📺Κύπρος: 28 χρόνια από τη δολοφονία του Σολωμού Σολωμού από τουρκικά πυρά - «Εγώ πηγαίνω να κατεβάσω το πανί»

Πώς χάθηκε μια ζωή «με ένα νεύμα» στις 14 Αυγούστου 1996 κάτω από τον ιστό της τουρκικής σημαίας στην Αμμόχωστο - Ασυλία για τους δολοφόνους παρά τα διεθνή εντάλματα της Interpol

Ο Σολωμός Σολωμού, στις 14 Αυγούστου 1996, μετά τη κηδεία του Τάσου Ισαάκ, αποφάσισε να κλείσει τους προσωπικούς του λογαριασμούς με την κατοχή της Κύπρου. Τους έκλεισε οριστικά κάτω από τον ιστό της τουρκικής σημαίας που για 22 χρόνια μόλυνε το χώμα της Αμμοχώστου. Τράβηξε δυο τζούρες από το τσιγάρο του και έφυγε.

«Γύρνα πίσω ρε μαλάκα...» ήταν η φωνή που προσπάθησε να τον φέρει στα λογικά του. Δεν την άκουσε ή μάλλον την αγνόησε. Οι τελευταίες στιγμές της σύντομης ζωής του πάγωσαν τη Κύπρο που ήταν καθηλωμένη στις τηλεοράσεις παρακολουθώντας «ζωντανά» την διαδήλωση στο οδόφραγμα της Δερύνειας. Η ίδια εικόνα, πάγωσε ολόκληρο τον κόσμο και από τότε μας στοιχειώνει όλους.

Απέναντι σε υπάνθρωπους

Οι Τούρκοι που είχαν πάρει θέσεις στο οδόφραγμα της Δερύνειας, λίγο έξω από την Αμμόχωστο, είχαν πάει εκεί για να σκοτώσουν. Άλλωστε το είχαν κάνει δυο μέρες νωρίτερα με τον Τάσο Ισαάκ. Μετά το έγκλημα δεν είχαν καν το θάρρος ή έστω το θράσος να αναλάβουν την ευθύνη τους και άρχισαν να τα φορτώνουν ο ένας στον άλλο.

Ο Κενάν Ακίν, έποικος, πρώην «υπουργός Γεωργίας» του καθεστώτος Ντενκτάς, πάτησε την σκανδάλη σημαδεύοντας την «λεβεντιά» που ο ίδιος ουδέποτε είχε. Μπορεί να πέτυχε τον Σολωμού με μια από τις σφαίρες, αλλά δεν πέτυχε να βγει από τη συνομοταξία των υπανθρώπων. Ο Σολωμού έπεσε νεκρός κάτω από την σημαία της κατοχής και σε μια στιγμή έγινε για κάποιους σύμβολο και για άλλους προσωποποίηση της ανευθυνότητας.

Τίποτα δεν άλλαξε από τότε. Η κατοχή παραμένει κατοχή, οι έποικοι, έποικοι, οι αγνοούμενοι, αν και λιγόστεψαν παραμένουν αγνοούμενοι.

Θυσία στην πατρίδα

Ο Σολωμός ήταν ένα από τα 8 παιδιά του Σπύρου Σολωμού. Τίποτα δεν έδειχνε μέχρι τις 14 Αυγούστου του 1996 ότι θα επιδίωκε να γίνει στόχος σε ένα πεδίο βολής βαρβαρότητας. Δούλευε, διασκέδαζε και ονειρευόταν. Τίποτα το παράξενο, τίποτα το πρωτότυπο. Ο Σπύρος Σολωμού τον οποίο συναντήσαμε πριν λίγα χρόνια θυμόταν: «Εκείνη την ημέρα εργαζόμουν στο εστιατόριο στο Παραλίμνι. Είχαμε την τηλεόραση ανοιχτή και παρακολουθούσαμε την εκδήλωση. Για μια στιγμή, ενώ σέρβιρα σε ένα τραπέζι, είδα μια σκηνή με κάποιον να πέφτει από τον ιστό, αλλά δεν έδωσα σημασία γιατί δεν μπόρεσα να καταλάβω. Μετά από λίγα λεπτά, μου τηλεφώνησε ο γαμπρός μου και μου είπε να πάω στο Νοσοκομείο. Μέχρι να πάω στο νοσοκομείο, το είχαν μάθει όλοι από την τηλεόραση. Εγώ τον βρήκα στο νεκροτομείο. Την προηγούμενη ημέρα, ήμασταν μαζί στο εστιατόριο και μιλήσαμε για τα όσα είχαν συμβεί με την δολοφονία του Τάσου πριν δύο μέρες και μου είπε ότι δεν επρόκειτο να ξαναπάει στη διαδήλωση, γιατί φοβήθηκε τα επεισόδια. Δεν μου είπε την αλήθεια».



Και ένα τσιγάρο έγινε σύμβολο

Στις 14 Αυγούστου, η μικρή κωμόπολη Παραλίμνι, κήδεψε τον Τάσο Ισαάκ και όλοι ήταν εκεί. Σύσσωμη η Κυβέρνηση, ο Αρχιεπίσκοπος, η στρατιωτική ηγεσία και οι συνήθεις τεθλιμμένοι.

Χιλιάδες κόσμου σήκωσαν το φέρετρο με την ελληνική σημαία και είπαν το τελευταίο αντίο. Έμελλε όμως να ξαναβρεθούν στο ίδιο χώρο σε δυο μέρες. Θα έλειπε ένας... Ο Σολομός Σολωμού.

Μετά την κηδεία του Τάσου Ισαάκ, η οργή ξεχείλισε. Λίγες εκατοντάδες νεαρών κατευθύνθηκαν στο οδόφραγμα της Δερύνειας για να αφήσουν λίγα λουλούδια στο σημείο που δολοφονήθηκε. Η άρνηση της Κυπριακής Αστυνομίας και της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ, όξυνε τα πνεύματα και άρχισαν συγκρούσεις που τελικώς οδήγησαν χιλιάδες νεαρούς και πάλι στο οδόφραγμα. Οι κλοιοί της Αστυνομίας και των ειρηνευτών πάλι δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν το νεανικό πάθος.

Η νεκρή ζώνη πλημμύρισε από διαδηλωτές αλλά αυτή τη φορά δεν θα εμφανίζονταν «Γκρίζοι Λύκοι».
Ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί και 2-3 έπεσαν κάτω. Θα περίμενε κάποιος ότι το πλήθος θα διαλυόταν. Μάζεψαν τους τραυματίες και συνέχισαν να προχωρούν προς το τουρκικό φυλάκιο. Και άλλοι πυροβολισμοί.



Δύο ειρηνευτές σφαδάζουν από τους πόνους στο χώμα.

Και μέσα στην αναμπουμπούλα ο Σολάκης ζητάει ένα τσιγάρο. «Εγώ πηγαίνω να κατεβάσω το πανί», λέει στον άνθρωπο που άνοιξε το πακέτο δίνοντας του το τελευταίο τσιγάρο.
«Που πας ρε μαλάκα. Γύρνα πίσω. Θα σου ρίξουν....». Δεν τον έφτασαν οι φωνές. Με δυο δρασκελιές πέρασε το κάγκελο και άρχισε να σκαρφαλώνει στον ιστό της τούρκικής σημαίας. Δεν πρόφτασε να ανέβει ούτε στα μισά. Τρεις πυροβολισμοί γράφουν τον επίλογο σε μια σύντομη ζωή.

Ο Σολωμός πνιγμένος στο αίμα γλιστράει στον ιστό και αγκαλιάζει το χώμα. Οι σφαίρες συνεχίζουν να σφυρίζουν, τραυματίζοντας 11 ανθρώπους.
Ο μπαρμπά Σπύρος, πατέρας του Σολάκη, έβλεπε τηλεόραση στην ταβέρνα του. Όταν το παλικάρι του χτυπήθηκε ήταν στην κουζίνα. Τα μαντάτα του τα φεραν λίγα λεπτά αργότερα. «Χτύπησαν στον γιό σου...». Από τότε σιωπή.

Ου περί χρημάτων…

Ο τότε Πρόεδρος της Ν.Δ Μιλτιάδης Έβερτ συγκλονισμένος από τα γεγονότα ήρθε στη Κύπρο και επισκέφθηκε τα σπίτια του Ισαάκ και του Σολωμού στο Παραλίμνι. Με τον απεσταλμένο του Χρ. Ιακώβου, λίγες μέρες μετά, έστειλε 15 εκατομμύρια δραχμές σε κάθε οικογένεια. Ο Σπύρος Σολωμού που έχει ακόμα 7 παιδιά παρέδωσε την επιταγή στο Υπουργείο Άμυνας της Κύπρου, δηλώνοντας πως αν οι Τούρκοι ήξεραν ότι για κάθε σφαίρα που ρίχνουν θα τους ρίχνουμε δέκα θα σκεφτόντουσαν πολύ αυτά που κάνουν. Ο Ισαάκ Ισαάκ τα κατέθεσε σε κλειστό λογαριασμό της κόρης του γιου του. Της Αναστασίας.

Ατιμώρητοι οι δολοφόνοι

Από τις φωτογραφίες και τα βίντεο των επεισοδίων της 14ης Αυγούστου αναγνωρίστηκαν οι δολοφόνοι του Σολωμού Σολωμού. Οι άνθρωποι που τον πυροβόλησαν ήταν 5. Η μοιραία σφαίρα στον λαιμό του προήλθε από τον λεγόμενο «Υπουργό Γεωργίας» του ψευδοκράτους Κενάν Ακίν. Χρόνια αργότερα ο Κενάν Ακίν, αμετανόητος, είχε δηλώσει κυνικά στο «Πρώτο Θέμα» πως αν χρειαζόταν και σήμερα θα πυροβολούσε και πάλι τον Σολωμό Σολωμού. Χρήση των όπλων τους έκαναν επίσης ο Αττίλα Σαβ «Αρχηγός Αστυνομίας», ο Αντιστράτηγος Χασάν Κουντακσί, Διοικητής των Τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων/ Ο Διοικητής της 28ης Μεραρχίας, Υποστράτηγος Μεχμέτ Καρλί και ο Ανώτερος Υπαστυνόμος των ειδικών δυνάμεων Ερτάλ Εμανέτ. Και για τους 5 εκδόθηκαν διεθνή εντάλματα σύλληψης και «καταζητούνται» από την Interpol. Αν και πέρασαν δέκα χρόνια κανένας δεν έχει συλληφθεί παρά την υποχρέωση της Τουρκίας να εκτελεί τα διεθνή εντάλματα. Ο Κενάν Ακίν, ο άνθρωπος που φαίνεται να πυροβολεί τον Σολωμού συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι παράγοντας της πολιτικής ζωής εμφανιζόμενος σε δημόσιες εκδηλώσεις δίπλα στον Ταγίπ Ερντογάν και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη.



Με ένα νεύμα, μια ζωή

Όλες τις λεπτομέρειες για το πώς έδωσε την εντολή για τη δολοφονία του Σολωμού Σολωμού στις 14 Αυγούστου 1996, ομολόγησε ο τότε διοικητής του τουρκικού στρατού στα κατεχόμενα Χασάν Κουντακτσί με δηλώσεις του στην τουρκική εφημερίδα Σοζτζού. Ο Χασάν Κουντακτζί με αφορμή την υπόθεση του αρχιμαφιόζου Σεντάτ Πέκερ που τα είχε βάλει ανοικτά με τον Ταγίπ Ερντογάν, επιβεβαίωσε στην εφημερίδα ότι είχε μεν σύντομη συνάντηση με τον Κορκούτ Εκέν (σύμφωνα με τον αρχιμαφιόζο, ο Εκέν είχε πάει στην Κύπρο για να σκοτώσει έναν Τουρκοκύπριο δημοσιογράφο που ήταν αντίθετος στην πολιτική Ντενκτάς), αλλά δεν ασχολήθηκε πολύ μαζί του γιατί είχε να αντιμετωπίσει τα γεγονότα με τους μοτοσικλετιστές. Ο απόστρατος Κουντακτσί παραδέχεται χωρίς αναστολές ότι εκείνος έδωσε την εντολή για τη δολοφονία του Σολωμού Σολωμού με ένα νεύμα που έκανε με το χέρι του.

Ο Χασάν Κουντακτσί, ο διοικητής των Ειδικών Δυνάμεων του τουρκικού στρατού στα κατεχόμενα τότε, δήλωσε στην εφημερίδα «Σοζτζού» ότι αγαπούσε τον Κορκούτ Εκέν και γνώριζε τον ηρωισμό του. Εκείνη την εποχή είχε έρθει στην Κύπρο ο Κορκούτ Εκέν και είχε μια σύντομη συνάντηση μαζί του. «Εκείνες τις μέρες ετοιμαζόμασταν περισσότερο για μια εξωτερική απειλή εναντίον της ‘τδβκ’ (ψευδοκράτος). Υπήρχαν στοιχεία της τρομοκρατικής οργάνωσης που διέρρεαν από την περιοχή της Λεύκας. Δεν μπορούσαμε να ασχοληθούμε περισσότερο μαζί του λόγω της εξωτερικής απειλής. Ο Κορκούτ Εκέν ήρθε στην ‘τδβκ’. Είχα μια σύντομη συνάντηση μαζί του», είπε ο Χασάν Κουντακτσί.
Αναφέρει ότι υπήρχαν εκκλήσεις της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής πλευράς για συγκέντρωση 8 χιλιάδων μοτοσικλετιστών. «Εμείς επικεντρωθήκαμε σε αυτό, προετοιμαζόμασταν για τα μέτρα που θα λαμβάναμε. Επειδή εκτιμούσαμε ότι αυτά τα άτομα με ισχυρές μηχανές θα μπορούσαν να περάσουν από όλες τις πλευρές, λαμβάναμε αναλόγως τα μέτρα μας. Δήλωναν ότι ήταν άοπλοι και θα περνούσαν την πράσινη γραμμή, φτάνοντας στην Κερύνεια. Μάλιστα ήθελαν να με δουν για να τους επιτρέψω να περάσουν. Τους είπα ότι θα ήμουν ενάντια να περάσουν τα σύνορα. Οι μοτοσυκλετιστές είχαν τον αέρα του ‘εμείς δεν αναγνωρίζουμε κανέναν’. Ενώ υπήρχε τέτοια απειλή δεν μας απασχολούσε τίποτε άλλο. Όλοι είχαν το καθήκον τους. Βοηθήσαμε επίσης τη Διοίκηση των Δυνάμεων Ασφαλείας όσο χρειάστηκε».

Ο Χασάν Κουντακτσί είπε ότι είχε δώσει τις απαραίτητες οδηγίες στις αρμόδιες μονάδες για το τι να κάνουν εναντίον εκείνων που προσπάθησαν να διασχίσουν τα «σύνορα», ειδικά εκείνων που προσπάθησαν να κατεβάσουν την τουρκική σημαία. «Όταν σήκωσα το χέρι μου, ήταν ξεκάθαρο ποιος θα έκανε τι. Ο Ντενκτάς ήρθε επίσης εκείνη την ημέρα. Ο Ντενκτάς μου έλεγε επίσης για τις προηγούμενες εμπειρίες του και του έκανα μερικές ερωτήσεις. Η ημερομηνία ήταν 14 Αυγούστου 1996. Το άτομο που διέσχισε το συρματόπλεγμα και ανέβηκε στον πόλο στον οποίο βρισκόταν η σημαία μας, που απέχει 15 μέτρα από τα σύνορα, ήθελε να κατεβάσει τη σημαία μας. Τον προειδοποιήσαμε τρεις φορές. Το αγνόησε. Έδωσα οριστική εντολή στον διοικητή της περιοχής. Ήταν ξεκάθαρο τι θα έκανε με ποιο σύνθημα. Σήκωσα το χέρι μου και έδωσα σύνθημα ‘χτύπα’. Εάν κατέβει η σημαία εμείς δεν μπορούμε να σταματήσουμε εκεί. Δεν θέλω να είμαι ο διοικητής που έχει αφήσει τη σημαία να κατέβει. Είμαι ένας άνθρωπος που είμαι έτοιμος να πεθάνω για τη σημαία, που σέβεται τη σημαία. Είναι άοπλος, είναι δυνατόν; 8.000 χιλιάδες μοτοσυκλετιστές θα περάσουν τα σύνορα και θα πάνε στην Κερύνεια. Θα κατεβάσουν τη σημαία μας στην Κερύνεια, θα ψάλλουν τον ελληνικό ύμνο στην Κερύνεια και θα φύγουν και εμείς θα παρακολουθούμε!», ομολόγησε κυνικά ο Κουντακτσί.

Μέτρησαν την ζωή σε ευρώ

Το 2008, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκδίδει καταδικαστική απόφαση κατά της Τουρκίας για τις δολοφονίες Ισαάκ και Σολωμού Σολωμού. Το ΕΔΑΔ επιδικάζει €80.000 ως αποζημίωση στη χήρα του Τάσου Ισαάκ και €35.000 στον πατέρα του Σολωμού. Επίσης, η Τουρκία υποχρεώθηκε να καταβάλει από €15.000 στον αδελφό του Τάσου Ισαάκ και στον αδελφό του Σολωμού Σολωμού, ενώ να πληρώσει €12.000 ευρώ δικαστικά έξοδα.

Η λίστα της ανανδρίας και της ντροπής

Ο Τάσος Ισαάκ και ο Σολωμός Σολωμού δεν ήταν τα μοναδικά θύματα της 50χρονης τουρκικής κατοχής της Κύπρου.

• Στις 13 Οκτωβρίου 1996 δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από Τούρκο στρατιώτη ο Πέτρος Κακκουλής, ο οποίος μάζευε σαλιγκάρια στη νεκρή ζώνη στη περιοχή Άχνας, Οι Τούρκοι ισχυρίστηκαν ότι προσπάθησε να διεισδύσει στα κατεχόμενα.... κρατώντας μια σακούλα με σαλιγκάρια.
• Των τριών δολοφονιών του 1996 είχαν προηγηθεί επτά δολοφονίες ελληνοκυπρίων στρατιωτών που υπηρετούσαν σε φυλάκια στη πράσινη γραμμή.
• Στις 9 Απριλίου 1976 δολοφονήθηκε στο φυλάκιο του Αγίου Κασιανού ο 18χρονος στρατιώτης Μιχάλης Σοφοκλέους, ο οποίος μπήκε στη νεκρή ζώνη για να δώσει τσιγάρο στον Τούρκο σκοπό που ήταν απέναντι του.
• Στις 21 Σεπτεμβρίου 1982 πυροβολήθηκε εν ψυχρώ χωρίς αιτία ο
• στρατιώτης Χρήστος Γεωργίου ενώ βρισκόταν στη σκοπιά του στην περιοχή Καϊμακλίου
• Αναίτια δολοφονήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1983 και ο στρατιώτης Τρύφωνας Τρύφωνος στη σκοπιά του στην περιοχή Αγίου Κασσιανού.
• Στις 28 Μαΐου 1988 ένας τούρκος Λοχίας μπήκε σε σπίτι
• Ελληνοκυπρίων στις ελεύθερες περιοχές στο χωριό Αθηαίνου. Ο στρατιώτης Χαράλαμπος Χαραλάμπους πήγε να βοηθήσει την
• ελληνοκυπριακή οικογένεια και πυροβολήθηκε. Στις 31Ιουλίου 1988 ο Λοχίας Ευαγόρας Ευαγόρου δολοφονήθηκε από Τούρκο στρατιώτη στο φυλάκιο του Αγίου Κασιανού, όταν μπήκε στη νεκρή ζώνη για να δώσει σε Τούρκο σκοπό ένα μικρό ραδιόφωνο.
• Στις 8 Απριλίου 1993 δολοφονήθηκε ο στρατιώτης Θανάσης Κλεοβούλου την ώρα που έδινε σε Τούρκο σκοπό στην περιοχή Καϊμακλίου ένα μπουκάλι κονιάκ.
• Τον Ιούνιο του 1996 στην περιοχή Αγίου Ανδρέα στη Λευκωσία πυροβολήθηκε από Τούρκο σκοπό ο στρατιώτης Στέλιος Παναγής.

Μανώλης Καλατζής

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ