πίστη του, είναι απαραίτητες όσο ποτέ για τη διαχείριση της κρίσης. Υπό το πρίσμα αυτό, γίνεται κατανοητό, νομίζω, το μίσος που προκαλεί η περίπτωση του κ. Τσιόδρα σε ορισμένους κοινωνιοπαθείς, με τους οποίους δεν αξίζει τον κόπο να ασχολούμαστε...
Ως μη γενόμενον
Η δική μου ερμηνεία είναι ότι συνέβη μια παρεξήγηση πολιτισμικού τύπου, εξ ου η δεύτερη δήλωση του Ηλία Μόσιαλου για τον Μπόρις Τζόνσον, με την οποία δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία ούτε στον πιο κακοπροαίρετο ότι «αγάπη μόνο», όπως λέει ο λαϊκός βάρδος, έχει μέσα στην καρδιά του για τον Μπόρις ο κ. Μόσιαλος: «Τις καλύτερες και θερμότερες ευχές μου», γράφει, «για γρήγορη ανάρρωση στον πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Μπόρις είναι ένας ικανότατος άνθρωπος, με ευρύτερη παιδεία, χιούμορ και δεξιότητες που υπερβαίνουν τις συνηθισμένες διαστάσεις της πολιτικής. Ελπίζω να βγει νικητής και υγιής πολύ σύντομα».
Είχε προηγηθεί άλλη ανάρτηση του κ. Μόσιαλου, στην οποία ξεκινούσε μεν ευχόμενος περαστικά και όλα τα δέοντα στον πρωθυπουργό της Βρετανίας, και μάλιστα ως κάτοικος της χώρας ο ίδιος, συνέχιζε όμως επιτιθέμενος με καθαρά ειρωνική διάθεση στο προσωπικό πάθημα του Τζόνσον, που έπεσε θύμα της εσφαλμένης αρχικής επιλογής του: «Οταν με το καλό επιστρέψει στην Downing Street», έγραφε ο κ. Μόσιαλος, «θα πρέπει να δώσει στη δημοσιότητα τις εισηγήσεις των επιστημονικών και πολιτικών του συμβούλων για τη διαχείριση της πρώτης φάσης της πανδημίας με την ανεκδιήγητη προσέγγιση της ανοσίας της αγέλης».
Εύστοχη η ειρωνεία στην προκειμένη περίπτωση, αλλά μάλλον άκαιρη, την ώρα που δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς την πραγματική κατάσταση της υγείας του Βρετανού πρωθυπουργού. Ιδίως για κάποιον όπως ο κ. Μόσιαλος, ο οποίος εκτός από καθηγητής της Πολιτικής Υγείας στο LSE είναι και εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στους διεθνείς οργανισμούς για τα θέματα της τρέχουσας πανδημίας. Επιπλέον, ο κ. Μόσιαλος έχει προτείνει τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος για τον κεντρικό έλεγχο της έρευνας και της παραγωγής εμβολίου, πρόταση την οποία έχει υιοθετήσει επισήμως και ο πρωθυπουργός. Συνεπώς, περιθώρια πολιτισμικών παρεξηγήσεων δεν υπήρχαν. Ετσι, υποθέτω, εξηγείται η δεύτερη, διευκρινιστική δήλωση του κ. Μόσιαλου και το θέμα θεωρείται ως μη γενόμενον.