Στην ανασκαφή έλαβαν μέρος 15 φοιτητές - Η κεφαλή χρονολογείται κατά τον 2ο ή αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και πιθανώς κοσμούσε κρήνη στους Φιλίππους
Ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 η ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιεί η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στους Φιλίππους υπό την διεύθυνση της καθηγήτριας Βυζαντινής Αρχαιολογίας Ναταλίας Πούλου και με άμεσους συνεργάτες τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αναστάσιο Τάντση, καθώς και τον ομότιμο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αριστοτέλη Μέντζο.
Στην ανασκαφή έλαβαν μέρος 15 φοιτητές του ΑΠΘ (11 προπτυχιακοί, 2 μεταπτυχιακοί και 2 υποψήφιοι διδάκτορες). Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από τον τακτικό προϋπολογισμό και την Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ.
Η περιοχή ανασκαφής της περιόδου 2023: η νότια κύρια οδός (decumanus) και η πλατεία
Η κεφαλή αγάλματος τη στιγμή της εύρεσης
Φέτος η ανασκαφή συνεχίστηκε ανατολικά της νότιας κύριας οδού (decumanus) στο σημείο που συναντά τον βόρειο άξονα της πόλης (τη λεγόμενη «Εγνατία»). Αποκαλύφθηκε η συνέχεια του μαρμαροστρωμένου δρόμου, στην επιφάνεια του όπου εντοπίστηκε νόμισμα (χάλκινος φόλλις) του αυτοκράτορα Λέοντος Στ’ (886-912), στοιχείο που βοηθά να προσδιοριστεί η διάρκεια χρήσης του δρόμου.
Στο σημείο σύγκλισης των δύο οδών φαίνεται να διαμορφώνεται μία διεύρυνση (πλατεία) στην οποία κυριαρχεί ένα πλούσια διακοσμημένο οικοδόμημα. Τα στοιχεία της περσινής ανασκαφής οδήγησαν τους ερευνητές στην υπόθεση οτι επρόκειτο για μία κρήνη. Τα ευρήματα της φετινής έρευνας επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή και βοηθούν την ερευνητική ομάδα να κατανοήσει καλύτερα το σχήμα και τη λειτουργία της.
Στο σημείο σύγκλισης των δύο οδών φαίνεται να διαμορφώνεται μία διεύρυνση (πλατεία) στην οποία κυριαρχεί ένα πλούσια διακοσμημένο οικοδόμημα. Τα στοιχεία της περσινής ανασκαφής οδήγησαν τους ερευνητές στην υπόθεση οτι επρόκειτο για μία κρήνη. Τα ευρήματα της φετινής έρευνας επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή και βοηθούν την ερευνητική ομάδα να κατανοήσει καλύτερα το σχήμα και τη λειτουργία της.
Η κεφαλή αγάλματος τη στιγμή της εύρεσης και η ανασκαφική ομάδα
Η έρευνα του 2022 έφερε στο φως τμήμα του πλούσιου διακόσμου της κρήνης με εντυπωσιακότερο το άγαλμα που εικονίζει τον Ηρακλή αγένειο με νεανικό σώμα. Η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα (2023) αποκάλυψε την κεφαλή άλλου αγάλματος: ανήκει σε μορφή αγένειου ανδρός με πλούσια κόμη την οποία επιστέφει ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης. Η κεφαλή αυτή φαίνεται πως ανήκει σε άγαλμα του θεού Απόλλωνα. Όπως και το άγαλμα του Ηρακλή χρονολογείται κατά τον 2ο ή αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και πιθανώς κοσμούσε την κρήνη, η οποία έλαβε την τελική της μορφή κατά τον 8ο έως τον 9ο αιώνα.
Σύμφωνα με τις ερευνητικές πηγές, αλλά και από τα αρχαιολογικά δεδομένα, είναι γνωστό ότι στην Κωνσταντινούπολη αγάλματα κλασικής και ρωμαϊκής περιόδου κοσμούσαν κτήρια και χώρους δημόσιας χρήσης έως την ύστερη βυζαντινή περίοδο.
Σύμφωνα με τις ερευνητικές πηγές, αλλά και από τα αρχαιολογικά δεδομένα, είναι γνωστό ότι στην Κωνσταντινούπολη αγάλματα κλασικής και ρωμαϊκής περιόδου κοσμούσαν κτήρια και χώρους δημόσιας χρήσης έως την ύστερη βυζαντινή περίοδο.
Η κεφαλή αγάλματος τη στιγμή της εύρεσης
Το εύρημα αυτό ενισχύει την υπόθεση που είχε διατυπώσει η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου το 2022 σχετικά με τον τρόπο διακόσμησης των δημόσιων χώρων στις σημαντικές πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μεταξύ των οποίων και οι Φίλιπποι.
Η ανασκαφή θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά.
Το εύρημα αυτό ενισχύει την υπόθεση που είχε διατυπώσει η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου το 2022 σχετικά με τον τρόπο διακόσμησης των δημόσιων χώρων στις σημαντικές πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μεταξύ των οποίων και οι Φίλιπποι.
Η ανασκαφή θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά.