Γκουαντάναμο: Πόσο πληρώνουν οι ΗΠΑ στην Κούβα το μήνα για ένα «στρατόπεδο συγκέντρωσης»

Το Γκουαντάναμο είναι πόλη στη νοτιοανατολική Κούβα. Ο πληθυσμός της πόλης ανέρχεται σε 244.603 κατοίκους (σύμφωνα με απογραφή του 2004)· η πόλη βρίσκεται 15 χιλιόμετρα βόρεια από τον ομώνυμο κόλπο, ο οποίος είναι φυσικό λιμάνι.

Από το 1898 ο κόλπος ελέγχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν τον κατέκτησαν από τους Ισπανούς. Μια μέρα σαν σήμερα, 23 Φεβρουαρίου του 1903 ο πρώτος πρόεδρος της Κούβας, ο Τομάς Εστράδα Πάλμα, παραχώρησε στις ΗΠΑ έναντι μισθώματος για απεριόριστο χρόνο έδαφος (121 τετραγωνικά χιλιόμετρα) στην είσοδο του Κόλπου Γκουαντάναμο), όπου ιδρύθηκε η Ναυτική Βάση Γκουαντάναμο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πληρώνουν στην Κούβα 4.085 δολάρια το μήνα για να κρατούν τη Βάση στο Γκουαντάναμο. Λέγεται ότι όσο ζούσε ο ηγέτης της Κούβας Φιντέλ Κάστρο δεν είχε εξαργυρώσει ούτε μια επιταγή των ΗΠΑ, διαμαρτυρόμενος για την «παράνομη» κατοχή της γης από τις ΗΠΑ, η οποία, όπως έλεγε, χρησιμοποιείται πλέον για τις «βρώμικες δουλειές». Να σημειωθεί ότι, μια μόνο επιταγή των ΗΠΑ είχε εξαργυρωθεί από λάθος...

Ο κόλπος του Γκουαντάναμο. /copyright Ap Photos

Σύγχρονο στρατόπεδο συγκέντρωσης

Σήμερα, ο κόλπος του Γκουαντάναμο είναι συνώνυμο με τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το στρατόπεδο κράτησης του Κόλπου του Γκουαντάναμο (άρχισε να λειτουργεί από το 2002) χρησιμοποιήθηκε ως χώρος εγκλεισμού για μουσουλμάνους μαχητές και ύποπτους τρομοκράτες που αιχμαλωτίστηκαν από τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου. Η εγκατάσταση έγινε το επίκεντρο παγκόσμιας διαμάχης σχετικά με- εικαζόμενες- παραβιάσεις των νόμιμων δικαιωμάτων των κρατουμένων και κατηγορίες για βασανιστήρια ή βάναυση μεταχείριση κρατουμένων από τις Αρχές των ΗΠΑ.

Για την Ιστορία: στις αρχές του 2002 το Στρατόπεδο άρχισε να δέχεται ύποπτα μέλη της Αλ Κάιντα, της τρομοκρατικής οργάνωσης που ευθύνεται για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Εκατοντάδες κρατούμενοι από πολλές χώρες φυλακίστηκαν στο Στρατόπεδο, συνήθως χωρίς να τους απαγγέλλονται κατηγορίες και δίχως να έχουν τα μέσα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και να αντιδράσουν για την κράτηση τους.

Χωρίς νομικό πλαίσιο!

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τζούνιορ υποστήριξε ότι δεν ήταν υποχρεωμένη να παρέχει συνταγματική προστασία στους αιχμαλώτους, καθώς η Βάση βρισκόταν εκτός της επικράτειας των ΗΠΑ, ούτε να τηρεί τις Συμβάσεις της Γενεύης που αφορούν τη μεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου και αμάχων κατά τη διάρκεια του πολέμου, αφού είχαν να κάνουν με «παράνομους εχθρούς μαχητές-τρομοκράτες».

Το 2008, ωστόσο, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε ότι οι αλλοδαποί κρατούμενοι είχαν το δικαίωμα να αμφισβητήσουν με ένδικα μέσα τον εγκλεισμό τους. Παρά την απόφαση του δικαστηρίου, αρκετοί φυλακισμένοι συνέχισαν να κρατούνται, είτε επειδή καμία χώρα δεν τους δεχόταν είτε επειδή οι χώρες καταγωγής τους θεωρήθηκαν «ασταθείς» για να εγγυηθούν την ασφαλή κράτησή τους. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Γκουαντάναμο καταδικάστηκε επανειλημμένως από διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ακραίων μορφών βασανιστηρίων κατά τη διάρκεια ανακρίσεων.

Το «Γκουαντάναμο» υπάρχει ακόμα. /copyright Ap Photos

Στις 22 Ιανουαρίου του 2009, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα διέταξε το κλείσιμο της εγκατάστασης στο Γκουαντάναμο και την μεταφορά των κρατουμένων σε φυλακές στις Ηνωμένες Πολιτείες· το Στρατόπεδο συνέχισε να λειτουργεί! Τον Ιανουάριο του 2018, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που όριζε να παραμείνει το στρατόπεδο κράτησης ανοιχτό επ' αόριστον.
Από τα 779 άτομα που κρατούνταν στο Γκουαντάναμο από τον Ιανουάριο του 2002- όταν άνοιξε για πρώτη φορά- 740 μεταφέρθηκαν σε άλλες εγκαταστάσεις και 9 πέθαναν ενώ τελούσαν υπό κράτηση. Στην εγκατάσταση- σήμερα- παραμένουν έγκλειστοι 30 κρατούμενοι.