Στο εγγύς μέλλον μετατέθηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, η συζήτηση για τον σκληρό πυρήνα των διμερών διαφορών.
Μετά από 2,5 ώρες διαβουλεύσεων δεν κατέστη δυνατή η απαραίτητη σύγκλιση θέσεων γύρω από το εύρος της ατζέντας και το πλαίσιο του διαλόγου που θα επέτρεπε την εκκίνηση ουσιαστικών εξελίξεων στα ελληνοτουρκικά.
Όπως είχε γράψει από την πρώτη στιγμή το iefimerida, η συγκεκριμένη εξέλιξη ήταν αναμενόμενη, καθώς αμφότερες οι πλευρές διατηρούσαν χαμηλές προσδοκίες, μιας και η απόσταση που τις χωρίζει, παρά τις καλές προθέσεις, παραμένει μεγάλη.
Βέβαια, σύμφωνα με πληροφορίες, το επόμενο ραντεβού έχει οριστεί για το τέλος του χρόνου, γεγονός που αποδεικνύει την ειλικρινή διάθεση των πλευρών να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια. Το καλό κλίμα που επικράτησε στη συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών εκφράστηκε και με ανταλλαγή φιλοφρονήσεων και μια δυνατή αγκαλιά στο τέλος.
Ειδικότερα, οι δύο ισχυροί άνδρες της διπλωματίας των δύο χωρών εξέφρασαν για ακόμη μια φορά τη βούλησή τους για τη διατήρηση του καλού κλίματος που έχει οικοδομηθεί όλο αυτό το διάστημα, με αμοιβαίο σεβασμό και με συναίσθηση της ευθύνης και της ιστορικότητας της στιγμής.
Από την άλλη, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας επανέλαβαν σε όλα σχεδόν τα διμερή ζητήματα τις πάγιες και αντιδιαμετρικά αντίθετες θέσεις των δύο πλευρών, κάτι που δεν εμπόδισε πάντως τις δύο χώρες, όπως επισήμανε ο Γ. Γεραπετρίτης, να παραγάγουν απτά αποτελέσματα στους 16 μήνες που μεσολάβησαν από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο Βίλνιους, όπου καθορίστηκε το πλαίσιο του διαλόγου, που συνοπτικά διαμορφώθηκε με τρεις βασικές επιδιώξεις:
- Την επίλυση θεμάτων αιχμής και την αποσυμπίεση των εντάσεων, ώστε να προλαμβάνονται οι επικίνδυνες καταστάσεις
- Την οργάνωση του Πολιτικού Διαλόγου, της Θετικής Ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης
- Την προετοιμασία των επαφών των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής, ισχυρή πολιτική εντολή στο υψηλότερο επίπεδο.
Κανονικότητα
Όπως επισήμανε στις δηλώσεις του ο Έλληνας ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός πως οι επαφές των δύο χωρών αποκτούν πλέον μία κανονικότητα, «την κανονικότητα που πρέπει να έχουν οι επαφές μεταξύ δύο γειτόνων που συνυπάρχουν σε μια εξαιρετικά περίπλοκη γειτονιά», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως «η απευθείας επικοινωνία των δύο λαών, όπως αυτή που καλλιεργήσαμε με την ιδιαίτερα επιτυχή επιτόπια βίζα σε 10 ελληνικά νησιά για Τούρκους πολίτες και τις οικογένειές τους, συμβάλλει στην αμοιβαία κατανόηση και την άρση των στερεότυπων», σημειώνοντας ότι «σκοπός μας είναι να φέρουμε κοντά τους δύο λαούς».
Τι συζητήθηκε
Στη συνάντηση των δύο ανδρών συζητήθηκαν εκτενώς η προετοιμασία του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, τα θέματα συνεργασίας σε σχέση με υποψηφιότητες σε διεθνείς οργανισμούς, όπως η από κοινού υποβολή υποψηφιότητας για 2 από τις 4 κορυφαίες θέσεις του ΟΑΣΕ, τη θέση του γενικού γραμματέα και τη θέση του διευθυντή του Γραφείου για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Ακόμη, ο Έλληνας ΥΠΕΞ εξέφρασε την ικανοποίησή του για την επανεκκίνηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, ενώ συζητήθηκε και το θέμα των μειονοτήτων, οι οποίες, σύμφωνα με τον Γ. Γεραπετρίτη, θα πρέπει να είναι γέφυρες φιλίας.
Κυπριακό
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, οι δύο πλευρές επανέλαβαν τις πάγιες θέσεις τους, με την ελληνική πλευρά να τονίζει πως παραμένει προσηλωμένη σε μια λύση που θα βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, και τον Τούρκο υπουργό να απαντά πως η λογική του ενός κράτους στο νησί της Κύπρου δεν μπορεί να προχωρήσει.
Ο Έλληνας υπουργός εξέφρασε τη σθεναρή πεποίθησή του ότι -παρά τις διαφορές- η άτυπη συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη και τα βήματα που συμφωνήθηκαν εκεί μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες για την επανέναρξη ενός παραγωγικού διαλόγου για μία βιώσιμη, δίκαιη και λειτουργική λύση.
«Σε έναν κόσμο γεμάτο διχασμούς, μια ενωμένη ευρωπαϊκή Κύπρος, πέρα από τις συνθήκες ευημερίας που θα δημιουργούσε για τους πολίτες της, θα αποτελούσε ένα εξαιρετικά σημαντικό οικουμενικό σύμβολο», τόνισε με νόημα.
Θαλάσσιες ζώνες
Η ατζέντα συμπεριέλαβε και την αξιολόγηση των προϋποθέσεων που πρέπει να υπάρχουν για την εκκίνηση μιας ουσιαστικής συζήτησης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όπως προαναφέραμε, χωρίς να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος.
Σύμφωνα με τον Γ. Γεραπετρίτη, πρόκειται για μία αρχική, ειλικρινή προσέγγιση ενός δύσκολου, αλλά και κρίσιμου ζητήματος, σημειώνοντας πως οι θέσεις των δύο πλευρών όσον αφορά το εύρος της συζήτησης αφίστανται, με τη θέση της Ελλάδας -όπως επανέλαβε ακόμη μια φορά- να αφορά τη μία και μόνη διαφορά.
Από την πλευρά του, ο Χακάν Φιντάν επανέλαβε το δόγμα του «καζάν-καζάν» και υποστήριξε την πάγια θέση της Τουρκίας για τον δίκαιο διαμοιρασμό των θαλάσσιων ζωνών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ενώ συμφώνησε στα ζητήματα της θετικής ατζέντας και εξήρε το καλό κλίμα που έχει καλλιεργηθεί μεταξύ των δύο χωρών, κάνοντας λόγο για «ιστορική ευκαιρία».
Συζητήθηκαν ακόμη όλες οι εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον, η συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι εξελίξεις στο Καύκασο, τα Βαλκάνια και ιδιαίτερα η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Η ελληνική πλευρά επανέλαβε πως αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, απέναντι στην τρομοκρατική δράση που εκκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023, και κάλεσε για άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων.
Ο Γ. Γεραπετρίτης εξέφρασε την ανησυχία του ιδιαίτερα για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η οποία απαιτεί την παροχή άμεσης και αυξημένης βοήθειας. Εντούτοις, το έργο αυτό καθίσταται ακόμη πιο δυσχερές μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA).
Σε πιο σκληρή γραμμή, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να σταματήσει τον φανατισμό του Νετανιάχου, όπως τον χαρακτήρισε, που θα αιματοκυλίσει την περιοχή.