Ποιοι συμμετείχαν στον βομβαρδισμό; - Οι τρεις φάσεις του, οι συνέπειες - Γιατί το Αμβούργο ονομάστηκε «Χιροσίμα της Γερμανίας»;
Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έγιναν εγκλήματα τόσο από τις δυνάμεις του Άξονα όσο και από τους Συμμάχους. Ανάμεσα σε όσα έγιναν από τους δεύτερους, οι βομβαρδισμοί της Δρέσδης (στον οποίο έχουμε αναφερθεί σε σχετικό άρθρο) και του Αμβούργου το 1943, που έγιναν αφορμή για να ονομαστεί η γερμανική πόλη «Χιροσίμα της Γερμανίας» θεωρούνται από πολλούς εγκλήματα πολέμου. Με τον τριήμερο βομβαρδισμό της πόλης κατά τον Ιούλιο του 1943 από βρετανικά και αμερικανικά αεροσκάφη θα ασχοληθούμε στο σημερινό μας άρθρο.
Ερείπια του Αμβούργου
Το Αμβούργο το 1943
Το Αμβούργο το 1943
Το 1943 το Αμβούργο είχε 1.760.000 κατοίκους. Ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γερμανίας, το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης και κορυφαίο βιομηχανικό κέντρο της Γερμανίας. Έτσι, η πόλη είχε τεράστια σημασία για την οικονομία της Γερμανίας. Έπρεπε λοιπόν να προστατευθεί από τις αεροπορικές επιδρομές. Ενισχύθηκαν, με την κινητοποίηση όλου του ανθρώπινου δυναμικού και την αξιοποίηση του διαθέσιμου υλικού 61.279 από τα 79.907 κτίρια που είχαν υπόγεια για να προστατεύονται από τις εκρήξεις. Χτίστηκαν καταφύγια, υπόγειοι διάδρομοι σύνδεσης και καταπακτές, όπου αποθηκεύτηκαν τρόφιμα, ενώ όλες οι σοφίτες άδειασαν από τα εύφλεκτα υλικά. Τοίχοι από μπετόν χώριζαν τις αντιπυρικές ζώνες. Τέλος, εξασφαλίστηκαν μεγάλες ποσότητες νερού από πηγάδια και δεξαμενές για χρήση σε περίπτωση μεγάλης πυρκαγιάς. Ακόμα και υπόγεια μετατράπηκαν σε αποθήκες νερού. Περισσότερες από 700 αποθήκες γέμισαν με άμμο. Οι κύριοι στόχοι καλύφτηκαν (καμουφλαρίστηκαν) και η ναυτική βάση υποβρυχίων μπορούσε να εξαφανιστεί μέσα σε σύννεφα καπνών. Σχετικά με την αεράμυνα, αστυνομικοί και αρκετοί πολίτες πέρασαν από ειδική εκπαίδευση και αποτέλεσαν ένα επίλεκτο σώμα. Ως τον Ιούλιο του 1943 οι Αρχές και οι πολίτες είχαν καταφέρει να εξουδετερώσουν το 93% των εκρήξεων των βομβών. Ο αρχηγός της Αστυνομίας του Αμβούργου είχε πει: «Είναι αδύνατον να ληφθούν πιο αποτελεσματικά μέτρα».
Άποψη του βομβαρδισμένου Αμβούργου
Οι προετοιμασίες της RAF και των Αμερικανών της USAΑF
Οι προετοιμασίες της RAF και των Αμερικανών της USAΑF
Οι βομβαρδισμοί σταμάτησαν στις 15 Ιουλίου όμως υπήρχε στην ατμόσφαιρα η εντύπωση ότι οι Βρετανοί κάτι μεγάλο ετοιμάζουν. Πραγματικά, προετοίμαζαν την «Επιχείρηση Γόμορρα». Σκόπευαν να αιφνιδιάσουν, έχοντας υιοθετήσει την τακτική «Wondow». Βασικό στοιχείο αυτής της τακτικής ήταν το πέταγμα μεταλλικών αντικειμένων, τα οποία μπέρδευαν τα γερμανικά ραντάρ. Οι κάτοικοι του Αμβούργου περίμεναν έχοντας κάνει ό, τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους, το λιμάνι του Αμβούργου και τα εργοστάσια της πόλης. Φαίνεται όμως ότι οι Σύμμαχοι είχαν εξοργιστεί από τους, μάλλον αποτυχημένους, βομβαρδισμούς των προηγούμενων ημερών και στόχος τους ήταν πλέον η πλήρης καταστροφή της πόλης.
Η επιχείρηση σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τη RAF, τη βρετανική πολεμική αεροπορία, την καναδική (RCAF), την αυστραλιανή Πολεμική Αεροπορία(RAAF) και την αμερικανική USAΑF. Στόχος τους ήταν η πόλη και το λιμάνι του Αμβούργου. Σε αυτή συμμετείχαν δύο βρετανικές αεροπορικές διοικήσεις και μία αμερικανική.
Οι βομβαρδισμοί μεταξύ 24-27 Ιουλίου 1943
Η επιχείρηση σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τη RAF, τη βρετανική πολεμική αεροπορία, την καναδική (RCAF), την αυστραλιανή Πολεμική Αεροπορία(RAAF) και την αμερικανική USAΑF. Στόχος τους ήταν η πόλη και το λιμάνι του Αμβούργου. Σε αυτή συμμετείχαν δύο βρετανικές αεροπορικές διοικήσεις και μία αμερικανική.
Οι βομβαρδισμοί μεταξύ 24-27 Ιουλίου 1943
Το μεσημέρι της 24ης Ιουλίου ήχησαν στο Αμβούργο σειρήνες συναγερμού. Αναμενόταν αεροπορική επιδρομή σε μισή ώρα. Ακολούθησε δεύτερη προειδοποίηση, δέκα λεπτά αργότερα. Οι πολίτες κατευθύνθηκαν στα καταφύγια. Δεν υπήρξε όμως βομβαρδισμός και επέστρεψαν στα σπίτια τους. Κάτι ανάλογο έγινε στις 21.15. Τα μεσάνυχτα όμως οι σειρήνες άρχισαν πάλι να ουρλιάζουν. Αυτή τη φορά, τα συμμαχικά αεροσκάφη εμφανίστηκαν πάνω από τον ξάστερο ουρανό του Αμβούργου. 740 βομβαρδιστικά έριξαν 2.396 βόμβες για περίπου δύο ώρες. Τα ραντάρ είχαν «τρελαθεί» από τη συμμαχική τακτική και η αεράμυνα ήταν ανίσχυρη. Οι παροχές ρεύματος, νερού και οι τηλεφωνικές συνδέσεις διακόπηκαν. Το Αρχηγείο της Αστυνομίας και το κέντρο ελέγχου αεράμυνας είχαν τυλιχτεί στις φλόγες. Ξέσπασαν τεράστιες πυρκαγιές. Για πολλές μέρες καίγονταν τα καύσιμα στα υπόγεια. Οι Γερμανοί προσπάθησαν να αναδιοργανώσουν την αντιαεροπορική άμυνα, ενώ αγγελιοφόροι υποκατέστησαν τις τηλεφωνικές γραμμές.
Κάτοικοι του Αμβούργου που επιβίωσαν από τους βομβαρδισμούς
Ωστόσο, λόγω των ερειπίων και των πυρκαγιών, το μέγεθος των καταστροφών έγινε αντιληπτό μόλις δώδεκα ώρες αργότερα. Έπρεπε να μαζευτούν οι πέτρες, να ελευθερωθούν οι δρόμοι και να σβήσουν οι φωτιές. 1.500 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τον βομβαρδισμό αυτό. Οι πυροσβέστες μετά από πολλές ώρες που έδιναν μάχες με τις φλόγες εξουθενώθηκαν. Βραδυφλεγείς εκρηκτικές βόμβες άρχισαν να σκάνε προκαλώντας νέες φωτιές. Χιλιάδες κάτοικοι του Αμβούργου εγκατέλειψαν αλλόφρονες την πόλη.
Το απόγευμα της 25ης Ιουλίου, 68 ιπτάμενα φρούρια Β17 της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας χτύπησαν πάλι το Αμβούργο. Ο βομβαρδισμός αυτός ήταν επιλεκτικός. «Θεαματικός» χαρακτηρίστηκε στην αναφορά της RAF που πρόσθετε: «Οι λιμενικές εγκαταστάσεις έπαθαν πολλές ζημιές, ενώ πολλά πλοία βυθίστηκαν». Τα κατοικημένα προάστια του Αμβούργου γλίτωσαν, ενώ και η αεράμυνα της πόλης εξουδετέρωσε ένα ολόκληρο σμήνος αμερικανικών βομβαρδιστικών. Τα μεσάνυχτα της 25ης προς 26η Ιουλίου, οι Σύμμαχοι προσπάθησαν να βομβαρδίσουν εκ νέου το Αμβούργο, αλλά λόγω των κακών καιρικών συνθηκών η επιχείρηση διακόπηκε.
Βρετανικό βομβαρδιστικό Lancaster που συμμετείχε στην 'Επιχείρηση Γόμορρα'
27 Ιουλίου-3 Αυγούστου 1943: οι πολύνεκροι τρομακτικοί βομβαρδισμοί του Αμβούργου
27 Ιουλίου-3 Αυγούστου 1943: οι πολύνεκροι τρομακτικοί βομβαρδισμοί του Αμβούργου
Το πρωί της 27ης Ιουλίου, οι βομβαρδισμοί των Συμμάχων αποκάλυψαν τις «προθέσεις του εχθρού», κατά τον Στρατηγό των SS Κερλ, που ήταν Διοικητής της Αστυνομίας του Αμβούργου. «Όταν σήμανε ο πέμπτος συναγερμός, κατά τη διάρκεια της νύχτας της 27ης προς 28η Ιουλίου 1943 δεν εκπλαγήκαμε, αλλά η επιδρομή ξεπέρασε ακόμη και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις» είπε ο Κερλ. Πολλοί άνθρωποι, κουρασμένοι, αλαφιασμένοι ή απλώς τρομοκρατημένοι εγκαταστάθηκαν στα καταφύγια για να περάσουν τη νύχτα. Ήταν η τρομερότερη νύχτα του Β’ ΠΠ για τους κατοίκους του Αμβούργου, καθώς η RAF και η USAAF εξαπέλυσαν τους σφοδρότερους βομβαρδισμούς εναντίον της γερμανικής πόλης. Είκοσι λεπτά πριν τα μεσάνυχτα της 28/7/1943, οι εμπρηστικές και οι βραδείας αναφλέξεις βόμβες έπεσαν στα κτίρια και τα διέλυσαν. Σε λιγότερα από 15’ ρίχτηκαν 2.382 τόνοι βομβών που προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές. Μια δεύτερη ομάδα βομβαρδιστικών επιτέθηκε εναντίον των λαϊκών συνοικιών του Άλστερ, όπου είχε καταφύγει το 1/4 του πληθυσμού. Οι βόμβες έκαψαν σε 30’ τα 2/3 της πόλης σε μια έκταση περίπου 15 τ.χλμ. Το ωστικό κύμα εκτόξευσε τα εμπρηστικά υλικά των βομβών, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να καίγονται και άλλα κτίρια. Η θερμοκρασία στο Αμβούργο πλησίαζε τους 750οC- 800ο C. Αέρια εκτοξεύονταν σε ύψος 12 χλμ. πάνω από την πόλη. Το ρεύμα αέρα μετατράπηκε σε μαινόμενη θύελλα. Μέσα σε 40’ απέκτησε ταχύτητα 150-200 Km/h!
Το Αμβούργο μετά τους βομβαρδισμούς
O Μ. Καϊντίν στο «Η νύχτα που κάηκε το Αμβούργο», γράφει: «Δύο ώρες μετά τον βομβαρδισμό, η εικόνα προβάλλει σε όλο της το μέγεθος. Είναι πέρα από κάθε φαντασία… Οι φλόγες φτάνουν σε ύψος 5 Km δημιουργώντας ένα πύρινο σώμα που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του». Στο ίδιο βιβλίο μετέφερε την αναφορά ενός πιλότου: «Μερικά από τα Lancaster πέρασαν πάνω από τη φωτιά σε ύψος 5 Km. Οι πιλότοι τους ένιωσαν σαν καρυδότσουφλα στη θάλασσα. Μερικοί από αυτούς έχασαν τον έλεγχο ή έφυγαν από τα καθίσματά τους».
Ο καθηγητής Γκρεφ σημείωνε: «Είδα να πέφτει κάποιος. Προσπάθησε να σηκωθεί, αλλά τον σκέπασαν οι φλόγες. Κάηκε σε πέντε λεπτά, χωρίς να μετακινηθεί καθόλου». Χιλιάδες πτώματα γέμισαν τους δρόμους. Ήταν καμένα και ζαρωμένα. Σε ορισμένα έλειπαν κάποια μέλη, καθώς αυτά είχαν καεί μαζί με τα ρούχα. Τα περισσότερα πτώματα ήταν παραμορφωμένα, αλλά και τα υπόλοιπα, ήταν αδύνατο να αναγνωριστούν. Τα καταφύγια, που ήταν γεμάτα κατά 95% είχαν μετατραπεί σε πραγματικούς φούρνους. Ακόμα και πολλά άτομα που επιβίωσαν από τις βόμβες πέθαναν από ασφυξία ή θάφτηκαν κάτω από τα ερείπια.
Οι βομβαρδισμοί του Αμβούργου δεν σταμάτησαν όμως εκείνο το βράδυ. Τη νύχτα της 29ης προς 30η Ιουλίου εξαπολύθηκαν νέοι, σφοδροί βομβαρδισμοί από 700 αεροσκάφη της RAF. Προκάλεσαν μεν ζημιές, αλλά δεν είχαν μείνει και πολλά κτίρια αλώβητα στο Αμβούργο από τον προηγούμενο βομβαρδισμό. Οι βομβαρδισμοί και η «Επιχείρηση Γόμορρα» έληξαν στις 3 Αυγούστου 1943. 740 βομβαρδιστικά πέταξαν προς το Αμβούργο, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, όμως πολλά από αυτά δεν κατάφεραν να φτάσουν πάνω από την πόλη. Ζημιές προκλήθηκαν σε δευτερεύοντες στόχους.
Το Αμβούργο στις φλόγες
Βόμβες φωσφόρου: ένας εφιάλτης για τους Γερμανούς
Βόμβες φωσφόρου: ένας εφιάλτης για τους Γερμανούς
Οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν στο Αμβούργο βόμβες φωσφόρου 30 λιβρών, όπως παραδέχονται και οι Αμερικανοί σε έκθεση επιτροπής τους για το Αμβούργο: «Το ψυχολογικό αποτέλεσμα αυτών των βομβών ήταν πολύ μεγαλύτερο από τις καταστροφές που προκάλεσαν. Εγκαύματα έπαθαν κι όσοι ήρθαν σε επαφή με βόμβες που δεν εξερράγησαν». Οι γερμανικές εκθέσεις για τον βομβαρδισμό του Αμβούργου καταστράφηκαν.
Ο Μ. Καϊντίν γράφει: «Οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν τον φώσφορο, διότι γνώριζαν το καταστροφικό του αποτέλεσμα στο ηθικό των βομβαρδισμένων πληθυσμών. Ο αγώνας εναντίον μίας εμπρηστικής βόμβας είναι διαφορετικός από εκείνον μιας μηχανής που ανατροφοδοτείται συνεχώς. Ο φώσφορος κολλάει επίμονα όπου αγγίζει: μέταλλο – ξύλο, τσιμέντο, ρούχα ανθρώπινη σάρκα. Συνεχίζει να καίγεται όσο βρίσκεται σε επαφή με το οξυγόνο… Αν ο φώσφορος έπεφτε στα μαλλιά κάποιου, αυτός ήταν καταδικασμένος. Ήταν αδύνατο να κοπούν τα μαλλιά, τα χημικά συστατικά έκαιγαν όλο το κεφάλι. Το θύμα τότε πέθαινε από τους πόνους».
Ορισμένοι βουτούσαν στον ποταμό Άλστερ, που ρέει σε μεγάλο μέρος της χανσεατικής πόλης του Αμβούργου και συμβάλλει στον Έλβα, στο κεντρικό Αμβούργου. Οι φλόγες άναβαν ξανά, όταν έβγαζαν το κεφάλι τους έξω από το νερό για να αναπνεύσουν. Όσοι βούτηξαν μέσα στο νερό ούρλιαζαν τρελαμένοι από τους πόνους έδιωχναν αυτούς που προσπαθούσαν να τους σώσουν, γνωρίζοντας το φρικτό τέλος που τους περίμενε έξω από το νερό. Οι Αρχές αναγκάστηκαν να λάβουν μια οδυνηρή και πολύ σκληρή απόφαση. Στη διάρκεια της νύχτας πλοιάρια έπλεαν στο ποτάμι ανάμεσα σε θύματα του βομβαρδισμού που παρέμεναν στον Άλστερ. Μερικοί πυροβολισμοί και όλα τελείωσαν… Οι δρόμοι που οδηγούσαν στην έρημη πόλη του Αμβούργου έκλεισαν με συρματόπλεγμα. Στο εσωτερικό υπήρχαν αμέτρητα πτώματα…
Πόσοι ήταν οι νεκροί από τους βομβαρδισμούς του Αμβούργου;
Ο Μ. Καϊντίν γράφει: «Οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν τον φώσφορο, διότι γνώριζαν το καταστροφικό του αποτέλεσμα στο ηθικό των βομβαρδισμένων πληθυσμών. Ο αγώνας εναντίον μίας εμπρηστικής βόμβας είναι διαφορετικός από εκείνον μιας μηχανής που ανατροφοδοτείται συνεχώς. Ο φώσφορος κολλάει επίμονα όπου αγγίζει: μέταλλο – ξύλο, τσιμέντο, ρούχα ανθρώπινη σάρκα. Συνεχίζει να καίγεται όσο βρίσκεται σε επαφή με το οξυγόνο… Αν ο φώσφορος έπεφτε στα μαλλιά κάποιου, αυτός ήταν καταδικασμένος. Ήταν αδύνατο να κοπούν τα μαλλιά, τα χημικά συστατικά έκαιγαν όλο το κεφάλι. Το θύμα τότε πέθαινε από τους πόνους».
Ορισμένοι βουτούσαν στον ποταμό Άλστερ, που ρέει σε μεγάλο μέρος της χανσεατικής πόλης του Αμβούργου και συμβάλλει στον Έλβα, στο κεντρικό Αμβούργου. Οι φλόγες άναβαν ξανά, όταν έβγαζαν το κεφάλι τους έξω από το νερό για να αναπνεύσουν. Όσοι βούτηξαν μέσα στο νερό ούρλιαζαν τρελαμένοι από τους πόνους έδιωχναν αυτούς που προσπαθούσαν να τους σώσουν, γνωρίζοντας το φρικτό τέλος που τους περίμενε έξω από το νερό. Οι Αρχές αναγκάστηκαν να λάβουν μια οδυνηρή και πολύ σκληρή απόφαση. Στη διάρκεια της νύχτας πλοιάρια έπλεαν στο ποτάμι ανάμεσα σε θύματα του βομβαρδισμού που παρέμεναν στον Άλστερ. Μερικοί πυροβολισμοί και όλα τελείωσαν… Οι δρόμοι που οδηγούσαν στην έρημη πόλη του Αμβούργου έκλεισαν με συρματόπλεγμα. Στο εσωτερικό υπήρχαν αμέτρητα πτώματα…
Πόσοι ήταν οι νεκροί από τους βομβαρδισμούς του Αμβούργου;
Όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των νεκρών διαφέρουν. Πάντως σήμερα ο αριθμός των νεκρών πιθανολογείται ότι ήταν γύρω στις 37.000 (34.000 αναφέρουν τα αρχεία της Γερμανικής Αστυνομίας, 40.000 ανέφεραν οι αρχικές γερμανικές εκτιμήσεις).
Πάντως, όλως παραδόξως, η έκθεση των Αμερικανών στην οποία αναφερθήκαμε παραπάνω κάνει μνεία για 60.000 – 100.000 νεκρούς, σύμφωνα με τους Γερμανούς. Υπήρχαν επίσης και περίπου 37.000 τραυματίες. Γύρω στο 60% του Αμβούργου καταστράφηκε ολοσχερώς. 300.000 κατοικίες κάηκαν! 130 από τα 524 μεγάλα εργοστάσια και 4.118 από τα 9.068 μικρότερα καταστράφηκαν. Σχεδόν ένα εκατομμύριο κάτοικοι εγκατέλειψαν το Αμβούργο το οποίο δεν ανέκαμψε ποτέ ουσιαστικά. Πάντως, σήμερα η πόλη έχει περίπου 1.900.000 κατοίκους.
Ήταν έγκλημα πολέμου η «Επιχείρηση Γόμορρα» και οι βομβαρδισμοί του Αμβούργου το 1943;
Πάντως, όλως παραδόξως, η έκθεση των Αμερικανών στην οποία αναφερθήκαμε παραπάνω κάνει μνεία για 60.000 – 100.000 νεκρούς, σύμφωνα με τους Γερμανούς. Υπήρχαν επίσης και περίπου 37.000 τραυματίες. Γύρω στο 60% του Αμβούργου καταστράφηκε ολοσχερώς. 300.000 κατοικίες κάηκαν! 130 από τα 524 μεγάλα εργοστάσια και 4.118 από τα 9.068 μικρότερα καταστράφηκαν. Σχεδόν ένα εκατομμύριο κάτοικοι εγκατέλειψαν το Αμβούργο το οποίο δεν ανέκαμψε ποτέ ουσιαστικά. Πάντως, σήμερα η πόλη έχει περίπου 1.900.000 κατοίκους.
Ήταν έγκλημα πολέμου η «Επιχείρηση Γόμορρα» και οι βομβαρδισμοί του Αμβούργου το 1943;
Θα εξετάσουμε με κάπως ανορθόδοξο τρόπο αν η «Επιχείρηση Γόμορρα» ήταν έγκλημα πολέμου ξεκινώντας από τον άνθρωπο που τη διηύθυνε. Επρόκειτο για τον Βρετανό Στρατάρχη της RAF σερ Άρθουρ Χάρις (1892-1982), υπεύθυνο για τους βομβαρδισμούς της RAF στον Β’ ΠΠ. Ήταν θιασώτης των νυχτερινών επιχειρήσεων, αλλά και των πληγμάτων εναντίον αμάχων, τα οποία θεωρούσε ότι κάμπτουν το ηθικό των πολιτών. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στα «Απομνημονεύματα» του παραδέχτηκε ότι: η «Επιχείρηση Γόμορρα ήταν μια βαναυσότητα της μεθόδου του».
Sir Arthur Harris
Φυσικά, όταν η «Επιχείρηση Γόμορρα» είχε τα αποτελέσματα που αναφέραμε πανηγυρίστηκε σαν θρίαμβος από τους Βρετανούς. Ο Τσόρτσιλ ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός με τις μεθόδους του Χάρις, φοβούμενος ότι αποτελούν σαφέστατη παραβαση των αρχών του Δικαίου του Πολέμου με την εν ψυχρώ δολοφονία, ουσιαστικά, χιλιάδων αμάχων.
Χαρακτηριστικά είναι επίσης η αναφορά του Αυστραλού πολιτικού Richard Casey (αργότερα Λόρδος Κέισι του Μπέρικ), που κρατούσε ημερολόγιο για όσο χρονικό διάστημα υπηρετούσε στην κυβέρνηση πολέμου του Τσόρτσιλ. Ενώ παρακολουθούσαν ένα φιλμ που έδειχνε τη δράση των βομβαρδιστικών της RAF πάνω από τον Ρουμ συνέβηκε κάτι απροσδόκητο: «Εντελώς ξαφνικά, ο Τσόρτσιλ γυρίζει γράφει ο Κέισι και μου λέει: «Είμαστε ζώα; Μήπως το παρατραβήξαμε;». Ο Κέισι του απάντησε: «Δεν είμαστε εμείς που τα αρχίσαμε όλα αυτά και το παιχνίδι ήταν ένα εκείνοι ή εμείς». Ο Τσόρτσιλ, ο οποίος στην αρχή του Β’ ΠΠ έκανε εμπρηστικές δηλώσεις για αναγκαιότητα να εξαπολυθεί μια «επίθεση εξαφάνισης» της ναζιστικής πατρίδας, ήταν από τους λίγους που γνώριζαν τι περιείχαν οι βόμβες που έριχναν τα αεροπλάνα της RAF και τις ολέθριες συνέπειές του… Το Αμβούργο ήταν σημαντικό βιομηχανικό κέντρο συγκοινωνιακός κόμβος και το μεγαλύτερο λιμάνι της Γερμανίας. Συνεπώς, αποτελούσε αναμφισβήτητα στρατιωτικό στόχο.
Συμμαχικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν το Αμβούργο
Όμως, οι βόμβες έπληξαν αμάχους και σκότωσαν χιλιάδες απ’ αυτούς. Αν αυτό είχε διαπραχθεί από τη ναζιστική Γερμανία, αναμφίβολα οι υπεύθυνοι που είχαν δώσει τις σχετικές διαταγές, θα είχαν δικαστεί στη Νυρεμβέργη. Οι Σύμμαχοι εξαφάνισαν όλα τα επίσημα γερμανικά στοιχεία που αφορούσαν το Αμβούργο. Αυτό δείχνει ότι δεν επιθυμούσαν η ιστορία να καταγράψει την πραγματικότητα για το μέγεθος των καταστροφών και των ανθρωπίνων απωλειών.
Επίλογος
Κλείνουμε το άρθρο αυτό, με τις συγκλονιστικές μαρτυρίες από τον βομβαρδισμό του Αμβούργου.
Ο Ρολφ Βιτ (Rolf Witt) που ζούσε στο Μπόργκφελντε (Borgfelde), κοντά στο επίκεντρο της καταιγίδας φωτιάς, επιχείρησε να κάνει ένα άλμα διαφυγής από το ασφυκτικά πνιγμένο στους καπνούς καταφύγιο, όπου ο ίδιος μαζί με τους γονείς του και μερικούς άλλους είχαν αναζητήσει προστασία. Νόμιζε ότι οι γονείς του τον ακολουθούσαν από κοντά, αλλά όταν στράφηκε και κοίταξε πίσω δεν τους είδε, είδε, όμως, ότι το κτίριο του καταφυγίου τους είχε σωριαστεί σε ερείπια. «Ποτέ δεν βρήκα τους γονείς μου και είναι αδιευκρίνιστο πώς και πότε πέθαναν. Αισθάνομαι πάντα ενοχές που τους εγκατέλειψα. Αργότερα, όταν τραβήχτηκαν τα ερείπια του καταφυγίου τους, βρέθηκαν πενήντα πέντε πτώματα – τουλάχιστον πενήντα πέντε ήταν τα κρανία… Ποτέ δεν συνάντησα κάποιον άλλον που να διασώθηκε από τη γειτονιά μου».
Ένας μανάβης ο οποίος ζούσε κοντά στο κανάλι στο Λόσπλατς (Loschplatz) ανέφερε στον συντάκτη της αστυνομικής έκθεσης που κατέγραψε τα γεγονότα μετά την αεροπορική επιδρομή:
«Πολλοί άνθρωποι άρχισαν να καίγονται και πηδούσαν στο κανάλι. Στην αποβάθρα εκτυλίχτηκαν φοβερές σκηνές. Άνθρωποι καίγονταν μέχρι θανάτου μέσα σε φρικτούς πόνους, το μυαλό μερικών σάλευε. Πολλά πτώματα βρίσκονταν γύρω μας και ήμουν πια σίγουρος ότι κι εμείς θα χαθούμε. Κουλουριάστηκα μαζί με τους άλλους της οικογένειάς μου πίσω από ένα σωρό οικοδομικά υλικά. Εδώ χάσαμε την κόρη μου. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι είχε πέσει στο νερό κι ενώ κόντευε να πνιγεί, σώθηκε από έναν αξιωματικό και επέστρεψε το επόμενο πρωί. Σας παρακαλώ, λυπηθείτε με, μη με αναγκάζετε να περιγράψω κι άλλες λεπτομέρειες…».
Ο Ρολφ Βιτ (Rolf Witt) που ζούσε στο Μπόργκφελντε (Borgfelde), κοντά στο επίκεντρο της καταιγίδας φωτιάς, επιχείρησε να κάνει ένα άλμα διαφυγής από το ασφυκτικά πνιγμένο στους καπνούς καταφύγιο, όπου ο ίδιος μαζί με τους γονείς του και μερικούς άλλους είχαν αναζητήσει προστασία. Νόμιζε ότι οι γονείς του τον ακολουθούσαν από κοντά, αλλά όταν στράφηκε και κοίταξε πίσω δεν τους είδε, είδε, όμως, ότι το κτίριο του καταφυγίου τους είχε σωριαστεί σε ερείπια. «Ποτέ δεν βρήκα τους γονείς μου και είναι αδιευκρίνιστο πώς και πότε πέθαναν. Αισθάνομαι πάντα ενοχές που τους εγκατέλειψα. Αργότερα, όταν τραβήχτηκαν τα ερείπια του καταφυγίου τους, βρέθηκαν πενήντα πέντε πτώματα – τουλάχιστον πενήντα πέντε ήταν τα κρανία… Ποτέ δεν συνάντησα κάποιον άλλον που να διασώθηκε από τη γειτονιά μου».
Ένας μανάβης ο οποίος ζούσε κοντά στο κανάλι στο Λόσπλατς (Loschplatz) ανέφερε στον συντάκτη της αστυνομικής έκθεσης που κατέγραψε τα γεγονότα μετά την αεροπορική επιδρομή:
«Πολλοί άνθρωποι άρχισαν να καίγονται και πηδούσαν στο κανάλι. Στην αποβάθρα εκτυλίχτηκαν φοβερές σκηνές. Άνθρωποι καίγονταν μέχρι θανάτου μέσα σε φρικτούς πόνους, το μυαλό μερικών σάλευε. Πολλά πτώματα βρίσκονταν γύρω μας και ήμουν πια σίγουρος ότι κι εμείς θα χαθούμε. Κουλουριάστηκα μαζί με τους άλλους της οικογένειάς μου πίσω από ένα σωρό οικοδομικά υλικά. Εδώ χάσαμε την κόρη μου. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι είχε πέσει στο νερό κι ενώ κόντευε να πνιγεί, σώθηκε από έναν αξιωματικό και επέστρεψε το επόμενο πρωί. Σας παρακαλώ, λυπηθείτε με, μη με αναγκάζετε να περιγράψω κι άλλες λεπτομέρειες…».
Καμένα πτώματα στους δρόμους του Αμβούργου
Πηγές: Maurice Bardeche κ.ά. «ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ», Εκδόσεις ελεύθερη σκέψις, 1987
A.C. Grayling, «ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΝΕΚΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ», Κασταλία Εκδόσεις, 2006.
Μιχάλης Στούκας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ