Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, όταν άρχισαν εργάτες να σηκώνουν κομμάτι - κομμάτι το Τείχος του Βερολίνου. Να θυμηθούμε 7 αποδράσεις από το Ανατολικό Μπλοκ της πόλης της Γερμανίας που έμειναν στην Ιστορία.
Μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σχεδόν όλες οι μεγάλες πόλεις της Γερμανίας είχαν γίνει ερείπια και πόνος.
Κι όταν έπαψαν να ακούγονται οι εκρήξεις των βομβών, τ’ αεροπλάνα και οι κραυγές του θανάτου, η υπόκωφη σιωπή του Ψυχρού Πολέμου απλώθηκε στον κόσμο ολόκληρο.
Και τότε η Σοβιετική Ένωση άρχισε να χτίζει την αυτοκρατορία της, περιτειχισμένη από την εσωστρέφεια, με κατοίκους τρομαγμένους, κυβερνήσεις μαριονέτες, παρακολουθήσεις, χαφιεδισμούς, αστυνομοκρατούμενες πόλεις και θάνατο, θάνατο που ξέσπαγε σαν τις καταιγίδες. Και όχι μόνο στην Ανατολική Γερμανία αλλά και σε ολόκληρη τη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ.
Το Τείχος του Βερολίνου αρχίζει να χτίζεται. /copyright Ap Photos
Η ζωή στη Δύση, η οποία είχε αρχίσει να ανθίζει στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 έκλεινε το μάτι κι έγνεφε προκλητικά στους καταπιεσμένους Ανατολικούς.
Ο τελευταίος να κλείσει τα φώτα...
Μέχρι το 1961, η Ανατολική Γερμανία βίωνε κύματα μαζικής μετανάστευσης. Εκείνο το καλοκαίρι, έφευγαν σχεδόν 2.500 άτομα την ημέρα. Ένα αστείο έλεγε: «Ο τελευταίος να κλείσει τα φώτα της πόλης…».
Και τότε οι Σοβιετικοί βρήκαν μια κάποια λύση: άρχισαν να χτίζουν ένα τείχος, που δεν «έκοβε» απλώς το Βερολίνο στη μέση, αλλά το τύλιγε σαν θηλιά εκατοντάδων χιλιομέτρων.
Αν όπως λέει ο αστικός μύθος (καμιά σχέση με την αλήθεια…) το Σινικό Τείχος είναι το μοναδικό ορατό ανθρώπινο κατασκεύασμα από το Διάστημα, το Τείχος του Βερολίνου ήταν το μοναδικό ορατό ανθρώπινο κατασκεύασμα – έμβλημα της απόλυτης καταπίεσης, σε ολόκληρη τη Γη!
Τις πρώτες μέρες μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του, άνθρωποι πηδούσαν από κτίρια που βρίσκονταν κατά μήκος του τείχους σπάζοντας πόδια και χέρια…
Μετά, οι Αρχές έχτισαν και τα παράθυρα των κτιρίων, έδιωξαν τους ενοίκους και πολλά τα κατεδάφισαν.
Τελικά, το Τείχος του Αίσχους - όπως το ονόμασαν οι Δυτικοί - έγινε σχεδόν απροσπέλαστο, αφού ήταν ενισχυμένο με ναρκοπέδια, με παγίδες· επιτηρείτο από αστυνομικούς σκύλους, από περιπολίες στρατού και αστυνομίας, οπλισμένων με πολυβόλα, δακρυγόνα και το «έδεναν» χιλιάδες χιλιόμετρα συρματοπλέγματος.
Ο ποταμός Spree που διασχίζει το Βερολίνο ήταν ένα φυσικό εμπόδιο για όσους ήθελαν να περάσουν στην αντίπερα όχθη, αλλά πολλοί δεν δίσταζαν να προσπαθήσουν. Ατσάλινο πλέγμα και βάρκες της αστυνομίας τους περίμεναν στο νερό. Στα 28 χρόνια που το Τείχος έκοψε σαν μαχαίρι στη μέση το Βερολίνο, σχεδόν 150 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, προσπαθώντας να πετάξουν στον ουρανό της ελευθερίας. Κάποιοι μιλούν για πολύ περισσότερους. Οι Αρχές της Ανατολικής Γερμανίας είχαν εντολή πρώτα να πυροβολούν και μετά… να κάνουν ερωτήσεις.
Διαβάστε επτά από τους πιο εφευρετικούς τρόπους που χρησιμοποιούσαν οι σκλαβωμένοι Ανατολικογερμανοί για να δραπετεύσουν στη Δύση:
1. Ο ακροβάτης που ξαναγύρισε
Ο Χορστ Κλάιν ήταν ακροβάτης τσίρκου που επινόησε έναν απλό αλλά έξυπνο τρόπο για περάσει από το Ανατολικό στο Δυτικό Βερολίνο. Το 1963 ο Κλάιν επιχείρησε - και το κατάφερε - ένα τόλμημα που καθόριζε τη ζωή του: Χρησιμοποίησε ένα παλιό καλώδιο ρεύματος υψηλής τάσης που περνούσε ακριβώς πάνω από τα κεφάλια των συνοριοφυλάκων. Ανέβηκε σε μια κολόνα που βρισκόταν σε αχρηστία, τύλιξε τα πόδια γύρω από το καλώδιο, στα οποία είχε περάσει ένα στρώμα λίπους και τράβηξε το σώμα του με τα χέρια του, όπως κάνουν οι κομάντος. Πέρασε ήσυχα κι αθόρυβα πάνω από τα κεφάλια των ανδρών της Λαϊκής Αστυνομίας. Η απόδραση του Κλάιν απείχε ελάχιστα από το τέλειο: έπεσε από το καλώδιο και υπέστη κάποιους μικροτραυματισμούς, αλλά είχε πέσει στη Δυτική Γερμανία.
Για την Ιστορία να πούμε ότι, ο Χορστ Κλάιν λίγους μήνες μετά τη φυγή του στη Δύση, επέστρεψε στο Ανατολικό Βερολίνο με την προτροπή της συζύγου του· συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 30 μήνες καταναγκαστικά έργα! Η γυναίκα του; Τον χώρισε! Ας πρόσεχε…
Ο Χάιντς Μάιξνερ δείχνει πως διέφυγαν αυτός, η μητέρα του και η αρραβωνιαστικιά του
2. Ο Τζέιμς Μποντ οδηγούσε κάμπριο...
Ο αυστριακός τορναδόρος Χάιντς Μάιξνερ ήθελε να βγάλει την ηλικιωμένη μητέρα του και την αρραβωνιαστικιά του από το Ανατολικό Βερολίνο. Επισκεπτόμενος νόμιμα την πόλη, οδηγούσε ένα αυτοκίνητο που δεν το έβλεπες συχνά στους δρόμους της Ανατολικής Γερμανίας του 1963: ένα Austin-Healey Sprite Convertible. Το αυτοκίνητο έμελλε να τραβήξει την προσοχή των φρουρών της Ανατολικής Γερμανίας, αλλά δεν πρόσεξαν το γεγονός ότι ο Μάιξνερ είχε αφαιρέσει εντελώς το παρμπρίζ όταν έφτασε στα σύνορα, για να περάσει κάτω από τις μπάρες. Μάλιστα για να είναι πιο χαμηλό το αμάξωμα, είχε ξεφουσκώσει και τα λάστιχα. Πριν προλάβουν να αντιδράσουν οι φρουροί, ο Χάιντς είχε περάσει τα σύνορα με τη μητέρα και την κοπέλα του, που ήταν σιμωμένες, η μία στο πίσω κάθισμα και η άλλη στο πορτμπαγκάζ!
3. Ταξίδι στην ελευθερία με αερόστατο
Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1979, τα μέσα ενημέρωσης στη Δύση μετέδωσαν μια ιστορία που θεωρήθηκε η καλή είδηση της ημέρας στο βραδινό δελτίο ειδήσεων. Δύο τολμηρά ζευγάρια και τα παιδιά τους είχαν πετάξει πάνω από το Τείχος του Βερολίνου με ένα αυτοσχέδιο αερόστατο.
Μέχρι το 1979, η απόπειρα διάνοιξης σήραγγας ή η προσπάθεια διαφυγής με ταχύτητα πάνω από τις μπάρες των συνόρων ισοδυναμούσαν με πράξεις αυτοκονίας. Οι προσπάθειες απόδρασης, εκείνα τα χρόνια, είχαν μειωθεί και όσες πετύχαιναν ήταν είτε τυχερές είτε ευφάνταστές ή και τα δύο μαζί. Ο Γκίντερ Βέτσελ και ο Χανς Στρέλτσκι ήταν δημιουργικοί κι αυτό που λένε: έπιαναν τα χέρια τους.
Μαζεύοντας παλιές μπουκάλες προπανίου, έφτιαξαν έναν κινητήρα για το αερόστατο, που είχαν ράψει οι γυναίκες τους από παλιό καμβά και σεντόνια. Δεν τους ένοιαζε να φαίνεται ωραίο, απλά έπρεπε να παραμείνει στον αέρα για πολύ και να πετάξει αρκετά ψηλά ώστε οι δυο τετραμελείς οικογένειες να περάσουν τα σύνορα. Παραδόξως, το αυτοσχέδιο αερόστατο υψώθηκε στα δύο χιλιόμετρα πάνω από το έδαφος και μετέφερε με ασφάλεια και τις δύο οικογένειες μακριά από το Ανατολικό Μπλοκ. Να σημειώσουμε δώ ότι το τελευταίο γνωστό θύμα που προσπάθησε να περάσει τοΤείχος, σκοτώθηκε από παρόμοια προσπάθεια απόδρασης τον Μάρτιο του 1989. Ο εργάτης του διυλιστηρίου αερίου Γουίνφριντ Φράιντενμπεργκ συνετρίβη στο Δυτικό Βερολίνο διασχίζοντας τα σύνορα με ένα αυτοσχέδιο αερόστατο.
Ο Κόνραντ Σούμαν πλάι στη φωτογραφία που τον δείχνει να διασχίζει τα σύνορα μεταξύ Ανατολικού και Δυτικού Βερολίνου στις 15 Αυγούστου του 1961. /copyright Ap Photos
4. Ο στρατιώτης που πέταξε το όπλο του
Μία από τις πιο εμβληματικές εικόνες που σχετίζονται με το Τείχος του Βερολίνου είναι αυτή του ανατολικογερμανού συνοριοφύλακα Κόνραντ Σούμαν, που φαίνεται να πηδάει πάνω από ένα σωρό από τούβλα και συρματοπλέγματα καθώς κατασκευαζόταν το Τείχος. Ενώ έκανε το άλμα προς στην ελευθερία με τη στολή του, ο Σούμαν, πέταξε το όπλο του στο έδαφος. Η εικόνα του έκανε τον γύρο του κόσμου! Ο Σούμαν αυτοκτόνησε το 1998, νικημένος από την κατάθλιψη. Ένα άγαλμα, στο Βερολίνο, με τίτλο «Mauerspringer» (άλτης τοίχου) θυμίζει τον Σούμαν.
Το τούνελ ήταν ο πρώτος δρόμος διαφυγής. /copyright Ap Photos
5. Διαφυγή με ψηλά τα κεφάλια...
Για κάποιο μεγάλο χρονικό διάστημα, μετά την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου, η διάνοιξη σήραγγας ήταν διαδεδομένη και η ασφαλέστερη μέθοδος διαφυγής. Όταν το ανακάλυψαν οι Σοβιετικοί, εγκατέστησαν ανιχνευτές ήχου σε όλο το μήκος των συνόρων και η μυστική αστυνομία έλεγχε αυστηρά τα καταστήματα δομικών εργαλείων, τα χυτήρια και τα εργοτάξια και κατέγραφε τα σκαπτικά εργαλεία. Οι περισσότεροι από αυτούς που έφυγαν από το Ανατολικό Βερολίνο ήταν νέοι. Οι ηλικιωμένοι, ως επί το πλείστον, είχαν ζήσει τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και δεν τους τρόμαζαν τώρα οι τους κομμουνιστές. Όμως μια ομάδα περίπου δώδεκα ηλικιωμένων ανδρών και γυναικών, με επικεφαλής έναν 81χρονο άνδρα, διέφυγε μέσα από μια σήραγγα που είχε σκαφτεί αρκετά υψηλή για να... «βαδίσουμε προς την ελευθερία με τις γυναίκες μας, άνετα και χωρίς υποκλίσεις», όπως δήλωσε αργότερα ένας από αυτούς.
6. Το τρένο της μεγάλης φυγής...
Λίγους μήνες μετά το χτίσιμο του Τείχους, ο μηχανοδηγός τρένου Χάρι Ντέτερλινγκ έκανε ένα μια… παράκαμψη εξουσίας με το τρένο του. Ο υπόγειος σιδηρόδρομος του Βερολίνου διέσχιζε την πόλη, αλλά τα συνοριακά σημεία ελέγχου υπήρχαν και ήταν αυστηρά. Τα τρένα έπρεπε να σταματούν και να ελέγχονται τα έγγραφα των επιβαινόντων. Τα τρένα που ταξίδευαν μεταξύ Δύσης και Ανατολής ήταν υποχρεωμένα να σταματήσουν στα σύνορα· όχι όμως και του Χάρι, που έβαλε τη μηχανή στο φουλ και δεν σταμάτησε μέχρι να τροχοδρομήσει στην ελευθερία. Πολλά μέλη της οικογένειάς του επέβαιναν στο τρένο, ενώ ακόμα 16 άγνωστοι του πέρασαν στη Δύση· επτά επέστρεψαν στην Ανατολική πλευρά του Βερολίνου.
Το Τείχος έμεινε όρθιο επί 28 χρόνια! /copyright Ap Photos
7. Οι Playboys να περάσουν...
Σε ένα άρθρο του 1986 στους «Los Angeles Times», ο ρεπόρτερ Γκόρντον Ρόουλι έγραψε όχι μόνο για την θρυλική απόδραση του Μάιξνερ με το αυτοκίνητο αλλά και για ένα άλλο τέχνασμα. Είχε γίνει γνωστό μέσω του υποκόσμου ότι οι κάρτες μέλους του κλαμπ «Playboy» του Μονάχου έμοιαζαν με τα διπλωματικά διαβατήρια, τα οποία ουσιαστικά παρείχαν ασυλία. Δεν ήθελαν οι συνοριοφύλακες να ρισκάρουν ένα διεθνές επεισόδιο και άφηναν όσους είχαν κάρτα του «Playboy» να περνούν τα σύνορα χωρίς δεύτερη ματιά!
Το Τείχος του Βερολίνου έπεσε τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 1989, μετά 28 χρόνια από την ημέρα που άρχισε να χτίζεται.
