Οι χθεσινοί χούλιγκανς, αυριανοί αθλητές - Το σχέδιο για να ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή εφήβων 12 έως 18 ετών στην κοινωνία με νομοθετική πρωτοβουλία των υπουργείων Δικαιοσύνης και
Νέα μέτρα για τη βία των ανηλίκων - Αθλητισμός, πολιτισμός και κοινωφελής εργασία αντί τιμωρίας
Με τρία όπλα οργανώνει το υπουργείο Δικαιοσύνης την επανένταξη των ανηλίκων από 12 έως 18 ετών που καταδικάζονται για αδικήματα σχετικά χαμηλής βαρύτητας, δηλαδή όχι κακουργήματα, για να παραμείνουν εκτός φυλακής: το πρώτο είναι ο αθλητισμός, το δεύτερο ο πολιτισμός και το τρίτο η κοινωφελής εργασία
Στόχος η επανένταξη
Σε ό,τι αφορά την κοινωφελή εργασία, πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης έδιναν το εξής παράδειγμα: ένας ανήλικος που συλλαμβάνεται να μουτζουρώνει ένα άγαλμα, θα μπορούσε να εργαστεί δίπλα σε συντηρητές έργων τέχνης. «Σκοπός μας δεν είναι η τιμωρία σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά η επανένταξη στην κοινωνία», υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές.
Μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται να υπάρξει νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Δικαιοσύνης, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να μπορούν τέτοια αναμορφωτικά μέτρα να εφαρμοστούν σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία. Δηλαδή, οι ανήλικοι να συμμετέχουν σε ανασκαφές, συντηρήσεις αρχαίων μνημείων και εικόνων.
Σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού προβλέπεται και η συμμετοχή παραβατικών ανηλίκων σε καλλιτεχνικά σχήματα, για παράδειγμα στη διοργάνωση μιας θεατρικής παράστασης, στην οποία το παιδί θα μπορούσε να συμμετάσχει είτε επί σκηνής είτε πίσω από τη σκηνή. Ηδη ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, σε συνεργασία με τον αναπληρωτή υπουργό Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση, καθόρισε το πλαίσιο εφαρμογής «του αναμορφωτικού μέτρου της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και συμμετοχής των ανηλίκων ή των νέων σε αθλητικά σωματεία». Μέσα στα επόμενα 24ωρα υπογράφεται η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που θα ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη καταδικασμένων ανηλίκων σε αθλητικά σωματεία.
Με την ΚΥΑ καθορίζονται και οι κανόνες υλοποίησης για την παρακολούθηση προγραμμάτων αθλητισμού και της συμμετοχής των ανήλικων παραβατών σε αθλητικά σωματεία.
Επαφές με ΠΑΕ
Στο πλαίσιο της διεύρυνσης των αναμορφωτικών μέτρων είχε συσταθεί από τον κ. Φλωρίδη ομάδα εργασίας για την προετοιμασία της πιλοτικής εφαρμογής των νέων αναμορφωτικών μέτρων.
Στο πλαίσιο αυτό, τα μέλη της ομάδας εργασίας πραγματοποίησαν τις αναγκαίες συναντήσεις και είχαν επαφές για την υλοποίηση των μέτρων που πρόκειται να εφαρμοστούν.
Μάλιστα, κάποια από τα μέλη της ομάδας εργασίας μετέβησαν σε τέσσερις πόλεις, τα Χανιά, το Λασίθι, την Καστοριά και τα Ιωάννινα, στο πλαίσιο των αναμορφωτικών μέτρων που επρόκειτο να εφαρμοστούν. Στις πόλεις αυτές πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς (οι οποίοι θα είναι εφαρμοστές των νέων διατάξεων) και αθλητικά σωματεία τα οποία είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν και να υποδεχτούν τους ανηλίκους.
Αντίστοιχη συνάντηση έγινε και στο υπουργείο Δικαιοσύνης, με τη συμμετοχή αθλητικών σωματείων της Αθήνας και του Πειραιά, μεταξύ των οποίων η ΑΕΚ, ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός, ο Πανιώνιος, ο Μίλωνας και άλλες ΠΑΕ.
Οπως έγινε γνωστό, στις συναντήσεις αυτές διαπιστώθηκε αυξημένο ενδιαφέρον για την υλοποίηση των μέτρων αυτών και εκφράστηκε η ικανοποίηση όλων των παραγόντων από τα αναμορφωτικά μέτρα με την ένταξη των ανηλίκων ελαφριάς παραβατικότητας σε αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με την ΚΥΑ, «το αναμορφωτικό μέτρο της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και της συμμετοχής σε αθλητικά σωματεία έχει κατεξοχήν παιδαγωγικό χαρακτήρα και προϋποθέτει τον σεβασμό της προσωπικότητας του ανηλίκου καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησής του από τα εμπλεκόμενα μέρη».
Κατά το περιεχόμενο της υπουργικής απόφασης, «η επιλογή του αναμορφωτικού μέτρου της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και της συμμετοχής σε αθλητικά σωματεία, το περιεχόμενο και η διάρκεια αυτού διέπονται από την αρχή της αναλογικότητας αναφορικά με τη βαρύτητα της πράξης που έχει τελεστεί, την προσωπικότητα του ανηλίκου, την προηγούμενη ενασχόληση με τον αθλητισμό και τις δεξιότητες αυτού, καθώς και τις συνθήκες διαβίωσής του».
Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ΚΥΑ, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του αναμορφωτικού μέτρου ο ανήλικος οφείλει να τηρεί το προπονητικό πρόγραμμα και τον κανονισμό του αθλητικού σωματείου στο οποίο συμμετέχει και να συνεργάζεται με τον προπονητή και τους άλλους συναθλητές του.
Σε περίπτωση ασθένειας ή άλλου σοβαρού κωλύματος, ο ανήλικος ενημερώνει τον επόπτη επιμελητή ανηλίκων και τον προπονητή του, προκειμένου να καλύψει μελλοντικά τις ώρες της απουσίας του, αν και εφόσον τούτο είναι εφικτό.
Ακόμη, ο ανήλικος οφείλει να συνεργάζεται με τον επιμελητή ανηλίκων κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στο αθλητικό πρόγραμμα και έχει την υποχρέωση να τον ενημερώνει για τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζει κατά την παρακολούθηση του προγράμματος.
Πάντως, ο ανήλικος «δεν είναι υποχρεωμένος να συμμετέχει στο αθλητικό πρόγραμμα πέραν των ωρών προπόνησης που ορίζονται στο πρωτόκολλο συνεργασίας για την εφαρμογή του επιβληθέντος αναμορφωτικού μέτρου, εκτός και αν ο ίδιος επιθυμεί να συμμετέχει και σε αθλητικούς αγώνες του σωματείου».
Τα μέτρα
Τέτοια αναμορφωτικά μέτρα κατά ανήλικων παραβατών μπορούν να επιβληθούν με:
■ Διάταξη του εισαγγελέα όταν εκείνος κρίνει ότι δεν πρέπει να ασκηθεί ποινική δίωξη κατά του ανηλίκου.
■ Διάταξη του ανακριτή ανηλίκων ως προς τους περιοριστικούς όρους που τίθενται σε ανήλικο παραβάτη.
Από το Δικαστήριο Ανηλίκων όταν πρόκειται για ανήλικο που έχει συμπληρώσει μεν το 12ο αλλά όχι το 15ο έτος όταν η αξιόποινη πράξη δεν καταλογίζεται σε αυτόν αλλά σε άλλο τρίτο πρόσωπο ή όταν πρόκειται για ανήλικο που έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του, αλλά δεν κρίνεται αναγκαίο να του επιβληθεί ο περιορισμός σε Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων, οπότε μπορεί να του επιβληθεί μόνο αναμορφωτικό μέτρο.
Από το Δικαστήριο Ανηλίκων προκειμένου να αντικατασταθούν στερητικά μέτρα που έχουν ήδη επιβληθεί σε κάποιον ανήλικο. Σε περίπτωση κατά την οποία ο ανήλικος δεν τηρεί ή τηρεί ελλιπώς ή πλημμελώς τις υποχρεώσεις του προς το αθλητικό σωματείο στο οποίο έχει ενταχθεί, τότε μπορεί να εφαρμοστούν οι διατάξεις του άρθρου 124 του Ποινικού Κώδικα. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν ότι το δικαστήριο που επέβαλε τα αναμορφωτικά μέτρα, ανά πάσα στιγμή μπορεί να τα αντικαταστήσει με άλλα, ακόμη και αυστηρότερα.
Πρωτόκολλο συνεργασίας
Το αναμορφωτικό μέτρο της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και συμμετοχής σε αθλητικά σωματεία «πραγματοποιείται σε ορισμένες ημέρες της εβδομάδας, εκτός σχολικού, εκπαιδευτικού ή εργασιακού ωραρίου και με τρόπο που να μην εμποδίζει την εκπλήρωση των εκπαιδευτικών ή εργασιακών υποχρεώσεων του ανηλίκου». Το χρονικό διάστημα επιβολής του αναμορφωτικού μέτρου ορίζεται από τη δικαστική απόφαση με την οποία επιβάλλεται το αναμορφωτικό μέτρο.
Σε περίπτωση κατά την οποία ο ανήλικος με τη θέλησή του συμμετέχει σε αγωνιστικές δραστηριότητες του αθλητικού σωματείου, αυτό αποτελεί μέρος του προγράμματος που παρακολουθεί.
Αν όμως ο ανήλικος συμμετέχει σε προπονητικές και αγωνιστικές δραστηριότητες του αθλητικού σωματείου, τότε απαιτείται η έκδοση δελτίου αθλητικής ιδιότητας και κάρτα υγείας.
Το αθλητικό σωματείο στο οποίο ο ανήλικος θα παρακολουθεί το πρόγραμμα εφαρμογής του αναμορφωτικού μέτρου που του επιβλήθηκε, το προτείνει ο επιμελητής ανηλίκων, ο οποίος επιλέγει και την επιβολή του αναμορφωτικού μέτρου της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού.
Η Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων επιμελείται της υπογραφής του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας για τη συμμετοχή του ανηλίκου στο αθλητικό σωματείο το οποίο έχει επιλεγεί, ενώ γίνεται ειδική μέριμνα να διασφαλιστούν -σύμφωνα με τον νόμο για την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Ν.4624/2019)- τα δεδομένα του ανηλίκου ως προς το αδίκημα που έχει διαπράξει.
Το Πρωτόκολλο Συνεργασίας υπογράφεται από: 1) το αθλητικό σωματείο, 2) τον ανήλικο, 3) τον επιμελητή ανηλίκων που ορίζεται υπεύθυνος για την επίβλεψη της εφαρμογής του μέτρου, και 4) τουλάχιστον από τον έναν από τους γονείς ή τους έχοντες την επιμέλεια του ανηλίκου.
Στο Πρωτόκολλο Συνεργασίας καταγράφονται: 1) τα στοιχεία του αθλητικού σωματείου και του ανηλίκου, 2) το αθλητικό πρόγραμμα που παρακολουθεί ο ανήλικος, 3) η ακριβής διάρκεια και το διάστημα παρακολούθησής του, 4) οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του ανηλίκου, 5) οι υποχρεώσεις της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων, και 6) ο επιβλέπων που ορίστηκε για την εποπτεία της εφαρμογής του αναμορφωτικού μέτρου.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, ο επιμελητής ανηλίκων θα συνεργάζεται στενά με το αρμόδιο υπεύθυνο πρόσωπο που έχει οριστεί από το αθλητικό σωματείο και είναι συναρμόδιο για την επίβλεψη του αναμορφωτικού μέτρου.
Ο επιβλέπων έχει υποχρέωση «να παρακολουθεί την τήρηση των υποχρεώσεων του ανηλίκου και να του παρέχει την αναγκαία καθοδήγηση και υποστήριξή του». Επιπρόσθετα, «συνεργάζεται στενά με τον επιμελητή ανηλίκων, πραγματοποιεί συναντήσεις μαζί του και τον ενημερώνει για την πρόοδο εφαρμογής του αναμορφωτικού μέτρου και την εν γένει συμπεριφορά του ανηλίκου».
Ο επιμελητής θα επισκέπτεται τον ανήλικο στις εκδηλώσεις-προπονήσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα, «κατά την κρίση του ή όταν τούτο κρίνεται χρήσιμο ή μετά από σχετική πρόσκληση του σωματείου ή του ανηλίκου».
Επιπρόσθετα, ο πρόεδρος του Δικαστηρίου Ανηλίκων, ο εισαγγελέας Ανηλίκων και ο ανακριτής εποπτεύουν τη γενικότερη εφαρμογή του μέτρου και έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνονται ανά πάσα στιγμή από τον επιμελητή και το αθλητικό σωματείο σχετικά με την πορεία του ανηλίκου.
Ο ανήλικος στον οποίο έχει επιβληθεί το αναμορφωτικό μέτρο της παρακολούθησης προγραμμάτων αθλητισμού και συμμετοχής σε αθλητικά σωματεία υπάγεται στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ κατά του κινδύνου ατυχήματος, στις περιπτώσεις που κανένας από εκείνους που έχουν τη γονική μέριμνά του (γονείς, ιδρύματα κ.λπ.) δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη.
Η εισφορά για την ασφάλισή του καθορίστηκε στο 1% επί του βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών και τα σχετικά κονδύλια βαρύνουν τον προϋπολογισμό του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Να σημειωθεί ότι τα εν λόγω αναμορφωτικά μέτρα προκαλούν, κατ’ εκτίμηση, δαπάνη σε βάρος του τακτικού προϋπολογισμού του υπουργείου Δικαιοσύνης ύψους μέχρι 49.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα οικονομικά έτη.
Εκδήλωση στο ΟΑΚΑ
Ο απαιτούμενος αθλητικός εξοπλισμός για την κάλυψη των προπονητικών και αγωνιστικών αναγκών του προγράμματος στο οποίο συμμετέχει ο ανήλικος χορηγείται από το αθλητικό σωματείο.
Ωστόσο, οι δαπάνες για τον αθλητικό εξοπλισμό, την έκδοση κάρτας υγείας, καθώς και τα έξοδα μετακίνησης του ανηλίκου με τα μέσα μαζικής μεταφοράς από και προς τον τόπο των προπονήσεων βαρύνει τον προϋπολογισμό του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης σε συνεργασία με τον αναπληρωτή υπουργό Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση καθόρισαν το πλαίσιο εφαρμογής των μέτρων κατά της παραβατικότητας ανηλίκων
Οι συναρμόδιοι υπουργοί Φλωρίδης και Βρούτσης λίγο πριν από τα Χριστούγεννα θα διοργανώσουν ειδική εκδήλωση στο ΟΑΚΑ, στην οποία θα συμμετέχουν και οι μεγάλες ΠΑΕ.
Στην εκδήλωση αυτή θα παρουσιαστεί από τους συναρμόδιους υπουργούς το περιεχόμενο της υπουργικής απόφασης που προσφέρει προστασία και κοινωνική επανένταξη στους παραβατικούς ανηλίκους και τους εμφυτεύει στοιχεία αθλητικής άμιλλας και πολιτισμού.
Παναγιώτης Τσιμπούκης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
