Ο Στίβεν Χόκινγκ δήλωνε άθεος, όμως οι πράξεις του έδειχναν έναν βαθιά ένθεο άνθρωπο και έναν συνειδητοποιημένο επιστήμονα.
Πάνε κιόλας τέσσερα χρόνια πίσω, όταν ο σπουδαίος - διάσημος βρετανός θεωρητικός φυσικός, κοσμολόγος, συγγραφέας και Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, Στίβεν Χόκινγκ, έφυγε για να συναντήσει τον Θεό… Ποιο Θεό δηλαδή, αφού ο Χόκινγκ το είχε ξεκαθαρίσει: «Δεν υπάρχει Θεός!». Αλλά…
Τέσσερα χρόνια πριν από τον θάνατό του, ο Στίβεν Χόκινγκ είχε παραχωρήσει συνέντευξη στην εφημερίδα «El Mundo», όπου είχε δηλώσει: «Πριν κατανοήσουμε την επιστήμη, είναι φυσικό να πιστεύαμε ότι ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν. Όμως, η επιστήμη στις μέρες μας, προσφέρει πιο πειστικές εξηγήσεις. Αυτό που εννοούσα με το «θα γνωρίζαμε το μυαλό του Θεού» είναι ότι θα γνωρίζαμε όλα όσα θα γνώριζε ο Θεός, αν υπήρχε Θεός, που δεν υπάρχει. Είμαι άθεος!».
Ο Χόκινγκ, έπασχε από αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση, γνωστή και ως νόσος του κινητικού νευρώνα, ALS με τρία γράμματα, που σε όσους γνωρίζουν, προκαλούν τρόμο. Η νόσος είναι μια εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος και χαρακτηρίζεται από σπαστικότητα, δεσμιδώσεις και προοδευτική μυϊκή αδυναμία. Με απλά λόγια ο ασθενής προοδευτικά παραλύει καταλήγοντας σε προοδευτική αδυναμία και τον θάνατο από αναπνευστική ανεπάρκεια.
Η ALS συχνά εμφανίζεται σε άτομα μεταξύ των ηλικιών 40 έως 60 χρονών και οι στατιστικές αναφέρουν ότι ένα στα τέσσερα άτομα μπορεί να επιβιώσει περισσότερο από 5 χρόνια… Ο Χόκινγκ ανέτρεψε όλα τα δεδομένα: διαγνώστηκε με ALS σε ηλικία μόλις 21 χρονών το 1963 και «έφυγε» το 2018 σε ηλικία 76 χρονών, αντιπαλεύοντας τη νόσο επί 55 χρόνια! Η περίπτωση του Χόκινγκ, θεωρείται ένα «θαύμα» από επιστημονικής άποψης. Όμως, τι είναι θαύμα; Διαβάστε προσεκτικά τη διατύπωση του σπουδαίου καθηγητή χειρουργικής Θεόδωρου Καρατζά: «Τι είναι θαύμα; Η επίσκεψη του Θεού στη Γη ινκόγκνιτο»…
Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Χόκινγκ συνέβαλε σημαντικά στην κατανόησή από τον απλό άνθρωπο το μυστήριο του σύμπαντος και την προέλευσή του, διατυπώνοντας και διερευνώντας συχνά ερωτήματα που διασταυρώνονταν με θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις.
Μια αθεϊστική στάση
Οι επιστημονικές εξερευνήσεις του Χόκινγκ και η ορθολογική του σκέψη τον οδήγησαν να υιοθετήσει μια αθεϊστική στάση, αν και ποτέ του δεν απέρριψε ευθέως την ύπαρξη του Θεού.
Οι απόψεις του Χόκινγκ για τον Θεό μπορούν να αναχθούν στις επιστημονικές του έρευνες, ιδιαίτερα στους τομείς της κοσμολογίας και της θεωρητικής φυσικής. Το πιο διάσημο έργο του, «A Brief History of Time» (Το Χρονικό του Χρόνου), έκανε αίσθηση τόσο στον κύκλο των επιστημόνων όσο στο ευρύτερο κοινό.
Σε αυτό το βιβλίο, ο Χόκινγκ εξέθεσε τις κοσμολογικές του θεωρίες, περιγράφοντας τη Μεγάλη Έκρηξη, τις Μαύρες Τρύπες και τη φύση του χρόνου. Αυτές οι επιστημονικές εξηγήσεις παρείχαν ένα οιονεί νατουραλιστικό πλαίσιο (η θεωρία εκείνη που θέτει υπέρτατη δύναμη την αυθυπαρξία της Φύσης) για την κατανόηση του σύμπαντος, το οποίο αμφισβητούσε τις παραδοσιακές θρησκευτικές διδαχές.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Χόκινγκ κατά της ύπαρξης μιας παραδοσιακής θεότητας είχε τις ρίζες του στην επιστημονική αρχή της αιτιότητας (η σχέση δηλαδή μεταξύ αιτίου και αιτιατού. Για παράδειγμα, το πάτημα ενός διακόπτη είναι το αίτιο και το άναμμα της λάμπας είναι το αιτιατό). Αμφισβήτησε την ανάγκη ύπαρξης ενός θεϊκού δημιουργού για να εξηγήσει την προέλευση του σύμπαντος, θέτοντας ότι μόνο οι νόμοι της φυσικής θα μπορούσαν να εξηγήσουν την εμφάνιση του σύμπαντος.
Σύμφωνα με τον Χόκινγκ, η αρχική μοναδικότητα του σύμπαντος: το σημείο άπειρης πυκνότητας και θερμοκρασίας από το οποίο προήλθε, δεν απαιτούσε θεϊκή παρέμβαση και μπορούσε να γίνει κατανοητή μέσω των νόμων της κβαντικής φυσικής. Ολοκλήρωσε το πρώτο του βιβλίο λέγοντας: «Θα ήταν ο απόλυτος θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής – γιατί τότε θα μπαίναμε το μυαλό του Θεού».
Επανέλαβε τις απόψεις του στο τέλος ενός άλλου βιβλίου, του τελευταίου του πριν αποδημήσει εις Κύριον, «Brief Answers To The Big Questions» (Σύντομες Απαντήσεις στα Μεγάλα Ερωτήματα), λέγοντας: «Δεν υπάρχει Θεός. Κανείς δεν κατευθύνει το σύμπαν». Αυτή ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη φορά που διατύπωνε ξεκάθαρα και ευθέως την ανυπαρξία θεϊκού όντος.
Ανοιχτές χαραμάδες στο Θείο
Παρόλο που δήλωνε άθεος, ο Χόκινγκ άφηνε ανοιχτές χαραμάδες για να... περάσει το Θείο· είχε πει: «Πιστεύω ότι το σύμπαν διέπεται από τους νόμους της επιστήμης… Οι νόμοι μπορεί να έχουν θεσπιστεί από τον Θεό, αλλά ο Θεός δεν παρεμβαίνει για να παραβεί τους νόμους». Είπε επίσης: «Αν θέλετε, μπορείτε να ονομάσετε τους νόμους της επιστήμης «Θεό», αλλά δεν θα ήταν ένας Θεός - κατ’ εικόνα και ομοίωση - που θα μπορούσατε να συναντήσετε και να του απευθύνετε ερωτήσεις».
Ο Χόκινγκ πέθανε στις 14 Μαρτίου 2018. Εκείνη την ημέρα έκλειναν ακριβώς 139 χρόνια από τη γέννηση ενός άλλου σπουδαίου επιστήμονα, του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Στο τελευταίο κεφάλαιο του τελευταίου βιβλίου του, ο Χόκινγκ επιχειρούσε να απαντήσει στο ερώτημα: «Πώς διαμορφώνουμε το μέλλον;». Η απάντησή του ήταν: «Θυμήσου να κοιτάς ψηλά στα αστέρια και όχι κάτω στα πόδια σου».
Μια αθεϊστική στάση
Οι επιστημονικές εξερευνήσεις του Χόκινγκ και η ορθολογική του σκέψη τον οδήγησαν να υιοθετήσει μια αθεϊστική στάση, αν και ποτέ του δεν απέρριψε ευθέως την ύπαρξη του Θεού.
Οι απόψεις του Χόκινγκ για τον Θεό μπορούν να αναχθούν στις επιστημονικές του έρευνες, ιδιαίτερα στους τομείς της κοσμολογίας και της θεωρητικής φυσικής. Το πιο διάσημο έργο του, «A Brief History of Time» (Το Χρονικό του Χρόνου), έκανε αίσθηση τόσο στον κύκλο των επιστημόνων όσο στο ευρύτερο κοινό.
Σε αυτό το βιβλίο, ο Χόκινγκ εξέθεσε τις κοσμολογικές του θεωρίες, περιγράφοντας τη Μεγάλη Έκρηξη, τις Μαύρες Τρύπες και τη φύση του χρόνου. Αυτές οι επιστημονικές εξηγήσεις παρείχαν ένα οιονεί νατουραλιστικό πλαίσιο (η θεωρία εκείνη που θέτει υπέρτατη δύναμη την αυθυπαρξία της Φύσης) για την κατανόηση του σύμπαντος, το οποίο αμφισβητούσε τις παραδοσιακές θρησκευτικές διδαχές.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Χόκινγκ κατά της ύπαρξης μιας παραδοσιακής θεότητας είχε τις ρίζες του στην επιστημονική αρχή της αιτιότητας (η σχέση δηλαδή μεταξύ αιτίου και αιτιατού. Για παράδειγμα, το πάτημα ενός διακόπτη είναι το αίτιο και το άναμμα της λάμπας είναι το αιτιατό). Αμφισβήτησε την ανάγκη ύπαρξης ενός θεϊκού δημιουργού για να εξηγήσει την προέλευση του σύμπαντος, θέτοντας ότι μόνο οι νόμοι της φυσικής θα μπορούσαν να εξηγήσουν την εμφάνιση του σύμπαντος.
Σύμφωνα με τον Χόκινγκ, η αρχική μοναδικότητα του σύμπαντος: το σημείο άπειρης πυκνότητας και θερμοκρασίας από το οποίο προήλθε, δεν απαιτούσε θεϊκή παρέμβαση και μπορούσε να γίνει κατανοητή μέσω των νόμων της κβαντικής φυσικής. Ολοκλήρωσε το πρώτο του βιβλίο λέγοντας: «Θα ήταν ο απόλυτος θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής – γιατί τότε θα μπαίναμε το μυαλό του Θεού».
Επανέλαβε τις απόψεις του στο τέλος ενός άλλου βιβλίου, του τελευταίου του πριν αποδημήσει εις Κύριον, «Brief Answers To The Big Questions» (Σύντομες Απαντήσεις στα Μεγάλα Ερωτήματα), λέγοντας: «Δεν υπάρχει Θεός. Κανείς δεν κατευθύνει το σύμπαν». Αυτή ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη φορά που διατύπωνε ξεκάθαρα και ευθέως την ανυπαρξία θεϊκού όντος.
Ανοιχτές χαραμάδες στο Θείο
Παρόλο που δήλωνε άθεος, ο Χόκινγκ άφηνε ανοιχτές χαραμάδες για να... περάσει το Θείο· είχε πει: «Πιστεύω ότι το σύμπαν διέπεται από τους νόμους της επιστήμης… Οι νόμοι μπορεί να έχουν θεσπιστεί από τον Θεό, αλλά ο Θεός δεν παρεμβαίνει για να παραβεί τους νόμους». Είπε επίσης: «Αν θέλετε, μπορείτε να ονομάσετε τους νόμους της επιστήμης «Θεό», αλλά δεν θα ήταν ένας Θεός - κατ’ εικόνα και ομοίωση - που θα μπορούσατε να συναντήσετε και να του απευθύνετε ερωτήσεις».
Ο Χόκινγκ πέθανε στις 14 Μαρτίου 2018. Εκείνη την ημέρα έκλειναν ακριβώς 139 χρόνια από τη γέννηση ενός άλλου σπουδαίου επιστήμονα, του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Στο τελευταίο κεφάλαιο του τελευταίου βιβλίου του, ο Χόκινγκ επιχειρούσε να απαντήσει στο ερώτημα: «Πώς διαμορφώνουμε το μέλλον;». Η απάντησή του ήταν: «Θυμήσου να κοιτάς ψηλά στα αστέρια και όχι κάτω στα πόδια σου».
Η οικογένεια του Χόκινγκ, μετά τον θάνατό του, σύμφωνα με την επιθυμία του διάσημου επιστήμονα, πλήρωσε τα έξοδα ενός πλούσιου γεύματος για εκατοντάδες άστεγους. το γεύμα παρατέθηκε σε εκκλησία, στην ιδιαίτερη πατρίδα του επιστήμονα, το Κέιμπριτζ. Στο τραπέζι υπήρχε ένα σημείωμα που έγραφε: «Το σημερινό γεύμα είναι δώρο από τον Στίβεν. Από την οικογένεια Χόκινγκ». Κι αν αυτό δεν ήταν μια άκρως χριστιανική πράξη, τότε τι ήταν;
Το ότι το γεγονός αυτό, μια γενναιόδωρη, ανθρωπιστική πράξη έλαβε χώρα σε μια εκκλησία σίγουρα θα έκανε τον Χόκινγκ να χαμογελάσει πονηρά. Το πέρασμα του Θεού από τη Γη ινκόγκνιτο; Ίσως!
Το ότι το γεγονός αυτό, μια γενναιόδωρη, ανθρωπιστική πράξη έλαβε χώρα σε μια εκκλησία σίγουρα θα έκανε τον Χόκινγκ να χαμογελάσει πονηρά. Το πέρασμα του Θεού από τη Γη ινκόγκνιτο; Ίσως!