Την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου, δηλαδή σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν θα έρθει στην Αθήνα για την πρώτη διερευνητική συνάντηση με τον Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη και με την εντολή να διερευνήσουν από κοινού αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ώστε να προχωρήσουμε σε διάλογο για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Οι προοπτικές πάντως δεν είναι ευοίωνες. Άλλωστε, λίγες εβδομάδες μετά τη Σύνοδο Κορυφής στη Νέα Υόρκη, η Άγκυρα ξεκίνησε τα παζάρια και επαναφέρει με κάθε τρόπο στο προσκήνιο τις προκλητικές αξιώσεις της, υπονομεύοντας στην πραγματικότητα τις προοπτικές επιτυχίας της διερεύνησης.
Την αρχή έκανε το Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας στις αρχές Οκτωβρίου, μόνο λίγες ημέρες μετά τις ανακοινώσεις από τον Έλληνα υπουργό για την εντολή που έλαβαν εκείνος και ο Φιντάν: «Η Τουρκία δεν θα επιτρέψει την κατάχρηση της ειλικρινούς προσέγγισης και των προσπαθειών της για την ανάπτυξη βάσεων συνεργασίας μέσω της εγκαθίδρυσης μόνιμης σταθερότητας και ειρήνης στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος και τονίζεται ότι η πιο ορθή επιλογή είναι η συμπεριφορά με κοινή λογική», ανέφερε τότε η σχετική παράγραφος στην ανακοίνωση του Συμβουλίου Ασφαλείας, έπειτα από μια συνεδρίαση υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Δίκαιη λύση»
Την ανακοίνωση αυτή ακολούθησε, δέκα ημέρες αργότερα, ένα άρθρο στην έγκυρη φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Hurriyet», το οποίο, επικαλούμενο τουρκικές διπλωματικές πηγές, υποστήριζε ότι «η Άγκυρα επιθυμεί μια μόνιμη, συνολική και δίκαιη λύση, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, σε διαφορές όπως τα χωρικά ύδατα, θέτοντας παράλληλα ζήτημα κυριαρχίας, αποστρατιωτικοποίησης των νησιών αλλά και διαχείρισης του εναέρου χώρου». Στο ίδιο άρθρο αναφερόταν πως αν δεν μπορεί να επιτευχθεί λύση, η Άγκυρα έχει σκοπό να παραπέμψει τις διαφορές στη διεθνή δικαιοδοσία ως πακέτο. Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι στο συγκεκριμένο άρθρο ζητείται από την Ελλάδα να άρει τις επιφυλάξεις της απέναντι στη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου σε θέματα κυριαρχίας, αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και εναέριου χώρου.
Το Σάββατο 12 Οκτωβρίου, ο Ερντογάν, επιστρέφοντας από το Βελιγράδι, αναφέρθηκε στην επικείμενη ελληνοτουρκική διερευνητική συνάντηση και έκανε λόγο για ολιστική προσέγγιση της Τουρκίας στο ζήτημα: «Ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν θα μεταβεί στην Ελλάδα και θα έχει συνομιλίες για αυτά τα θέματα. Θα τα συζητήσουμε όλα με βάση την ολιστική μας προσέγγιση στο Αιγαίο».
Η συνέχεια ήρθε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας με διαρροές στο κρατικό πρακτορείο Anadolou, που έκαναν λόγο για «διευθέτηση όλων των διαφορών, συμπεριλαμβανομένων του εύρους των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου, των γεωγραφικών σχηματισμών αβέβαιης ιδιοκτησίας, του εξοπλισμού των νησιών με μη στρατιωτικό καθεστώς και της γραμμής FIR». Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για τις τουρκικές θέσεις, ο ίδιος ο Φιντάν σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη Πέμπτη στο τηλεοπτικό δίκτυο Haber Global μίλησε για ένα σύμπλεγμα προβλημάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, «δηλαδή τις θαλάσσιες ζώνες, τις εναέριες περιοχές, την υφαλοκρηπίδα, το πρόβλημα της τουρκικής μειονότητας και της μουσουλμανικής μειονότητας.
Υπάρχουν προβλήματα που αφορούν τη λατρεία εκεί, τον διορισμό του μουφτή και την εκπαίδευση, υπάρχουν θέσεις που έχουν πάρει και οι δύο χώρες στην Κύπρο, ζητήματα που αφορούν τη Μεσόγειο και το Αιγαίο». Μετά τις διπλωματικές πηγές στη «Hurriyet», και ο Φιντάν άνοιξε το θέμα της μειονότητας στη Θράκη, το οποίο οι Τούρκοι δείχνουν με κάθε τρόπο πως θέλουν να το βάλουν στην ατζέντα. Είναι σαφές, πάντως, πως αν ο Φιντάν θελήσει να βάλει όλα αυτά τα ζητήματα στην ατζέντα της συνάντησης με τον Γ. Γεραπετρίτη, τότε η διερεύνηση θα ολοκληρωθεί προτού ακόμα ξεκινήσει. Ο υπουργός Εξωτερικών έχει ξεκαθαρίσει σε όλους τους τόνους πως η Ελλάδα συζητά μόνο για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα και σε περίπτωση που οι Τούρκοι θελήσουν να συζητήσουν οτιδήποτε άλλο ο διάλογος δεν θα προχωρήσει. Καθώς ό,τι λέει ο Γ. Γεραπετρίτης παρακολουθείται στενά από τις τουρκικές διπλωματικές αποστολές, ο Χ. Φιντάν έχει σαφή αντίληψη πως, αν επιχειρήσει να βάλει όλα αυτά τα θέματα πάνω στο τραπέζι, απλώς θα υπονομεύσει κάθε πιθανότητα επιτυχίας του διαλόγου. Γιατί το κάνει, λοιπόν;
Εσωτερικό
Η απάντηση που εμμέσως συνάγεται από τη συνέντευξη του Φιντάν στο Haber Global είναι ότι όλα αυτά γίνονται και για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, καθώς όλες οι πτέρυγες –κυρίως από την κεμαλική αντιπολίτευση- καταλογίζουν στην κυβέρνηση Ερντογάν υποχωρητικότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο Φιντάν είπε ότι η κριτική είναι απαραίτητη και ότι «αν η κυβέρνηση κρύβει κάτι, ο Τύπος και η αντιπολίτευση θα το βρουν και θα το δείξουν στο κοινό». Προσέθεσε όμως πως όταν υπάρχει παραπληροφόρηση, το περιστατικό εξελίσσεται σε άλλη διάσταση. «Τις περισσότερες φορές, λέγεται “έτσι είναι” χωρίς καμία βάση, χωρίς κανένα σημείο αναφοράς. Τα θέματα εξωτερικής πολιτικής στα εθνικά είναι σοβαρά, δεν είναι αστεία. Θα πρέπει να προσεγγίζονται με προσοχή», είπε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.
Όπως πως εκτιμούν έμπειροι διπλωμάτες, το εσωτερικό ακροατήριο είναι το ένα ζήτημα για την κυβέρνηση Ερντογάν. Το δεύτερο αφορά τη διαπραγματευτική τακτική. Η Άγκυρα προσεγγίζει τις διερευνητικές συνομιλίες με μια μαξιμαλιστική ατζέντα που βάζει όλα τα θέματα στο τραπέζι. Αυτό έχει ως προφανή στόχο να ασκήσει πίεση στην Αθήνα και να αυξήσει την τουρκική διαπραγματευτική μάζα απέναντι στην Ελλάδα, η οποία δηλώνει πρόθυμη να επιχειρήσει την εξεύρεση κοινού τόπου. Ωστόσο, η ελληνική επιθυμία να βρεθεί κοινός τόπος δεν συνιστά αδυναμία, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Αθήνα θα υποχωρήσει από τις κόκκινες γραμμές της. Μόνο αν οι Τούρκοι δεχθούν το πλαίσιο που βάζει η ελληνική πλευρά (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, Δίκαιο της Θάλασσας), θα προχωρήσει η διαπραγμάτευση.
Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews