«Η Ελλάδα θα απαντήσει στις ρηματικές διακοινώσεις της Λιβύης στο αμέσως επόμενο διάστημα με πλήρη τεκμηρίωση, με στερεά και αμιγώς νομικά επιχειρήματα», τονίζουν διπλωματικές πηγές.
«Η Ελλάδα επεξεργάζεται ήδη την απάντηση με την απαραίτητη νομική υποστήριξη, ενώ σημειώνουν πως οι ρηματικές διακοινώσεις δεν παράγουν άμεσο αποτέλεσμα», αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Όμως, η απάντηση έχει μια αξία διότι αν υπάρξει μια δικαστική διαμάχη το τι έχει καταγραφεί επισήμως αποτελεί τεκμήριο. Άρα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι γράφουμε για να απαντήσουμε και θα απαντήσουμε.
Οι χάρτες της Λιβύης δεν αντιστοιχούν με το διεθνές δίκαιο. Χαρακτηριστικό είναι πως δεν δίνουν επήρεια στην Κρήτη και όταν έχει αναγνωριστεί επήρεια στη Μάλτα, συμφώνως με τη Λιβύη, τότε δεν γίνεται να μην έχει η Κρήτη.
Το μεγάλο πρόβλημα, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, εκκινεί από την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου. Το μνημόνιο δεν έχει έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και αυτό διότι ανεξαρτήτως της αρμοδιότητας οι δύο χώρες δεν έχουν αντικείμενες ακτές, άρα δεν έχει σημασία ποιος θα το υπογράψει.
Η Μεσόγειος είναι μια περιζήτητη θάλασσα, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, και επισημαίνουν πως όταν πρόκειται για έρευνα κοιτασμάτων δηλαδή για προκήρυξη οικοπέδων εκεί είναι προφανές ότι καμία ιδιωτική εταιρεία δεν θα θελήσει να αναλάβει ένα ρίσκο το οποίο είναι κυριαρχικό.
«Δεν θα πήγαινε ποτέ μια εταιρεία του βεληνεκούς της Chevron να αναλάβει έρευνα αν δεν αντιλαμβανόταν ότι μετά από δικό της έλεγχο θα εξερευνήσει απρόσκοπτα. Άρα είναι απολύτως σημαντικό να αποτυπώνεται».
Η Λιβύη επί του πεδίου, στα οικόπεδα δηλαδή σέβεται τη μέση γραμμή, αναφέρουν οι ίδιες πηγές και τονίζουν πως αυτό είναι θετικό, παρά το γεγονός ότι εκφράζει τις αξιώσεις της με τις ρηματικές διακοινώσεις. Υπάρχει σύμπτωση σε αυτό.
Στο μεταναστευτικό είναι σημαντική αύξηση των μεταναστευτικών ροών από την Ανατολική Λιβύη, σημείωναν οι ίδιες πηγές και τόνιζαν πως η Ελλάδα θα μεριμνήσει και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε το θέμα να τεθεί.
Επίσης, τονίζουν δε πως η μη ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής αποστολής στη Λιβύη δεν αφορά την Ελλάδα και πως δεν έχει υπάρξει συζήτηση περί ευρωπαϊκής ή άλλης αποστολής από την πλευρά της Λιβύης.
Tι αναφέρει η ρηματική διακοίνωση - πρόκληση της Λιβύης
Με ρηματική διακοίνωση που έχει κατατεθεί ήδη από τις 27 Μαΐου στον ΟΗΕ και δημοσιεύθηκε επισήμως την 1η Ιουλίου, η Λιβύη αμφισβητεί τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας και παρουσιάζει τον δικό της, με συγκεκριμένες συντεταγμένες για την υφαλοκρηπίδα της, ο οποίος περιλαμβάνει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Με αυτή την προκλητική κίνηση, που θυμίζει αντίστοιχη της Τουρκίας το 2020 και θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων, η Λιβύη χαρακτηρίζει παράνομη τόσο την συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου όσο και την ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο (λέγοντας ότι παραβιάζει την λιβυκή υφαλοκρηπίδα, αλλά και το δίκαιο της θάλασσας) και ζητά να σταματήσουν οι έρευνες για υδρογονάθρακες.
«Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Αίγυπτος έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες περιοχές που οριοθετούνται μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», αναφέρει για την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, ενώ για το Ιόνιο υποστηρίζει πως «το νότιο τμήμα της ανακηρυχθείσας ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο Πέλαγος είναι παράνομο στο βαθμό που αγνοεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης στη σχετική θαλάσσια περιοχή και παραβιάζει την υφαλοκρηπίδα της Λιβύης στη Μεσόγειο Θάλασσα».
Στο κείμενο περιλαμβάνεται, μαζί με τις προηγούμενες αδειοδοτήσεις για έρευνες υδρογονανθράκων, και η πιο πρόσφατη έγκριση που έδωσε η Ελλάδα, τον Απρίλιο του 2024: «Η Ελλάδα συνεχίζει τις μονομερείς δραστηριότητες έρευνας και γεώτρησης στις εν λόγω λεγόμενες υπεράκτιες περιοχές αδειοδότησης από τις 26 Νοεμβρίου 2022, αγνοώντας πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης και παραβιάζοντας σοβαρά τους καθιερωμένους κανόνες και πρακτικές του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ κρατών με αντικείμενες ακτές».
Το επιχείρημα της Λιβύης είναι πως η μέση γραμμή πρέπει να οριστεί μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών με την Ελλάδα και ότι τα νησιά όπως η Κρήτη, επειδή δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, πρέπει είτε να αγνοούνται είτε να έχουν μειωμένη επήρεια. Στον καθορισμό της μέσης γραμμής, η Λιβύη ζητά να ληφθεί υπόψη η δική της εθνική οριοθέτηση για τα χωρικά ύδατα, αλλά και το μνημόνιο που παράνομα έχει συνάψει με την Τουρκία. Βάζει στο τραπέζι επισήμως την επιθυμία για διαπραγματεύσεις με βάση το άρθρο 33 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ για την ειρηνική επίλυση διαφορών, στο οποίο υπάρχει αναφορά στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
«Τα ειρηνικά μέσα που προβλέπονται στο άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαστηρίου, θα πρέπει να εφαρμόζονται βάσει αμοιβαίας συμφωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση της Λιβύης είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με όλα τα γειτονικά παράκτια κράτη με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων όλων των μερών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», επισημαίνεται στην ρηματική διακοίνωση -με την Λιβύη να ζητά από την Αίγυπτο και την Ελλάδα «να αναστείλουν όλες τις άδειες και τις δραστηριότητες περί έρευνας υδρογονανθράκων στις εν λόγω περιοχές έως ότου διευθετηθούν όλες οι διαφορές για τα θαλάσσια σύνορα μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και με έγκυρες συμφωνίες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».