Οι λόγοι ποικίλλουν, κυμαινόμενοι από μια πιθανή εισροή κινεζικών εξαγωγών σε χαμηλές τιμές στην Ευρώπη έως την πρόσφατη άνοδο της αξίας του ευρώ
Από «MAGA» (Make America Great Again)... «MEGA» (Make Europe Great Again). Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να επιδιώκει έναν νέο, «Πρώτα η Αμερική» κόσμο, αλλά στον αγώνα για τον έλεγχο του πληθωρισμού οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί στην πραγματικότητα να έρθουν τελευταίες, σχολιάζει σε ανάλυσή του το CNN. Αυτό συμβαίνει επειδή, ενώ οι αυξήσεις των δασμών του αναμένεται ευρέως να αυξήσουν τις τιμές στην εγχώρια αγορά, θα μπορούσαν να μειώσουν τον πληθωρισμό πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό.
Οι λόγοι είναι ποικίλλουν, κυμαινόμενοι από μια πιθανή εισροή κινεζικών εξαγωγών σε χαμηλές τιμές στην Ευρώπη έως την πρόσφατη άνοδο της αξίας του ευρώ. Εκτός από το όφελος για τα πορτοφόλια των καταναλωτών, ο χαμηλότερος πληθωρισμός θα δώσει στους Ευρωπαίους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής περιθώριο να μειώσουν τα επιτόκια εάν η οικονομία χρειάζεται βοήθεια - ενώ οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να μειώσουν το κόστος δανεισμού εάν η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου χρειάζεται ώθηση.
Αυτός είναι μόνο ένας τρόπος με τον οποίο ο Τραμπ θα μπορούσε να κάνει την Ευρώπη... «Σπουδαία Ξανά» («MEGA») όπως το έθεσαν σε πρόσφατο ερευνητικό σημείωμα οι οικονομολόγοι της Nomura, ενός παγκόσμιου ομίλου χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Διαπρεπείς αναλυτές στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο βλέπουν επίσης τους δασμούς του Τραμπ να οδηγούν τον πληθωρισμό υψηλότερα στις ΗΠΑ, έγραψαν στην τελευταία τους έκθεση για τις προοπτικές της χώρας.
Ο κύριος λόγος για τον οποίο οι υψηλότεροι δασμοί στις ΗΠΑ πιθανότατα θα αυξήσουν τις τιμές στην Αμερική είναι επειδή οι δασμοί είναι φόροι επί των εισαγωγών, είτε πρόκειται για τελικά προϊόντα είτε για εξαρτήματα.
Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι ορισμένες εταιρείες θα μετακυλίσουν το κόστος των δασμών στους Αμερικανούς καταναλωτές, αντί να το απορροφήσουν. Για παράδειγμα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Adidas δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι οι αυξήσεις του κόστους λόγω των υψηλότερων δασμών «τελικά θα προκαλέσουν αυξήσεις τιμών» στις ΗΠΑ. Εκτός ΗΠΑ, «δεν υπάρχει λόγος» να αυξηθούν οι τιμές λόγω των δασμών, πρόσθεσε αργότερα ο Μπιορν Γκούλντεν.
Ο αντίκτυπος των δασμών στις ΗΠΑ που εισήχθησαν το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, υποδηλώνει ότι μια αύξηση του πληθωρισμού είναι καθ' οδόν. Μια μελέτη του 2019, που συνυπέγραψε η Μέρι Άμιτι στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης, διαπίστωσε μια «πλήρη μετακύλιση» αυτών των δασμών στις εγχώριες τιμές των εισαγόμενων αγαθών.
Ακόμα και οι μη δασμολογηθείσες εταιρείες ενδέχεται να αυξήσουν τις τιμές τους. «Οι εγχώριοι παραγωγοί αυξάνουν τις τιμές τους όταν οι ξένοι ανταγωνιστές τους αναγκάζονται να αυξήσουν τις τιμές λόγω υψηλότερων δασμών» τονίστηκε.
Ενώ ο Τραμπ έχει ήδη εφαρμόσει έναν επιπλέον δασμό 10% στις εισαγωγές αγαθών από σχεδόν όλες τις χώρες, καθώς και πολύ υψηλότερους δασμούς σε ορισμένους τομείς και έναν κολοσσιαίο δασμό στις εισαγωγές από την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μέχρι στιγμής απειλήσει μόνο με περιορισμένους δασμούς ως αντίποινα σε αμερικανικά προϊόντα.
Η ΕΕ μπορεί ακόμη να εφαρμόσει μια ισχυρότερη απάντηση, η οποία θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές των εισαγωγών από τις ΗΠΑ, αλλά ο αντίκτυπος στον ευρωπαϊκό πληθωρισμό θα είναι ακόμα πολύ μικρότερος από αυτόν που προβλέπεται για τις ΗΠΑ. Αυτό συμβαίνει επειδή, σε αντίθεση με τη μαξιμαλιστική προσέγγιση του Τραμπ, η Ευρώπη θα «επιβάλλει δασμούς μόνο στις εισαγωγές μίας μόνο χώρας», δήλωσε στο CNN ο Τζορτζ Μπάκλεϊ, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στη Nomura.
Όπως έχουν τα πράγματα, λένε οι οικονομολόγοι, οι δασμοί του Τραμπ είναι πιο πιθανό να επιβραδύνουν τον πληθωρισμό στην ΕΕ φέτος και του χρόνου, με τέσσερις τρόπους.
Το φαινόμενο της Κίνας
Ένας είναι αυτό που η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιέγραψε ως πιθανές προσπάθειες της Κίνας να «ανακατευθύνει» τις εξαγωγές της μακριά από τις ΗΠΑ, πιθανώς στην Ευρώπη. «Αυτό θα είχε μειωτικό αντίκτυπο στις τιμές», δήλωσε σε συνέντευξή της στην πλατφόρμα Washington Post Live την περασμένη εβδομάδα. Περισσότερα αγαθά στην αγορά σημαίνουν περισσότερο ανταγωνισμό, πράγμα που σημαίνει χαμηλότερες τιμές για τους αγοραστές.
Ο Τζάκ Ρέινολντς, ανώτερος οικονομολόγος στην εταιρεία συμβούλων Capital Economics, εξήγησε σε σημείωμά του τον Απρίλιο: «Ο αυξημένος ανταγωνισμός από φθηνές κινεζικές εισαγωγές θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές των αγαθών... Και με την Κίνα να αντιμετωπίζει στην παρούσα φάση πολύ υψηλότερους δασμούς από ό,τι αναμενόταν, οι εξαγωγείς της ενδέχεται να μειώσουν περαιτέρω τις τιμές για να εκφορτώσουν αγαθά που διαφορετικά θα είχαν αποσταλεί στις ΗΠΑ».
Η Κίνα ήδη αποστέλλει πολύ λιγότερα προϊόντα στις ΗΠΑ, με τα στοιχεία της βιομηχανίας να δείχνουν μια πτώση στις αποστολές τον περασμένο μήνα.
Οι αλλαγές πολιτικής του Τραμπ είναι δίκοπο μαχαίρι: έχουν επίσης οδηγήσει τους επενδυτές μακριά από τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία - συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου. Αντίθετα, το ευρώ έχει ενισχυθεί από τις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τους δασμούς 10% σε σχεδόν όλες τις χώρες και ακόμη υψηλότερους δασμούς σε προϊόντα από περίπου 60 έθνη και εμπορικά μπλοκ, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.
Το ευρώ έχει σημειώσει άνοδο 3% έναντι των νομισμάτων των κύριων εμπορικών εταίρων της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του δολαρίου, και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το ιστορικό υψηλό που σημειώθηκε στις 22 Απριλίου. Ένα ισχυρότερο νόμισμα καθιστά τις εισαγωγές φθηνότερες, κάτι που γενικά οδηγεί σε περισσότερα αγαθά, υψηλότερο ανταγωνισμό και, ως εκ τούτου, χαμηλότερες τιμές στην αγορά.
Το ευρώ έχει ανατιμηθεί κατά 4% από τις 2 Απριλίου μόνο έναντι του δολαρίου.
«Νομίζω ότι οι ανησυχίες για την αμερικανική οικονομία έχουν κυριαρχήσει (στην πτώση του δολαρίου)», δήλωσε ο Ρούμπεν Σεγκούρα, επικεφαλής οικονομικής έρευνας για την Ευρώπη στην Bank of America. «Και δεύτερον, νομίζω ότι πολλές από τις πρόσφατες εξελίξεις έχουν δημιουργήσει κάποιο ασφάλιστρο κινδύνου για τα αμερικανικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία».
Προετοιμασία για τον αντίκτυπο
Στο μεταξύ, οι προσδοκίες για πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία από τους δασμούς του Τραμπ έχουν οδηγήσει τις τιμές ενέργειας σε χαμηλότερα επίπεδα από τις 2 Απριλίου, καθώς οι traders προβλέπουν μειωμένη ζήτηση για καύσιμα.
Οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν μετά τις ανακοινώσεις του για τους δασμούς της «Ημέρας Απελευθέρωσης». Το αργό πετρέλαιο τύπου Μπρεντ, παγκόσμιο σημείο αναφοράς, έχει χάσει 17% από τότε.
Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν επίσης μειωθεί, και μάλιστα πιο ραγδαία στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να επιδεινωθεί, με βάση τις προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ θα εκτοξευθούν συνολικά το 2025, με άλλη μια μικρή αύξηση το 2026, ενώ οι ευρωπαϊκές τιμές προβλέπεται απλώς να αυξηθούν ήπια φέτος και να μειωθούν το επόμενο έτος.
Οι προσδοκίες για ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη έχουν και μια άλλη, ευρύτερη επίδραση. Σε συνδυασμό με την ακραία αβεβαιότητα σχετικά με την κατεύθυνση των εμπορικών πολιτικών, αποθαρρύνουν τις επιχειρηματικές δαπάνες και πλήττουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην Ευρώπη. Αυτός είναι η τέταρτη μείωση τιμών, με τους οικονομολόγους να προβλέπουν ότι οι καταναλωτές τελικά θα ξοδέψουν επίσης λιγότερα.
Ενώ ο εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να επιβραδύνει τις αυξήσεις των τιμών στην Ευρώπη, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που θα μπορούσαν να ωθήσουν τον πληθωρισμό υψηλότερα στην περιοχή. Μία είναι η πρόσφατη κοινοβουλευτική έγκριση στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ενός σχεδίου για μαζική αύξηση των επενδύσεων σε υποδομές και άμυνα. Μια άλλη είναι η συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών τον Μάρτιο για την αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Αλλά όλες αυτές οι δαπάνες θα χρειαστούν λίγο χρόνο για να υλοποιηθούν, πιθανώς χρόνια.
Και με το τρέχον επίπεδο παγκόσμιας αβεβαιότητας, ποιος ξέρει τι θα μπορούσε να έχει συμβεί έως τότε.
