Με έναν χαιρετισμό που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, λόγω της σύγκρισής του με τον αντίστοιχο ναζιστικό, και μια σειρά από αμφιλεγόμενες δημόσιες τοποθετήσεις καθώς και την ενασχόλησή του με την πολιτική -εντός και εκτός ΗΠΑ-, ο Έλον Μασκ φαίνεται να έχει εισέλθει σε μια νέα φάση δημόσιας κριτικής.
Το όνομα του CEO της Tesla και της SpaceX συνδέεται πλέον όχι μόνο με την τεχνολογική καινοτομία, αλλά και με πολιτικές τοποθετήσεις που διχάζουν τη Γερμανία.
Ο χαιρετισμός που πυροδότησε αντιδράσεις
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην Capital One Arena, ο Έλον Μασκ χαιρέτισε το κοινό του με έναν τρόπο που προκάλεσε έντονη αντιπαράθεση στο διαδίκτυο
και στα διεθνή ΜΜΕ.Στη σκηνή, μπροστά σε χιλιάδες υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ, ο Μασκ ύψωσε το δεξί του χέρι, μια κίνηση που πολλοί ερμήνευσαν ως ναζιστικό χαιρετισμό.
Ο επιχειρηματίας συνόδευσε τη χειρονομία με τη φράση: «Η καρδιά μου είναι μαζί σας».
Billionaire Elon Musk gave what appeared to be a fascist salute Monday while making a speech at the post-inauguration celebration for President Donald Trump at the Capital One Arena.
“Some elections are important, some are not. But this one, this one really mattered and I just… pic.twitter.com/K8Fo0sdozL
— PBS News (@NewsHour) January 20, 2025
Παρά την κατακραυγή, η ΜΚΟ Anti-Defamation League (ADL) υπερασπίστηκε τον Μασκ: «Φαίνεται ότι ο Έλον Μασκ έκανε μία αμήχανη χειρονομία σε μία στιγμή ενθουσιασμού, όχι ναζιστικό χαιρετισμό».
This is a delicate moment. It’s a new day and yet so many are on edge. Our politics are inflamed, and social media only adds to the anxiety.
It seems that @elonmusk made an awkward gesture in a moment of enthusiasm, not a Nazi salute, but again, we appreciate that people are on…
— ADL (@ADL) January 20, 2025
«Έχω επικρίνει συχνά τον Έλον Μασκ επειδή επιτρέπει στους νεοναζί να μολύνουν αυτή την πλατφόρμα. Αλλά αυτή η χειρονομία δεν είναι ένας ναζιστικός χαιρετισμός. Πρόκειται για ένα κοινωνικά αμήχανο αυτιστικό άτομο που χαιρετάει το πλήθος και λέει: Σας αισθάνομαι», έγραψε ο ιστορικός Άαρον Άστορ.
I have criticized Elon Musk many times for letting neo-Nazis pollute this platform. But this gesture is not a Nazi salute. This is a socially awkward autistic man’s wave to the crowd where he says “my heart goes out to you.” https://t.co/QWWiYHEI65
— Aaron Astor (@AstorAaron) January 20, 2025
Ο ίδιος ο Μασκ δεν έδωσε διευκρινίσεις, ωστόσο σχολιάζοντας περιπαικτικά στο Χ, έγραψε: «Ειλικρινά, χρειάζονται καλύτερα βρώμικα κόλπα. Η επίθεση “όλοι είναι ο Χίτλερ” είναι τόσο κουρασμένη (σ.σ. εννοώντας έχει κουράσει)».
Frankly, they need better dirty tricks.
The “everyone is Hitler” attack is sooo tired 😴 https://t.co/9fIqS5mWA0
— Elon Musk (@elonmusk) January 21, 2025
Αποκαθήλωση
Προς το παρόν δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη τοποθέτηση από Γερμανό αξιωματούχο, ωστόσο το κύμα αντιδράσεων κατά του Μασκ είχε υψωθεί νωρίτερα της ορκωμοσίας του Τραμπ. Υπάρχει, λοιπόν, κάποιο μέρος στη Γερμανία όπου ο Έλον Μασκ είναι κοινωνικά αποδεκτός;
Το Deutsches Museum του Μονάχου, ένα από τα σημαντικότερα μουσεία επιστήμης και τεχνολογίας στον κόσμο, αποφάσισε να αφαιρέσει το πορτρέτο του Έλον Μασκ από τη μόνιμη έκθεσή του για το διάστημα, όπως αναφέρει η Süddeutsche Zeitung.
Όταν ρωτήθηκε από την Bild, το μουσείο εξήγησε: «Αποφασίσαμε στα μέσα Νοεμβρίου να μην παρουσιάσουμε πλέον αυτή την εκθεσιακή εγκατάσταση, επειδή δεν μπορούσαμε να κάνουμε καμία ενημέρωση σε αυτό το σημείο λόγω του σχεδιασμού της έκθεσης».
Το πορτρέτο του Μασκ είχε τοποθετηθεί το 2022, ως φόρος τιμής στα επιτεύγματά του στην εξερεύνηση του διαστήματος, αλλά η διοίκηση του μουσείου δήλωσε ότι «η απόδοση τιμής σε ζώντα πρόσωπα μπορεί να παρεξηγηθεί ως άκριτη εκτίμηση».
Παράλληλα, τόνισε ότι τα επιτεύγματα ενός ατόμου μπορούν να αξιολογηθούν «σωστά εκ των υστέρων».
«Tesla-shame»
Η κριτική απέναντι στον Μασκ δεν περιορίζεται μόνο στα μουσεία. Οδηγοί Tesla στη Γερμανία εκφράζουν πλέον την απογοήτευσή τους για τις πολιτικές και κοινωνικές τοποθετήσεις του επιχειρηματία.
Σε μια κίνηση διαμαρτυρίας, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Deutche Welle, αρκετοί από αυτούς κολλούν αυτοκόλλητα στα αυτοκίνητά τους που δηλώνουν την αποστασιοποίησή τους από τον ιδιοκτήτη της Tesla.
Ο Στέφαν Βέγκνερ από το διαφημιστικό πρακτορείο Scholz&Friends, αποκαλεί αυτούς τους πρώτους οδηγούς της Tesla «early adopters». Ένα νέο, προοδευτικό, οικολογικά ευσυνείδητο τάργκετ γκρουπ που αρχικά ταυτίστηκε με το προϊόν Tesla, όπως κάποιοι με το iPhone της Apple, αλλά δεν επιθυμούν να σχετίζονται με τον ιδιοκτήτη της εταιρείας.
«Όσοι αγόρασαν ένα Tesla λόγω μιας οικολογικής πεποίθησης, τώρα αισθάνονται σίγουρα κάτι σαν “Tesla-shame” (ντροπή για την Tesla) και μπορεί να μην τολμούν καν να βγουν από το γκαράζ με το όχημά τους», εξηγεί ο Βέγκνερ στην Deutsche Welle. «Και σίγουρα θα επιλέξουν ένα διαφορετικό ηλεκτρικό αυτοκίνητο την επόμενη φορά».
Η αλλαγή στη στάση των καταναλωτών αντικατοπτρίζεται και στις πωλήσεις της Tesla στη Γερμανία, οι οποίες μειώθηκαν δραματικά. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι νέες πωλήσεις Tesla στη χώρα μειώθηκαν από 63.000 οχήματα το 2023 σε μόλις 37.000 το 2024, γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις αντιδράσεις απέναντι στον Μασκ, αλλά και στη μέχρι πρότινος έλλειψη ανταγωνισμού και εναλλακτικών λύσεων στην αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Φοιτητές του Μονάχου ντρέπονται να μιλήσουν για τον Μασκ
Οι φοιτητές στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου (TUM), θαυμάζουν πολύ τον Μασκ για τα τεχνολογικά του επιτεύγματα, ωστόσο, όταν τους ζητείται, δυσκολεύονται να σχολιάσουν την πολιτική του εξέλιξη.
Επισήμως, κανείς δεν θέλει να σχολιάσει τον Μασκ. «Έχουμε συμμετάσχει σε παγκόσμιους τεχνολογικούς διαγωνισμούς που ανακοίνωσε ο Έλον Μασκ με πρωτοβουλίες φοιτητών. Οι φοιτητές μας έχουν μάθει πάρα πολλά από αυτούς τους διαγωνισμούς. Παρ’ όλα, το TUM δεν είχε και δεν έχει καμία προσωπική σχέση με τον Έλον Μασκ», εξηγεί ο εκπρόσωπος του TUM, Ούλριχ Μάιερ.
Αποχώρηση πανεπιστημίων και οργανισμών από το Χ
Πάνω από 60 γερμανικά πανεπιστήμια και επιστημονικοί οργανισμοί ανακοίνωσαν στις 15 Ιανουαρίου ότι αποχωρούν από την πλατφόρμα Χ, ως διαμαρτυρία για τη φιλοξενία ακροδεξιού περιεχομένου και τις συνομιλίες του Μασκ με ηγέτες της ακροδεξιάς, όπως η Αλίς Βάιντελ του κόμματος AfD.
Σε κοινή ανακοίνωσή τους, οι οργανισμοί ανέφεραν: «Ο προσανατολισμός της πλατφόρμας έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αξίες των πανεπιστημίων, όπως ο κοσμοπολιτισμός και η επιστημονική ακεραιότητα».
Να καταργήσουν τους λογαριασμούς τους στο «Χ» αποφάσισαν επίσης συνδικάτα εργαζομένων και το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο.
Η τοξικότητα της πλατφόρμας
Η πλατφόρμα Χ έχει χαρακτηριστεί «τοξική» από πολλούς χρήστες. Αρκετές προσωπικότητες έχουν αποχωρήσει, μεταξύ αυτών και ο Φλόριαν Πρόνολντ, πρώην επικεφαλής της SPD στη Βαυαρία, ο οποίος δήλωσε: «Όποιος στηρίζει τη δημοκρατία και την ανοιχτή κοινωνία, δεν μπορεί να υποστηρίζει τον Μασκ».
Λίγο από πριν τα Χριστούγεννα, αποχώρησε επίσης από την πλατφόρμα η τηλεπαρουσιάστρια Ντούνια Χαγιάλι, η συγγραφέας μπεστ σέλερ Αν Ρέιμπ καθώς και το Κέντρο Τεκμηρίωσης Μονάχου.
Η πτώση στη δημοτικότητα του Χ συνδέεται άμεσα με τις προσωπικές απόψεις και τις πολιτικές επιλογές του ιδιοκτήτη του.
Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Φάμπιαν Πφέφερ από το LMU, η συγκέντρωση πλούτου στα χέρια λίγων, όπως ο Μασκ, υπονομεύει τις δημοκρατικές αξίες.