Η Ν.Τ. είχε καταγγείλει στη κυπριακή Αστυνομία το 2021 τον βιασμό της από υποψήφιο βουλευτή του ΔΗ.ΣΥ - Ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας είχε αποφασίσει την αναστολή της ποινικής δίωξης - Για αποτυχία αμερόληπτης έρευνας κάνει λόγο το ΕΔΑΔ
Πριν λίγες ημέρες, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) ανακοίνωσε την απόφασή του στην υπόθεση N.T. v. Republic of Cyprus, κρίνοντας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παραβίασε τα άρθρα 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης), 8 (δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή) και 14 (απαγόρευση διακρίσεων) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λόγω των ελλιπών και μεροληπτικών χειρισμών της Νομικής Υπηρεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά την έρευνα καταγγελίας βιασμού.
Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, επέβαλε στο κυπριακό κράτος υποχρέωση συνολικής αποζημίωσης €35.470 (€20.000 για ηθική βλάβη και €15.470 για δικαστικά έξοδα) προς τη κοπέλα που είχε κάνει την καταγγελία.
Απλά βήματα συγκάλυψης
Η Ν.Τ., Κυπρία υπήκοος γεννημένη το 1992, είχε κάνει καταγγελία στη κυπριακή Αστυνομία το 2021, αναφέροντας ότι είχε πέσει θύμα βιασμού από φίλο της, ο οποίος αργότερα είχε αναδειχθεί σε πολιτικό πρόσωπο και ήταν υποψήφιος βουλευτής του ΔΗ.ΣΥ (Δημοκρατικός Συναγερμός).
Το περιστατικό, σύμφωνα με την ίδια, είχε συμβεί το 2011, όταν εκείνη ήταν 18 ετών.
Παρά τα πρώτα βήματα της αστυνομικής έρευνας, με λήψη καταθέσεων, ιατροδικαστικά ευρήματα και μαρτυρικές καταθέσεις τρίτων, τον Φεβρουάριο του 2023, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε την αναστολή της ποινικής δίωξης. Στο σκεπτικό του, επικαλέστηκε φερόμενες «ασυνεπείς» καταθέσεις της Ν.Τ., καθώς και το γεγονός ότι εκείνη παραδέχτηκε ότι «είχε εκδηλώσει συμπάθεια» προς τον κατηγορούμενο, στέλνοντας του ενδεχομένως «λάθος μηνύματα» με τη στάση της. Εν τω μεταξύ, επειδή η καταγγελία είχε γίνει γνωστή, ο κατηγορούμενος αναγκάστηκε να αποσύρει την υποψηφιότητα του για τις βουλευτικές εκλογές του 2021.
Η απόφαση για αναστολή της δίωξης προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις υπέρ των θυμάτων σεξουαλικής βίας, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μέρος των ΜΜΕ, οι οποίοι κατήγγειλαν τον χειρισμό ως παράδειγμα «σεξιστικής προκατάληψης» και «επανά-θυματοποίησης» της γυναίκας.
Απόφαση χωρίς μισόλογα
Το ΕΔΑΔ έκρινε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία απέτυχε να διεξαγάγει «πλήρη, αμερόληπτη και ευαίσθητη» έρευνα, αφήνοντας την Ν.Τ. εκτεθειμένη σε ψυχολογικό τραύμα και δημόσιο διασυρμό (Παραβίαση Άρθρου 3 της ΕΣΔΑ).
Η νομοθεσία και οι πρακτικές της Νομικής Υπηρεσίας της Κύπρου δεν διασφάλισαν επαρκώς τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και της αξιοπρέπειας του θύματος κατά τις δικαστικές διαδικασίες, καθώς η υπόθεση εξελίχθηκε σε αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και κριτικής. (Παραβίαση Άρθρου 8 της ΕΣΔΑ)
Το ΕΔΑΔ θεώρησε ότι στον χειρισμό της υπόθεσης επέδρασαν σεξιστικά στερεότυπα, τα οποία επηρέασαν την αξιολόγηση των στοιχείων και την κρίση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, συμβάλλοντας στην αδικαιολόγητη αναστολή της δίωξης. (Παραβίαση Άρθρου 14 της ΕΣΔΑ)
Αναγνωρίζοντας το «σοβαρό ψυχικό τραύμα» και την «επαναλαμβανόμενη προσβολή της αξιοπρέπειας» της κοπέλας, το Δικαστήριο επιδίκασε συνολικά €35.470, επιμερίζοντας €20.000 για ηθική βλάβη και €15.470 για δικαστικά έξοδα.
Σε αυστηρό τόνο, το ΕΔΑΔ επισημαίνει ότι ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Κύπρου, με την απόφασή του για αναστολή της ποινικής δίωξης, ουσιαστικά απέτρεψε την ολοκλήρωση της διερεύνησης και την απονομή δικαιοσύνης. Το σκεπτικό της απόφασης αναφέρει ρητά ότι η επιλογή αυτή «αναιρεί το Κράτος Δικαίου και το θεμελιώδες καθήκον του να προστατεύει τα θύματα σεξουαλικής βίας» και εκλαμβάνεται ως «σημείο σοβαρής θεσμικής αδυναμίας».
Ναι μεν αλλά από τη Νομική Υπηρεσία της Κύπρου
Μετά την έκδοση της απόφασης, η Νομική Υπηρεσία εξέδωσε γραπτή ανακοίνωση, στην οποία δηλώνει ότι θα «εξετάσει εις βάθος» την απόφαση του ΕΔΑΔ και θα προχωρήσει σε «θεσμική ενδοσκόπηση» για βελτίωση των διαδικασιών χειρισμού θεμάτων έμφυλης βίας. Ωστόσο, δεν ανακοινώθηκε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ούτε δεσμεύσεις για αλλαγές στους κανονισμούς.
Σε ξεχωριστή δήλωσή του, ο ίδιος ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Σάββας Αγγελίδης, ο οποίος υπήρξε Υπουργός Άμυνας στη κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη, προερχόμενος από το ίδιο κόμμα στο οποίο ανήκε ο πολιτικός που είχε καταγγελθεί για βιασμό, αναγνώρισε ότι η απόφαση «αποτελεί αυστηρή υπενθύμιση των υποχρεώσεων της Νομικής Υπηρεσίας» και υπογράμμισε ότι θα συνεχίσει το έργο του «με υπευθυνότητα, σοβαρότητα και σεβασμό στον νόμο, μακριά από πολιτικές αντιπαραθέσεις». Παρά την ανάληψη ατομικής ευθύνης για τον συγκεκριμένο χειρισμό, απέφυγε να αναφερθεί σε παραίτηση ή σε άμεσες δομικές αλλαγές, λέγοντας πως η ανάληψη ευθύνης δεν συνάδει με αποχώρηση από την θέση του.
Εξοργισμένο το θύμα - Με μετατρέψατε σε κατηγορούμενη
Μετά την δήλωση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα η Ν.Τ δημοσίευσε ανοικτή επιστολή, απαιτώντας την παραίτησή του κ. Σάββα Αγγελίδη και καλώντας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας να παρέμβει. Χαρακτηριστικά αναφέρει στην ανοικτή επιστολή της:
«Στις 3 Ιουλίου 2025 περάσατε για πάντα στη νομική ιστορία της Ευρώπης ως σεξιστής, victim blamer, ανίκανος να διασφαλίσετε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Μείνατε στην ιστορία ως ο εκπρόσωπος της δικαιοσύνης που κρίνει ένα βιασμό μέσα από αδικαιολόγητα επιλεκτική, στερεοτυπική, πατριαρχική και υποκειμενική κρίση.
Σας κατέθεσα ένα βίωμα που για χρόνια με δυσκολία μοιραζόμουν ακόμα και με τον ίδιο μου τον εαυτό. Ένα βίωμα που σε αναγκάζει να σκέφτεσαι ‘παράλογα’, με μοναδικό σκοπό την επιβίωση. Το κουβαλούσα για χρόνια μέσα από αποτυχίες, ψυχιάτρους, αυτοκαταστροφή, φάρμακα, διατροφικές διαταραχές, απομόνωση, εμετούς, κλάματα, αυτοκτονικές τάσεις μέχρι που κατάφερα κάποια στιγμή να το φέρω μέχρι το αστυνομικό τμήμα.
Και εσείς τι κάνατε, κύριε Αγγελίδη;
Με μετατρέψατε σε κατηγορούμενη επειδή είχα συναισθήματα και ενσυναίσθηση. Μου στερήσατε το δικαίωμα να μιλήσω στο δικαστήριο και να διεκδικήσω πίσω τη χαμένη μου ζωή. Αφήσατε να ενημερωθώ για την αναστολή της ποινικής δίωξης από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τις ανακοινώσεις περί δήθεν δικαίωσης του κατηγορούμενου. Αρνηθήκατε να μου δώσετε τον φάκελο της υπόθεσης. Αρνηθήκατε να μου κοινοποιήσετε τους λόγους της αναστολής. Αρνηθήκατε ακόμη και να μου δώσετε τις δικές μου καταθέσεις! Τις οποίες όμως, είχε λάβει εννοείται εξ αρχής ο κατηγορούμενος. Θέλατε, κύριε Αγγελίδη, να με καταστήσετε ανίκανη να διεκδικήσω πίσω την αξιοπρέπεια που μου κατακρεουργήσατε».
Απαίτηση κομμάτων για παραίτηση
Ο ΔΗΣΥ, ανέφερε ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ «υπενθυμίζει με σαφήνεια τη σημασία της θεσμικής διαφάνειας και λογοδοσίας. Αναμένουμε από τη Γενική Εισαγγελία να αξιολογήσει την απόφαση με τη δέουσα προσοχή και να προβεί σε κάθε αναγκαία ενέργεια για τη συμμόρφωση της». Ωστόσο ο ΔΗΣΥ από τον οποίο προέρχεται ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, αλλά και ο φερόμενος βιαστής δεν έκανε καμιά αναφορά σε παραίτηση.
Το ΑΚΕΛ, ανέφερε πως η απόφαση του ΕΔΑΔ, ντροπιάζει την Κύπρο και εκθέτει ανεπανόρθωτα τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα.
«Ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας», αναφέρει η ανακοίνωση του ΑΚΕΛ, «με τη χθεσινή του δήλωση, ουσιαστικά αποδέχτηκε το σύνολο της κριτικής που του έχει γίνει αναλαμβάνοντας μεν την ευθύνη, χωρίς όμως να παραιτηθεί. Μάλιστα, ζητά και τα ρέστα και από πάνω, αφού κατά τον ίδιο, η κοινωνική απαίτηση για έμπρακτη ανάληψη ευθύνης συνιστά λαϊκισμό. Το αβίαστο ερώτημα που προκύπτει είναι στις πόσες φορές παραιτείται κάποιος αξιωματούχος, ο οποίος επαναλαμβανόμενα εκθέτει τη χώρα του ή/και με τις πράξεις και τις παραλείψεις του προκαλεί βάναυσα το περί δικαίου αίσθημα της κοινής γνώμης;».
H ΕΔΕΚ εκφράζει την ελπίδα «αυτή η απόφαση του ΕΔΑΔ να μην περάσει απαρατήρητη και να μη ξεχαστεί σε λίγες ημέρες, επειδή κάποιοι δεν είναι υποχρεωμένοι να είναι υπόλογοι πουθενά, είτε γιατί λειτούργησαν υπό το καθεστώς προκαταλήψεων, είτε γιατί διέπραξαν νομικά σφάλματα, είτε για άλλους λόγους».
Η ΔΗΠΑ τονίζει ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ υπενθυμίζει, με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, την υποχρέωση του κράτους να εγγυάται ότι οι διαδικασίες διερεύνησης και εκδίκασης τέτοιων υποθέσεων είναι ενδελεχείς, αντικειμενικές και απαλλαγμένες από κάθε μορφή προκατάληψης, σεξιστικών στερεοτύπων ή αθέμιτης αμφισβήτησης της αξιοπρέπειας και της αξιοπιστίας των θυμάτων.
Το ΑΛΜΑ, αναφέρεται σε σημαντικές θεσμικές παθογένειες στη λειτουργία της Νομικής Υπηρεσίας, καθώς και σοβαρές ατομικές ευθύνες του ίδιου του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα Σ. Αγγελίδη. To Volt θεωρεί ότι, μετά από αυτή την απόφαση-καταπέλτη, «η ελάχιστη πολιτική ευθιξία απαιτεί την παραίτηση τόσο του Σάββα Αγγελίδη, ο οποίος κατακρίνεται προσωπικά στην απόφαση του Δικαστηρίου όσο και του Γενικού Εισαγγελέα, που φέρει τη θεσμική ευθύνη».
Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών μετά την άρνηση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα για παραίτησή και την ανοικτή επιστολή της γυναίκας θύματος βιασμού προς τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανέφερε πως οι αναγκαίες αποφάσεις πλέον πρέπει να ληφθούν για να αποκατασταθεί η θεσμική και κοινωνική δικαιοσύνη. Κάλεσε τον γενικό Εισαγγελέα Γιώργο Σαββίδη να καταθέσει αίτημα για παύση του κ. Αγγελίδη.
Μανώλης Καλατζής
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ