Πλήρως ενεργή η CIA στο Καράκας - Τι λένε διεθνείς αναλυτές για το σύστημα εξουσίας που έχει στήσει ο Μαδούρο
Το πολιτικό μέλλον του Νικολάς Μαδούρο βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο μιας έντονης διεθνούς συζήτησης, καθώς η πίεση γύρω από τον πρόεδρο της Βενεζουέλας κορυφώνεται σε πολλά μέτωπα: από την αμερικανική στρατιωτική συγκέντρωση στην Καραϊβική και την επικήρυξη των 50 εκατομμυρίων δολαρίων, μέχρι την ενεργοποίηση της CIA και τη ραγδαία άνοδο της αντιπολίτευσης. Πολιτικοί παρατηρητές, κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική και αμερικανικοί κύκλοι εξουσίας αναζητούν απάντηση στο ίδιο ερώτημα: ποια θα είναι η επόμενη ημέρα για τον Μαδούρο, είτε με ανατροπή, είτε με εξορία, είτε με παρατεταμένη σύγκρουση;
Το CNN παρουσιάζει μια εκτενή ανάλυση με την οποία επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει τα πιθανά σενάρια για τον μέλλοντα ρόλο του Μαδούρο, καθώς και τις συγκεχυμένες πιέσεις που υφίσταται από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών –στρατιωτικές, πολιτικές και διπλωματικές– αναζωπυρώνουν παλαιότερες συζητήσεις περί ανατροπής, εξορίας ή ακόμη και αναγκαστικής μεταβίβασης εξουσίας.
Πλέον ο πρόεδρος της Βενεζουέλας αποτελεί στόχο όχι μόνο των κυρώσεων της Ουάσιγκτον, αλλά και μιας κλιμακούμενης εκστρατείας, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, συνδυάζει μυστικές επιχειρήσεις, στρατιωτική πίεση και διεθνή διπλωματική κινητοποίηση. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει αυξήσει σε 50 εκατομμύρια δολάρια την αμοιβή για κάθε πληροφορία που οδηγεί στη σύλληψη του Μαδούρο, ενώ η CIA βρίσκεται «ανοιχτά ενεργή» στο Καράκας, σύμφωνα με το ρεπορτάζ.
Την ίδια στιγμή, η παρουσία αμερικανικών δυνάμεων στην Καραϊβική ενισχύθηκε σημαντικά τους τελευταίους μήνες. Ο στόλος περιλαμβάνει πλέον οκτώ πολεμικά πλοία, ένα πυρηνοκίνητο υποβρύχιο και μαχητικά F-35, ενώ το αεροπλανοφόρο Gerald R. Ford κατέφθασε στην περιοχή στις 16 Νοεμβρίου. Επισήμως, η Ουάσιγκτον μιλά για «επιχειρήσεις κατά των ναρκωτικών», όμως η συγκέντρωση δύναμης ξεπερνά κατά πολύ τέτοιες επιχειρησιακές ανάγκες.
Την ίδια ώρα, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ προειδοποίησε τις αεροπορικές εταιρείες για «δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση» στον εναέριο χώρο της Βενεζουέλας, γεγονός που οδήγησε τρεις διεθνείς εταιρείες να ακυρώσουν πτήσεις. Ο Τραμπ έχει εξουσιοδοτήσει μυστικές επιχειρήσεις της CIA, ενώ το CNN αναφέρει ότι εξετάζεται επίσημος χαρακτηρισμός του «Cartel de los Soles» ως ξένης τρομοκρατικής οργάνωσης – κίνηση που ανοίγει, σύμφωνα με την κυβέρνηση, νέες «επιλογές στρατιωτικής δράσης».
Σε πολιτικό επίπεδο, ο Μαδούρο βρίσκεται σε προφανώς δυσχερή θέση. Η αυτοανακηρυχθείσα επανεκλογή του το 2024 δεν αναγνωρίστηκε από τη Δύση, ενώ στην ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, η οποία καταδιώκεται από το καθεστώς, απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης, υποστηρίζοντας ότι ξεκινά «μια νέα εποχή» για τη Βενεζουέλα.
Η υπουργός Εξωτερικών της Κολομβίας, Ρόζα Γιολάντα Βιγιαβισένσιο Μάπι, δήλωσε ότι μια έξοδος του Μαδούρο μέσω διαπραγμάτευσης θα ήταν «η πιο υγιής επιλογή», προσθέτοντας ότι ο πρόεδρος ενδέχεται ήδη να εξετάζει τέτοιο σενάριο με στόχο μια μετάβαση χωρίς φυλάκιση. Η κυβέρνηση της Κολομβίας έσπευσε αργότερα να διευκρινίσει ότι δεν επιθυμεί να παρέμβει στα εσωτερικά της Βενεζουέλας, ωστόσο η τοποθέτηση είχε ήδη προκαλέσει αντιδράσεις.
Παρά την ολοένα αυξανόμενη πίεση, οι ειδικοί που μίλησαν στο CNN συμφωνούν ότι ο Μαδούρο δεν πρόκειται να εγκαταλείψει εθελοντικά την εξουσία, τουλάχιστον χωρίς εγγυήσεις απόλυτης ασυλίας για τον ίδιο και τους στενούς συνεργάτες του. Ο Ελίας Φερέρ, σύμβουλος κινδύνου στο Καράκας, επισημαίνει ότι ο πρόεδρος και ο στενός του κύκλος γνωρίζουν καλά ότι μια αποχώρηση χωρίς πλήρη προστασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε φυλάκιση ή έκδοση στις ΗΠΑ: «Οι ΗΠΑ είναι μία από τις λίγες χώρες που μπορούν να σε κυνηγήσουν όπου κι αν βρίσκεσαι», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η αντιπρόεδρος της χώρας, Ντέλσι Ροντρίγκες, υπερασπίστηκε τη σταθερότητα της κυβέρνησης, δηλώνοντας σε πολιτιστική εκδήλωση στο Καράκας ότι «ο λαός της Βενεζουέλας δεν θα παραδοθεί» και ότι οι συνθήκες των τελευταίων μηνών δεν είναι «επικίνδυνες», αλλά «ιστορικές».
Ο καθηγητής Ντέιβιντ Σμάιλντ από το Tulane University επιχειρεί να εξηγήσει γιατί οι αναλυτές συχνά υποτιμούν την ανθεκτικότητα του συστήματος: ο Μαδούρο και το στενό του περιβάλλον θεωρούν εαυτούς «επαναστάτες», συνεχιστές του τσαβισμού και μιας «αντιιμπεριαλιστικής ιστορικής αποστολής». Κατά τον ίδιο, μια αποχώρηση θα μπορούσε να συμβεί μόνο αν διασφαλιστεί ότι το κίνημα θα παραμείνει «βιώσιμη πολιτική δύναμη» και ότι δεν θα υπάρξει «κυνήγι μαγισσών».
Ο καθηγητής Μπράιαν Φονσέκα από το Florida International University προσθέτει ότι ένα πιθανό «μονοπάτι εξόδου» θα μπορούσε να περιλαμβάνει εξορία – πιθανώς στη Ρωσία. Αλλά, όπως τονίζει, αυτό θα απαιτούσε πίεση από τις πολιτικές και στρατιωτικές ελίτ. Από την άλλη, ο Φερέρ θεωρεί απίθανο το σενάριο της εξορίας: «Δεν θέλουν να βρεθούν σε Ρωσία ή Κούβα. Θέλουν μια λύση που να τους διατηρεί στην οικονομική κορυφή και να διασφαλίζει ότι θα εμπιστεύονται τις ένοπλες δυνάμεις».
Ανεξάρτητα από την προσωπική τύχη του Μαδούρο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το σύστημα εξουσίας στη Βενεζουέλα δεν θα καταρρεύσει αυτόματα. Ο Σμάιλντ θυμίζει τις πανηγυρικές προβλέψεις που διατυπώθηκαν μετά τον θάνατο του Τσάβες το 2013 και διαψεύστηκαν πλήρως: «Τότε έλεγαν “τέλος, τελείωσε το καθεστώς”. Και εδώ είμαστε: τίποτα δεν άλλαξε – και ο διάδοχος αποδείχθηκε χειρότερος».