Έντονο παρασκήνιο έχει το διπλωματικό επεισόδιο με την αποπομπή του Ευρωπαίου επιτρόπου, Μάγκνους Μπρούνερ και των υπουργών της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Μάλτας που τον συνόδευαν από την Βεγγάζη.
Η διπλωματική σύγκρουση ξεκίνησε από το γεγονός ότι η Ε.Ε. δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης, σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται τα διεθνή ΜΜΕ.
Η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία είχε προγραμματίσει να συναντηθεί αποκλειστικά και μόνο με τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ και κυρίως για τα θέματα μετανάστευσης, αφού οι Βρυξέλλες και η Αθήνα επιδιώκουν να μην ανοίξει μία νέα θαλάσσια μεταναστευτική οδός.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φέρονται να αιφνιδιάστηκαν καθώς η πλευρά του Χαφτάρ απαίτησε να συναντηθούν και με τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών της λεγόμενης Κυβέρνησης Εθνικής Σταθερότητας.
«Οι αντιπροσωπείες βρίσκονταν στο τμήμα VIP του αεροδρομίου και επρόκειτο να έχουν συνάντηση, αλλά ο Χαφτάρ ήθελε αρκετούς από τους υπουργούς (και οπωσδήποτε τον πρωθυπουργό και τον ΥΠΕΞ της κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης) να συμμετάσχουν στη συνάντηση», αποκάλυψε στο αμερικανικό περιοδικό Politico κυβερνητικός αξιωματούχος από χώρα της ΕΕ.
Και συνέχισε: «Αυτό δεν ήταν δυνατόν να το δεχτούν ο Επίτροπος της ΕΕ και οι κυβερνήσεις της ΕΕ. Ο Μπρούνερ είχε συμφωνήσει μόνο για μια συνάντηση με τον Χαφτάρ. Φαίνεται ότι η αντίδραση του Χαφτάρ ήταν σκηνοθετημένη».
Ιταλική κυβερνητική πηγή δήλωσε στο αμερικανικό περιοδικό ότι τα σχέδια της συνάντησης κατέρρευσαν όταν ο πρέσβης της ΕΕ στη Λιβύη, Νικολά Ορλάντο εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τη σύνθεση της λιβυκής αντιπροσωπείας, με στόχο να αποφευχθεί – σύμφωνα με το πολιτικό πρωτόκολλο της ΕΕ – η επαφή με τους υπουργούς Εξωτερικών και Εσωτερικών της κυβέρνησης της Βεγγάζης.
Με ανάρτηση στο Facebook μετά την επιστροφή του στη Μάλτα, ο υπουργός Εσωτερικών της Μάλτας, Μπάιρον Καμιλέρι δήλωσε ότι «δυστυχώς, η προγραμματισμένη συνάντηση στη Βεγγάζη ακυρώθηκε μετά από ένα ζήτημα πρωτοκόλλου μεταξύ των τοπικών αρχών και της πρεσβείας της ΕΕ στη Λιβύη».
Για «ζήτημα πρωτοκόλλου» που δεν έκανε δυνατή την διεξαγωγή της προγραμματισμένης συνάντησης έκανε λόγο και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Μάρκους Λάμερτ.
Από την πλευρά του ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι, σε δηλώσεις του στην δημόσια τηλεόραση της Rai, τόνισε: «Ο Τύπος αναφέρθηκε σε απώθηση, αλλά δεν είναι έτσι. Η συνάντηση ακυρώθηκε λόγω αντίδρασης, από λιβυκής πλευράς, εξαιτίας υπερβάλλοντος ζήλου κάποιου αντιπροσώπου της ΕΕ. Το πρώτο μέρος της επίσκεψης (σ.σ. με την κυβέρνηση της Τρίπολης) είχε πάει πολύ καλά, είχαμε συνάντηση η οποία ήταν γεμάτη θετικές ευκαιρίες συζήτησης. Αν κάποιοι θιασώτες της παράτυπης μετανάστευσης νομίζουν ότι μπορούν να χαίρονται για τα όσα συνέβησαν, κάνουν λάθος: εμείς θα συνεχίσουμε και την μάχη κατά των δουλεμπόρων».
«Δημιουργήθηκε παρεξήγηση ανάμεσα στον διπλωματικό αντιπρόσωπο της ΕΕ και στις αρχές της λιβυκής επικράτειας στην οποία προσγειώθηκε το αεροσκάφος», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Αντόνιο Ταγιάνι. «Θεωρώ ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα παρεξήγησης μεταξύ διπλωματών της ΕΕ, διότι ήταν μια αποστολή η οποία οργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι από την Ιταλία. Ελπίζω να μπορέσουν να αποσαφηνιστούν όλα, όσο πιο σύντομα γίνεται», πρόσθεσε.
Ο ρόλος του γιου του Χαφτάρ
Ένα πρόβλημα που αναδεικνύει το επεισόδιο είναι ότι η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία επέλεξε να μεταβεί πρώτα στην Τρίπολη για συναντήσεις με την αναγνωρισμένη διεθνώς κυβέρνηση της Λιβύης. Ωστόσο το θέμα του μεταναστευτικού δεν αφορά την Τρίπολη αφού οι αναχωρήσεις των δουλεμπορικών γίνονται από το λιμάνι του Τομπρούκ, το οποίο βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Χαφτάρ.
Πηγή από την πλευρά της Λιβύης είπε στην ιστοσελίδα EUObserver ότι ο γιος του Χαφτάρ, Χαλίντ πίεζε για να συμπεριληφθούν στις συναντήσεις με τους Ευρωπαίους και οι υπουργοί Εσωτερικών και Εξωτερικών της κυβέρνησης της Βεγγάζης. Αυτός ήταν και ένας τρόπος να αποσπάσει μία έμμεση αναγνώριση της Ε.Ε. στην κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης.
«Λόγω της στενής σχέσης μεταξύ του πρωθυπουργού της ανατολικής Λιβύης, Οσάμα Χαμάντ και του γιου του Χαφτάρ, Χαλίντ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια του πατέρα του, ο Χαμάντ παρενέβη και ζήτησε να είναι παρούσα η κυβέρνηση στη συνάντηση» ανέφερε η ίδια πηγή.
Η πηγή δήλωσε ότι το αίτημα του Οσάμα Χαμάντ ήθελε να στείλει το μήνυμα στους Ευρωπαίούς ότι οποιαδήποτε συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης θα ήταν αναποτελεσματική, καθώς η κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης είναι αυτή που ελέγχει ραγματικά τις κύριες μεταναστευτικές οδούς της Λιβύης.
«Η επιμονή του Χαμάντ να συμπεριληφθούν εκπρόσωποι της κυβέρνησης στη συνάντηση ήταν μια προσπάθεια να αποσπάσει κάποια μορφή αναγνώρισης, έστω και ανεπίσημης, από την ευρωπαϊκή πλευρά για την κυβέρνησή του. Φαίνεται ότι ο Χαλίντ Χαφτάρ κατάφερε να πείσει τον πατέρα του για αυτή την προσέγγιση», υπογράμμισε η πηγή.