Η Ελλάδα θα μπορούσε να χάσει τη χρηματοδότηση από την Frontex, καθώς ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα σύνορα διερευνά 12 ανοικτές υποθέσεις πιθανών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών στα σύνορά της, τον υψηλότερο αριθμό εν εξελίξει ερευνών ανά χώρα σε όλο το ευρωπαϊκό μπλοκ, σύμφωνα με δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Politico.
Η πλειονότητα των εκκρεμών υποθέσεων σχετίζεται με φερόμενες αναγκαστικές απομακρύνσεις χιλιάδων ανθρώπων από Έλληνες αξιωματούχους της υπηρεσίας μετανάστευσης στα χερσαία σύνορα και στη θάλασσα, μια πρακτική γνωστή ως επαναπροώθηση (pushback), η οποία είναι παράνομη σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο, αναφέρει το περιοδικό.
Η Frontex δήλωσε στο Politico ότι θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Ελλάδα για να τις εφαρμόσει, με πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που αγνοηθούν.
«[Ο] εκτελεστικός διευθυντής της Frontex δήλωσε ότι αναμένει να εφαρμοστούν όλες αυτές οι συστάσεις. Διαφορετικά, θα εξέταζε το ενδεχόμενο να μειώσει ή να περικόψει τη χρηματοδότηση για τα συγχρηματοδοτούμενα περιουσιακά στοιχεία», δήλωσε ο Κρις Μπορόφσκι, εκπρόσωπος της Frontex. Τα εν λόγω συγχρηματοδοτούμενα περιουσιακά στοιχεία αφορούν έναν αριθμό σκαφών της ελληνικής ακτοφυλακής.
Αξιωματούχοι της ελληνικής ακτοφυλακής και της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίθηκαν σε αίτημα του αμερικανικού περιοδικού για σχολιασμό.
Τον Ιανουάριο του 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε τις ελληνικές αρχές ένοχες για τη διενέργεια συστηματικών επαναπροωθήσεων μεταναστών και την παραβίαση του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διαδικασία αυτή.
Η ΕΕ είχε καλέσει νωρίτερα την Ελλάδα να διερευνήσει τους ισχυρισμούς για εγκατάλειψη μεταναστών στη θάλασσα και για απελάσεις από τις αρχές της.
«Θέτουμε τώρα τα θεμελιώδη δικαιώματα στο επίκεντρο αυτών των διαπραγματεύσεων. Στο παρελθόν, αυτή η συζήτηση γινόταν προς το τέλος των διαπραγματεύσεων, οπότε ήταν κατά κάποιο τρόπο δευτερεύον ζήτημα, αλλά τώρα είναι πραγματικά ο πυρήνας αυτών των διαπραγματεύσεων», δήλωσε ο Μπορόφσκι.
«Το 2023, πιστεύεται ότι εκατοντάδες μετανάστες έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, όταν ένα αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε στις ακτές της νότιας χερσονήσου της Ελλάδας, ενώ προσπαθούσε να φτάσει στην Ευρώπη από τη Λιβύη. Ο Έλληνας Διαμεσολαβητής Ανδρέας Ποττάκης συνέστησε ανεξάρτητη έρευνα για το ναυάγιο, αφού η ελληνική ακτοφυλακή αρνήθηκε ρητά να διεξάγει τη δική της, παρά τις πιέσεις της Frontex. Η ανεξάρτητη έρευνα συνέστησε πειθαρχική δίωξη για οκτώ Έλληνες λιμενικούς που εμπλέκονται στο περιστατικό», σημειώνει το περιοδικό.
Ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων της Frontex, Τζόνας Γκρίμχεντεν, συνέστησε στη συνέχεια την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε τους ισχυρισμούς.
«Πρέπει πραγματικά να συνεργαστούμε για να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τη συνεργασία μας με τρόπους που να είναι αποτελεσματικοί», δήλωσε ο Μπορόφσκι. Και συνέχισε: «Υπάρχουν αυτές οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η προστασία των συνόρων αλλά και η προστασία των αξιών μας, η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο σεβασμός της αξιοπρέπειας των ανθρώπων με τους οποίους έχουμε να κάνουμε».
Τα προκαταρκτικά στοιχεία της Frontex αποκαλύπτουν σημαντική μείωση των παράτυπων διελεύσεων των συνόρων το 2024, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021, σύμφωνα με το περιοδικό.
«Οι προσπάθειες και η παρουσία της Ευρώπης είναι απαραίτητες και κάθε είδους ταχεία απόσυρση θα έθετε επίσης σε κίνδυνο τις επιχειρήσεις διάσωσης στην περιοχή. Πρόκειται για μια πολύ περίπλοκη και δύσκολη απόφαση. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να το αντιμετωπίσουμε και ένας από αυτούς είναι η μείωση της χρηματοδότησης», πρόσθεσε ο Μπορόφσκι.