Στα ίχνη του Ντόναλντ Τραμπ βαδίζει η Ευρώπη, καθώς σκληραίνει τη στάση της στο μεταναστευτικό. Η Σύνοδος Κορυφής της Πέμπτης επιβεβαίωσε την κατεύθυνση της Ε.Ε. προς μια πιο αυστηρή μεταναστευτική πολιτική και τάχθηκε ευθέως υπέρ μιας πιο αποτελεσματικής φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων.
Η Αθήνα υποδέχθηκε με έκδηλη ικανοποίηση το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής για το μεταναστευτικό. Η αλλαγή στάσης των «27» έγινε δεκτή ασμένως από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία είδε επί της ουσίας να υιοθετούνται οι δικές της προτάσεις.
Οπως δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τη Σύνοδο Κορυφής, η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής της ευρωπαϊκής πολιτικής στο μεταναστευτικό: «Από το 2020 υιοθετούμε μια σκληρή αλλά δίκαιη πολιτική, η οποία προτάσσει τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Τότε θα έλεγα ότι ήμασταν λίγοι αυτοί που υιοθετούσαμε αυτή την πολιτική. Τώρα αποτελεί ουσιαστικά κοινό τόπο ότι δεν μπορούμε να έχουμε μια συνεκτική μεταναστευτική πολιτική χωρίς αποτελεσματική φύλαξη των εξωτερικών συνόρων και χωρίς να περιορίζουμε τις ροές όσων εισέρχονται παράνομα στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Ο Ελληνας πρωθυπουργός προσέθεσε ότι η Ε.Ε. «φαίνεται να κατευθύνεται και προς μια δεύτερη προτεραιότητα, την οποία έθετε πάντα η ελληνική κυβέρνηση, που δεν είναι άλλη από τις αποτελεσματικές επιστροφές». Νωρίτερα, προσερχόμενος στις εργασίες της Συνόδου, είχε τονίσει πως «όποιος εισέρχεται στη χώρα μας παράνομα και δεν έχει λάβει άσυλο, δεν τυγχάνει δηλαδή διεθνούς προστασίας, θα πρέπει να επιστρέφεται στη χώρα από την οποία ήρθε».
Ο πρωθυπουργός είχε δώσει το δικό του στίγμα προς αυτή την κατεύθυνση ήδη από τον ανασχηματισμό, με την τοποθέτηση του Μάκη Βορίδη στη θέση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, διαβλέποντας πως τόσο η εκλογή Τραμπ όσο και η εντεινόμενη κρίση στην Ευρώπη θα στρέψουν τον κόσμο σε μια πιο περιοριστική πολιτική.
Σε μια πρώτη κίνηση, η Αθήνα σκοπεύει να ενσωματώσει άμεσα στο εθνικό δίκαιο ευρωπαϊκή οδηγία με την οποία το βάρος της απόδειξης των ισχυρισμών του αιτούντος άσυλο φεύγει από τη χώρα που τον υποδέχεται και περνά στον ίδιο.
Στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου εκτιμούν ότι με αυτόν τον τρόπο θα ξεπεραστεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές Αρχές και αφορά το ότι οι αιτούντες άσυλο δεν προσκομίζουν δικαιολογητικά που να πιστοποιούν τη χώρα προέλευσής τους προκειμένου να διαπιστωθεί αν το δικαιούνται. Μέχρι στιγμής, το σχετικό βάρος της απόδειξης έφερε το κράτος και όχι ο αιτών άσυλο.
Εγκαινιάζοντας επί της ουσίας το νέο δόγμα των Αθηνών στη μεταναστευτική πολιτική, ο νέος υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Μ. Βορίδης μετέβη το πρωί της Τετάρτης στη Βουλή και αφαίρεσε από νομοσχέδιο διατάξεις της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας με τις οποίες παρατεινόταν για ακόμα εννέα μήνες η προθεσμία, που ήδη είχε λήξει, για την υποβολή αίτησης άδειας παραμονής μεταναστών στη χώρα. Η Ελλάδα αναμένεται να κινηθεί σε τρία επίπεδα:
1. Θα ενισχύσει τον μηχανισμό απελάσεων, τόσο των υποχρεωτικών όσο και των οικειοθελών. «Οι μετανάστες θα πρέπει να κατανοήσουν ότι εφόσον δεν έχουν άδεια παραμονής δεν είναι ευπρόσδεκτοι», αναφέρει στη Realnews υψηλόβαθμη πηγή του υπουργείου.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Ελλάδα μελετά την αύξηση της πίεσης προς τρίτες χώρες από τις οποίες έρχονται μετανάστες ακόμα και με την επιβολή οικονομικών κυρώσεων. Επί της ουσίας, το υπουργείο προωθεί ένα νέο πλαίσιο με το οποίο θα αίρονται φιλικές διατάξεις, όπως η ρύθμιση που αποσύρθηκε από τη Βουλή.
2. Θα επιταχύνει τις διαδικασίες άδειας νόμιμης μετανάστευσης και τη διαδικασία αδειοδότησης εργατών γης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ενώ θα ενταθούν οι έλεγχοι.
3. Θα αυστηροποιήσει τη διαδικασία ασύλου. Η κυρίαρχη σκέψη τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι πως έλλειψη ασύλου θα ισοδυναμεί με κράτηση σε κλειστή δομή και απαγόρευση κυκλοφορίας στη χώρα.
Την ίδια ώρα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, έκανε λόγο για μια αυστηρή και δίκαιη μεταναστευτική πολιτική, με καλύτερα αποτελέσματα στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Παραπέμποντας στις δηλώσεις του Μ. Βορίδη ο Π. Μαρινάκης είπε ότι τα αποτελέσματα της πολιτικής που ακολουθεί η Ελλάδα είναι πολύ καλύτερα και πολύ πιο ορατά συγκριτικά με το σύνολο των υπόλοιπων χωρών της Ευρώπης που έχουν ζήτημα.
ΕΠΙΚΥΡΩΣΑΝ ΤΗ «ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟ»
Ιστορικές αποφάσεις για την ευρωπαϊκή άμυνα
Το άλλο μεγάλο θέμα της Συνόδου ήταν η ευρωπαϊκή άμυνα, με τη σημαντικότερη απόφαση που ελήφθη να αφορά την έγκριση πλαισίου για κοινά αμυντικά δάνεια, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα προορίζονται για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και τον ανεφοδιασμό των οπλοστασίων που έχουν αποδυναμωθεί λόγω της στήριξης προς την Ουκρανία.
Η απόφαση αυτή αποτελεί ιστορική στροφή, καθώς για πρώτη φορά η Ε.Ε. υιοθετεί τέτοιου εύρους κοινοτική χρηματοδότηση στον τομέα της άμυνας, παραπέμποντας ευθέως στο προηγούμενο του Ταμείου Ανάκαμψης την περίοδο της πανδημίας.
Σύμφωνα με το σχέδιο, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να δανειστούν με ευνοϊκούς όρους, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επενδυτικής Τράπεζας, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν συμβάσεις εξοπλισμού με ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες.
Η Γαλλία και η Ιταλία στήριξαν ένθερμα το σχέδιο, ενώ η Γερμανία είχε αρχικά ενστάσεις, απαιτώντας ισχυρό έλεγχο για την αποτροπή κατάχρησης των κονδυλίων.
Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας συμφώνησε επί της αρχής με την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής άμυνας, αλλά εξέφρασε την κάθετη διαφωνία του με την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους – μια γραμμή που επαναλαμβάνεται από τις σκανδιναβικές χώρες και την Αυστρία, που βλέπουν τον «κοινοτικό δανεισμό» ως πολιτική παγίδα.
Οι ηγέτες επικύρωσαν τη «Λευκή Βίβλο» για την άμυνα, που σχεδιάστηκε με βασικό γνώμονα να καταστήσει την Ε.Ε. αυτόνομη σε θέματα άμυνας και στρατιωτικής βιομηχανίας.
Σύμφωνα με αυτή, η Ενωση «θα αγοράζει ευρωπαϊκά», κάτι που αποκλείει από το ταμείο των 150 δισ. ευρώ εταιρείες από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία, εκτός αν στο μέλλον υπάρξουν ειδικές συνεργασίες με τις χώρες αυτές.
Οι ηγέτες συμφώνησαν και για τη ρήτρα εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από το δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για μεγαλύτερη ευελιξία.
Πάντως, η απουσία ομοφωνίας όσον αφορά τη βοήθεια της Ε.Ε. προς την Ουκρανία, ύστερα από άρνηση της Ουγγαρίας, έδωσε ένα «λάθος μήνυμα» προς τον Ντόναλντ Τραμπ και κυρίως προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Τα οκτώ σημεία στα οποία συμφώνησαν οι «27»
Οι ηγέτες της Ε.Ε. επικεντρώνονται πλέον κυρίως στην ενίσχυση της λεγόμενης «εξωτερικής διάστασης», μέσα από ολοκληρωμένες εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες.
Mία από τις πιο κρίσιμες στιγμές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης την τελευταία δεκαετία σηματοδότησε η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 20 και 21 Μαρτίου, με τους ηγέτες να προσπαθούν να χαράξουν μια κοινή πορεία απέναντι στις αυξανόμενες προκλήσεις της Γηραιάς Ηπείρου.
Με το κλίμα να είναι βαρύ, καθώς είναι διάχυτη η αίσθηση στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι η Ενωση είναι απούσα από τις μεγάλες γεωπολιτικές εξελίξεις, οι ηγέτες προσπάθησαν να αναδείξουν μια συμπαγή και ενωμένη Ευρώπη, η οποία μπορεί να λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Σύνοδος επιβεβαίωσε την εντεινόμενη στροφή της Ε.Ε. προς μια πιο σκληροπυρηνική μεταναστευτική πολιτική.
Η πίεση από χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, για ενίσχυση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων οδήγησε στην αυστηροποίηση των κανόνων για τις επιστροφές μεταναστών και άνοιξε τον δρόμο για τη δημιουργία κέντρων υποδοχής μεταναστών σε τρίτες χώρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ορισμένες χώρες εξέφρασαν επιφυλάξεις για την ανθρωπιστική διάσταση, αλλά τελικά συμφώνησαν. Οι ηγέτες της Ε.Ε. επικεντρώνονται πλέον στην ενίσχυση της λεγόμενης «εξωτερικής διάστασης», μέσα από ολοκληρωμένες εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες.
Πρόκειται για ένα κρίσιμο βήμα που θεωρείται απαραίτητο για την υλοποίηση του νέου συστήματος επιστροφών, το οποίο σχεδιάζεται βάσει της πρότασης της Κομισιόν.
Σε πρόσφατη επιστολή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζεται η σημασία των εννοιών της «ασφαλούς τρίτης χώρας» και της «ασφαλούς χώρας προέλευσης», οι οποίες αποτέλεσαν και τα κεντρικά θέματα της πρόσφατης σχετικής αναθεώρησης της Κομισιόν για το μεταναστευτικό.
Στα συμπεράσματά της, η Σύνοδος Κορυφής ενθαρρύνει τη συνέχιση των εργασιών στα εξής σημεία σε σχέση με το μεταναστευτικό:
- Στην ενίσχυση της εξωτερικής διάστασης μέσω ολοκληρωμένων συνεργασιών με τρίτες χώρες.
- Στην εφαρμογή της υφιστάμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τη μετανάστευση.
- Στην πρόληψη και στην καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης, με τρόπους που σέβονται το Ευρωπαϊκό και το Διεθνές Δίκαιο.
- Στην επιτάχυνση των διαδικασιών επιστροφής μεταναστών, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και τις πολιτικές της Ε.Ε.
- Στην επεξεργασία των εννοιών «ασφαλής τρίτη χώρα» και «ασφαλής χώρα καταγωγής».
- Στην αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης των μεταναστευτικών ροών, της εμπορίας ανθρώπων και της λαθραίας διακίνησης.
- Στη συνεργασία με γειτονικές χώρες για την ευθυγράμμιση της πολιτικής θεωρήσεων.
- Στην ενίσχυση των νόμιμων και ασφαλών διαδρομών μετανάστευσης, στο πλαίσιο των εθνικών αρμοδιοτήτων.
Τέλος, οι ηγέτες επανέλαβαν τη δέσμευση της Ε.Ε. για ενίσχυση της ασφάλειας στα εξωτερικά της σύνορα και την αποτελεσματική διαχείρισή τους, πάντα σύμφωνα με το ενωσιακό και το Διεθνές Δίκαιο.
Παράλληλα, καλούν τους συννομοθέτες (δηλαδή την επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) να εξετάσουν άμεσα τη νέα πρόταση της Κομισιόν για τις επιστροφές.
Των Γ. ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΥ, Ε. ΑΡΕΤΑΙΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
