Μίλησε στο BBC για την Ουκρανία, την πυρηνική απειλή του Βλαντίμιρ Πούτιν, πώς χειρίστηκε τον Ντόναλντ Τραμπ και υπερασπίζεται τις επιλογές της
Ηπρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, είχε χαρακτηριστεί κάποτε ως «η πιο ισχυρή γυναίκα στον κόσμο». Ηγήθηκε της Γερμανίας για 16 χρόνια. Ήταν εκεί κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, της μεταναστευτικής κρίσης του 2015, και, βέβαια, της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2014.
Ήταν πολύ «ανεκτική» με τη Μόσχα; Άργησε πολύ να βοηθήσει το Κίεβο; Αν δεν είχε μπλοκάρει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ το 2008, θα γινόταν πόλεμος εκεί τώρα; Η Μέρκελ μίλησε στο BBC για την Ουκρανία, την πυρηνική απειλή του Βλαντίμιρ Πούτιν - και πώς αντιμετώπισε τον Ντόναλντ Τραμπ.
Τη Δευτέρα, οι υπουργοί Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Ιταλίας συναντώνται για να συζητήσουν την επιδείνωση της κατάστασης στην πρώτη γραμμή της Ουκρανίας.
Όμως, μιλώντας στο βρετανικό δίκτυο στο Βερολίνο, η κ. Μέρκελ υπερασπίζεται σθεναρά τα πεπραγμένα της θητείας της.
Δηλώνει ότι πιστεύει ακράδαντα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα είχε ξεκινήσει νωρίτερα, και πιθανότατα θα ήταν χειρότερος, εάν το Κίεβο είχε ξεκινήσει την πορεία προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ το 2008.
«Θα είχαμε δει στρατιωτική σύγκρουση ακόμη νωρίτερα. Ήταν απολύτως σαφές για μένα ότι ο πρόεδρος Πούτιν δεν θα έμενε με σταυρωμένα τα χέρια και δεν θα παρακολουθούσε την Ουκρανία να εντάσσεται στο ΝΑΤΟ. Και τότε, η Ουκρανία ως χώρα σίγουρα δεν θα ήταν τόσο προετοιμασμένη όσο ήταν τον Φεβρουάριο του 2022» επισημαίνει.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι διαφωνεί. Περιγράφει την απόφαση της κυρίας Μέρκελ για τη μη ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ, την οποία υποστήριξε ο τότε Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, ως σαφώς «λάθος υπολογισμό» που ενθάρρυνε τη Ρωσία.
Στη σπάνια συνέντευξή της από τότε που παραιτήθηκε από την πολιτική πριν από τρία χρόνια, η κυρία Μέρκελ εκφράζει την ανησυχία της για τις νέες απειλές του Βλαντιμίρ Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων.
Οι δύο ηγέτες γνώρισαν ο ένας τον άλλον καλά κατά τη διάρκεια δύο δεκαετιών.
«Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε τη χρήση πυρηνικών όπλων», λέει η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας.
«Ευτυχώς, η Κίνα μίλησε επίσης για αυτό πριν από λίγο καιρό. Δεν πρέπει να παραλύουμε από φόβο, αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη ή μαζί με τις ΗΠΑ, μία από τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο… Η προοπτική είναι τρομακτική».
Παρά το γεγονός ότι απολάμβανε υψηλά ποσοστά δημοτικότητας κατά το μεγαλύτερο μέρος της θητείας της, η κυρία Μέρκελ βρίσκεται πλέον σε θέση άμυνας όσον αφορά τις πολιτικές της ως καγκελάριος.
Μόλις δημοσίευσε τα απομνημονεύματά της (το βιβλίο «Ελευθερία)». Και το timing έχει ενδιαφέρον σχολιάζει το BBC. Λέει ότι έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να εξασφαλίσει ειρηνική συνεργασία με τη Ρωσία.
Στην πραγματικότητα, ο κ. Πούτιν ξεκίνησε τη γενικευμένη εισβολή του στην Ουκρανία λίγους μήνες αφότου άφησε την εξουσία.
Επί καγκελαρίας Μέρκελ, η Γερμανία και οι διψασμένες για ενέργεια μεγάλες βιομηχανίες της εξαρτήθηκαν από τη Μόσχα. Η Γερμανία κατασκεύασε δύο αγωγούς φυσικού αερίου που συνδέονται με τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Ζελένσκι περιέγραψε αυτό το φθηνό αέριο ως «γεωπολιτικό εργαλείο του Κρεμλίνου».
Απαντώντας η πρώην καγκελάριος τονίζει στο BBC ότι είχε δύο κίνητρα με τους αγωγούς: γερμανικά επιχειρηματικά συμφέροντα αλλά και διατήρηση ειρηνικών δεσμών με τη Ρωσία.
Τα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην ανατολική Ευρώπη διαφώνησαν έντονα μαζί της.
Αυτό οδήγησε σε μια ενδελεχή επανεξέταση στην Ευρώπη των ενεργειακών πολιτικών, της διπλωματίας με τη Ρωσία, καθώς και των μεταναστευτικών πολιτικών που είχαν γίνει ο κανόνας επί Μέρκελ.
Η Άνγκελα Μέρκελ επιμένει ότι προσπάθησε να περιορίσει τις ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία χρησιμοποιώντας διπλωματία και διαπραγματεύσεις, κάτι που -παραδέχεται- ότι τελικά απέτυχε.
Και η γερμανική βιομηχανία έχει πληγεί δυσανάλογα από κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια. Αναγκασμένη να αναζητήσει καύσιμα από άλλους προμηθευτές, η χώρα αγοράζει τώρα ακριβό LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο). Οι γερμανικές επιχειρήσεις λένε ότι έχουν δεχθεί τεράστιο πλήγμα από το κόστος.
Μια νέα εποχή στις σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία ξεκίνησε «δυστυχώς» μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, δηλώνει η κυρία Μέρκελ.
Η 70χρονη πλέον αναγκάζεται να υπερασπιστεί την κληρονομιά της και σε άλλους τομείς.
Η μεταναστευτική κρίση του 2015, όταν άνοιξε τις πόρτες της Γερμανίας σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο σε μια εμβληματική κίνηση, ήταν ίσως η καθοριστική στιγμή της θητείας της.
Κάποιοι μίσησαν αυτή της απόφαση, άλλοι τη χαιρέτησαν.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα την επαίνεσε ως «θαρραλέα και ηθική ηγέτιδα».
Αλλά επικριτές της την κατηγόρησαν ότι έδωσε ζωή στο τότε σχεδόν ανύπαρκτο ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Η Άνγκελα Μέρκελ παραδέχεται ότι η AfD έχει μεγάλα κέρδη, αλλά δεν ζητά συγγνώμη για τις πολιτικές της αποφάσεις.
Όσον αφορά τις αναφορές ότι οι πολιτικές της το 2015 βοήθησαν να τροφοδοτήσουν τα αντιμεταναστευτικά και ακροδεξιά κόμματα και αλλού πέραν της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένων της Ολλανδίας, της Πολωνίας και της Γαλλίας, αφότου προσπάθησε να επιβάλει ποσοστώσεις μεταναστών σε όλες τις χώρες της ΕΕ, η κ. Μέρκελ λέει ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για όλη την Ευρώπη.
Ο μόνος τρόπος για να καταπολεμηθεί η ακροδεξιά είναι να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση, δηλώνει.
Καλεί τους ηγέτες της Ευρώπης να επενδύσουν περισσότερα στα αφρικανικά έθνη για να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο εκεί, ούτως ώστε λιγότεροι άνθρωποι να μπουν στον πειρασμό να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Η Άνγκελα Μέρκελ φάνηκε να θέτει πρώτα τα συμφέροντας της χώρας της και τα οικονομικά της συμφέροντα όταν επρόκειτο να αγοράσει ρωσική ενέργεια ή κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης - όταν τα κράτη του νότου της ΕΕ την κατηγόρησαν ότι τα στρίμωξε με μέτρα λιτότητας για να σώσει τις γερμανικές τράπεζες και τις επιχειρήσεις.
Αλλά ακόμη και στην πατρίδα της, στη Γερμανία, κατηγορείται τώρα ότι απλώς «διαχειρίζεται» διαδοχικές κρίσεις και ότι δεν κατάφερε να κάνει εκτεταμένες, ίσως επώδυνες, μεταρρυθμίσεις για τη χώρα της και την ΕΕ που να τις καταστήσουν ανθεκτικές στις μελλοντικές προκλήσεις, με τη Γερμανία να χαρακτηρίζεται πλέον από ορισμένους ως «ο ασθενής της Ευρώπης».
Και όχι μόνον αυτό. Ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί ότι θα επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές όταν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.
Η κυρία Μέρκελ έχει κάποιες απόψεις το πώς οι νευρικοί ηγέτες θα αντιμετωπίσουν τον Τραμπ... έκδοση 2.0. Ποιες είναι οι συμβουλές της;
«Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποιες είναι οι προτεραιότητές σας, να τις παρουσιάζετε ξεκάθαρα και να μην φοβάστε, γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι πολύ ειλικρινής», λέει.
«Εκφράζεται πολύ ξεκάθαρα. Και αν το κάνεις κι εσύ, υπάρχει κάποιος αμοιβαίος σεβασμός. Αυτή ήταν τουλάχιστον η εμπειρία μου».
Αλλά όταν η δημοσιογράφος του BBC τη ρωτά αν της λείπει η πολιτική και όλη αυτή η ισχύς που είχε, η κοφτή απάντησή της είναι: «Όχι, καθόλου».