market-talk.net:
Την εβδομάδα ο πρόεδρος της ΕκΤ σχολίασε κάτι που η υπόλοιπη αγορά έχει προσέξει τώρα και αρκετό καιρό. Το ότι η διαφορά αποδόσεων μεταξύ των Γερμανικών ομολόγων και ορισμένων άλλων χωρών έχουν μεγαλώσει σε επικίνδυνο επίπεδο.
(reporter.gr 07 Μάρτιος 2008) - Τον “κώδωνα του κινδύνου” για την πορεία της αγοράς ομολόγων που αντικατοπτρίζει την πορεία της πραγματικής οικονομίας χτυπούν πλέον η ΕΚΤ αλλά και διεθνείς επενδυτές σε Ελλάδα και Ιταλία. Το spread μεταξύ ελληνικών και γερμανικών ομολόγων έχει διευρυνθεί στις 72 μονάδες βάσης δηλαδή σε επίπεδα στα οποία βρίσκονταν το spread προ της σύγκλησης της ελληνικής οικονομίας με την ΕΕ δηλαδή πριν 8 χρόνια.
Η διεύρυνση των spreads σε Ελλάδα , Ιταλία αλλά και των χωρών της Ιβηρικής χερσονήσου αποδίδεται κατά βάση στον προβληματισμό που έχει ανακύψει για τα Credit Default Swaps δηλαδή σύνθετα μοχλευμένα προϊόντα που συνδέονται με τον πιστωτικό κίνδυνο.
Ταυτόχρονα τεράστιο θέμα εγείρεται για τα χαρτοφυλάκια ομολόγων των ελληνικών τραπεζών και ειδικά αυτών που έχουν αντισταθμισμένες θέσεις hedging.Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες όπως Εθνική , Eurobank , ΤΤ , ΑΤΕ , Alpha bank που διαθέτουν μεγάλα χαρτοφυλάκια ομολόγων και τα οποία κατά βάση είναι αντισταθμισμένα εμφανίζουν σημαντικές λογιστικές απώλειες που εκτιμώνται σε πάνω από 100 εκατ ευρώ για το σύστημα.
Ταυτόχρονα μεγάλες λογιστικές απώλειες εμφανίζουν κατά βάση οι ξένοι επενδυτές οι οποίοι ελέγχουν το 60% της ελληνικής αγοράς ομολόγων ενώ επίσης μεγάλες λογιστικές απώλειες εμφανίζουν και τα ταμεία τα οποία κατά βάση επενδύουν σε κρατικά ομόλογα.
Εδώ να πω το εξής πριν συνεχίσω. Αυτά που διαβάσατε πιο πάνω είναι το λιγότερο που πρέπει να μας ανησυχεί. Το σημαντικότερο βραχυπρόθεσμα πρόβλημα είναι ότι αν δεν κλείσει αυτή η ψαλίδα σύντομα, το Ελληνικό δημόσιο θα χρειαστεί να πληρώνει αρκετά περισσότερο για κάθε ευρώ που θα σπαταλήσει από δω και πέρα. Επιπλέον, από ένα σημείο και μετά όχι μόνο ο δανεισμός θα γίνει ασύμφορος, αλλά υπάρχει περίπτωση να μην μπορούμε να δανειστούμε με οποιοδήποτε κόστος.
Ξέρω ότι πολλοί θα μου πουν το εξής. Αυτές οι πωλήσεις γίνονται διότι πολλά hedge funds είναι μοχλευμένα και κάνουν αναγκαστικές πωλήσεις. Πράγματι ισχύει αυτό, αλλά δεν είναι περίεργο που προτιμούν να πουλήσουν Ελληνικά και Ιταλικά ομολόγα αντί κάτι άλλο;
Συνεχίζουμε….
Στο τέλος της παρουσίασης μου στο MoneyShow πριν από λίγο καιρό, έκανα την εξής δήλωση στο ακροατήριο.
Τους είπα ότι στα επόμενα 10 χρόνια η Ελλάδα & Ιταλία ίσως βγουν από την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση. Όλοι βέβαια έπαθαν ΣΟΚ και έμειναν με το στόμα ανοιχτό!!
Όπως όλοι γνωρίζουν, η Ελλάδα και Ιταλία έχουν πολλά κοινά … una fatsa una ratsa λέει το λαϊκό ρητό.
Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν έχουμε και πολλά κοινά έκτος από το γεγονός ότι και στις δυο χώρες, οι γραφειοκράτες δεν ξέρουν τι πάει να πει χρήμα και ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί.
Χρόνια ολόκληρα ακούω ότι θα μειωθεί το συνολικό χρέος της κυβέρνησης και ποτέ δεν έχει γίνει. Ακούμε για απελευθέρωση της οικονομίας αλλά ο κρατικός τομέας συνεχίζει και στραγγαλίζει το υγιές κομμάτι της μη-κρατικής οικονομίας. Ακούμε για επανίδρυση του κράτους και μόνο αυτό δε βλέπουμε. Το κερασάκι είναι ότι όλοι θέλουμε λιγότερο κράτος αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι συνεχίζον και μεγαλώνουν. Ας μην αναφερθούμε στα πρόσφατα καραγκιοζλίκια με την ΔΕΗ και όλες αυτές τις απεργίες που γίνονται.
Τόσο η Ελλάδα όσο και η Ιταλία έχουν μεγάλο πρόβλημα. Το ασφαλιστικό είναι το πρώτο στη λίστα. Είναι αδύνατον υπό τις σημερινές συνθήκες να μπορούν να πάρουν συντάξεις οι σημερινοί νέοι αλλά και αυτοί που θα βγουν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια. Τα νούμερα δεν επαληθεύονται.
Το μεγάλο χρέος είναι το δεύτερο. Οι Ελληνικές και Ιταλικές κυβερνήσεις αδυνατούν να κάνουν περικοπές και τις αναγκαίες διαθρωτικές αλλαγές προκειμένου αυτό να περιοριστεί. Ιδίως η Ελλάδα που αιμορραγεί χρόνια ολόκληρα με τα ελλείμματα στις τρέχουσες συναλλαγές. Όσο πάμε γινόμαστε και πι φτωχοί.
Οι βλάκες οι Έλληνες πολιτικοί αδυνατούν να συλλάβουν ότι πρέπει να κάνουν την χώρα πιο ανταγωνιστική (και άρα να αφήσουν την οικονομία και τον ανταγωνισμό να λειτουργήσει) και συνεχώς χάνουμε έδαφος με τους πάντες.
Η Ελλάδα δυστυχώς έχασε πάρα πολλές ευκαιρίες για να φτιάξει την οικονομία και την αγορά της. Όλες οι επιδοτήσεις τα τελευταία 20 χρόνια έχουν πάει χαμένες. Όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα δεν έχουν αποδώσει τίποτα και τα προβλήματα παραμένουν. Πριν πολλά χρόνια είχα ελπίδες ότι τα πράγματα θα άλλαζαν η ότι, η συμμετοχή μας στην ΕΕ θα μας ανάγκαζε να αλλάξουμε η ότι θα μας άλλαζαν.
Δυστυχώς έπεσα έξω. Από την μια εμείς δεν θέλουμε να αλλάξουμε και από την άλλη δεν εφαρμόζουμε τις σχετικές Ευρωπαϊκές οδηγίες. Ακόμα και όταν θεωρητικά εφαρμόζουμε τις σχετικές καθοδηγήσεις από την ΕΕ, δεν τις εφαρμόζουμε.
Η βουλή εξακολουθεί και δεν υπάρχει και γενικά εξακολουθεί και κάνει κουμάντο μια χούφτα από ανθρώπους που και δεν έχουν δουλέψει ποτέ και δεν έχουν διακριθεί σε τίποτα εκτός του να οργανώνουν απεργίες.
Για το ασφαλιστικό τα λέω πολλά χρόνια. Το σύστημα έχει καταρρεύσει και δεν υπάρχει περίπτωση να πάρουν σύνταξη οι μελλοντικές γενεές. Τα νούμερα δε βγαίνουν. Είναι αδύνατον να βρεθούν τα κονδύλια για να μπορούν όλοι να πάρουν αυτές τις μεγάλες συντάξεις… τα μαθηματικά της υπόθεσης δεν επαληθεύονται.
Παρομοίως τα νούμερα των ελλειμμάτων και το συνολικό χρέος της χώρας δεν επαληθεύονται. Είναι αδύνατον με τα μυαλά που κουβαλάμε και τις χαζομάρες και τα καραγκιοζλίκια που ακούμε καθημερινά σε αυτή τη χώρα να μπορούμε να βγούμε από την λακκούβα που έχουμε σκάψει για τους εαυτούς μας. Τα νούμερα δεν επαληθεύονται.
Οι παλιές καλές μέρες όπου η εκάστοτε κυβέρνηση είχε στα χέρια της το τυπογραφείο της τράπεζας της Ελλάδος και τύπωνε όσο νόμισμα ήθελε και πλημμύριζε την χώρα με λεφτά (και όλοι νόμιζαν ότι πέρναγαν καλά, ) έχουν τελειώσει.
Το έχουμε ξαναπεί ότι η νομισματική πολιτική της Ελλάδος εξασκείται από τις Βρυξέλλες και όχι στην Αθήνα. Το πρόβλημα είναι ότι η Αθήνα δεν το έχει καταλάβει ακόμα.
Πως μπορεί η Ελλάδα να λύσει όλα της προβλήματα μέσα σε μια νύχτα
Η Ελλάδα και η Ιταλία τώρα και πολλά χρόνια έχουν σκοπό να κλειδώσουν το χρέος τους στα σημερινά χαμηλά επίπεδα επιτοκίων. Ας πούμε ότι στα επόμενα χρόνια η Ελλάδα καταφέρνει να κλειδώσει για μια δεκαετία το χρέος στα σημερινά χαμηλά επίπεδα. Δεν θα ήταν μετά δελεαστικό να βγει από την ζώνη του ευρώ;
Αν θα ήταν λέει!! Οι γραφειοκράτες μας (και οι καραγκιόζηδες οι συνδικαλιστές μας) θα έκαναν ότι περνάει από το χέρι τους για να βγουν.
Η λογική είναι απλή:
Μια από αυτές τις μέρες η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια πολύ μεγάλη ύφεση. Οι δυο αυτές χώρες μην μπορώντας να ανταποκριθούν στις κοινωνικές υποχρεώσεις (που ο λαός έχει συνηθίσει) αλλά και στις υποχρεώσεις απέναντι στους ομολογιούχους τους, καλούν την ΕκΤ να υποτιμήσει το νόμισμα.
Η Γερμάνια και άλλες αγγλοσαξονικές χώρες ούτε που θέλουν να το ακούσουν.
Στη συνέχεια όλα τα πολιτικά κόμματα και τα συνδικάτα αρχίζουν και χτυπούν τις καμπάνες της αυτονομίας, λέγοντας ότι φταίει το ευρώ και η ΕΕ για όλα τα κακά στη χώρα.
Η ΤτΕ βλέποντας ότι έχει κλειδώσει το χρέος της χώρας για πάνω από 10 χρόνια με επιτόκια του 4%, λέει στην κυβέρνηση να ενεργήσει για να βγούμε από το ευρώ διότι μας συμφέρει.
Ξαφνικά βάση δημοψηφίσματος, η Ελλάδα αποφασίζει να βγει από την νομισματική ένωση και να αρχίσει και πάλι να τυπώνει δραχμές.
Τα Ελληνικά ομόλογα στη συνέχεια χάνουν την μισή τους την αξία. Το Ελληνικό κράτος όμως συνεχίζει να πληρώνει τον σημερινό τόκο. Βέβαια κανείς από εκεί και πέρα δεν θα δανείσει στην Ελλάδα με τόκο κάτω από 10%, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γραφειοκράτες θα έχουν στα χέρια τους το τυπογραφείο της ΤτΕ, αυτό μάλλον βραχυπρόθεσμα δεν θα ήταν πρόβλημα. Επίσης μην ξεχνάμε ότι οι χώρες που είναι σε μεγάλη ανάπτυξη τώρα (Ρωσία, Βραζιλία κτλ) πριν μερικά χρόνια είχαν κηρύξει πτώχευση. Άρα πολλά μπορούν να αλλάξουν σε μερικά χρόνια κοιτάζοντας μπροστά.
Στο μεταξύ η αξία του Ελληνικού χρέους θα πέσει στο 60% (η και λιγότερο) του ΑΕΠ και η Ελλάδα ξαφνικά θα είχε το χρέος υπό έλεγχο και ένα νόμισμα το οποίο μπορεί να το κάνει ότι θέλει, σε αντίθεση με το ευρώ όπου δεν έχει καμία επιρροή.
Ξαφνικά θα βρεθούν λεφτά για συντάξεις και λεφτά για να πληρωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι της χώρας και μπόλικο ρευστό για να σπαταλήσουμε σε προεκλογικές εκστρατείες και ενίσχυση των κομμάτων!!
Βέβαια το βιοτικό επίπεδο θα πέσει κατακόρυφα, αλλά οι γραφειοκράτες θα βρουν τον τρόπο να πείσουν τον Ελληνικό λαό περί του αντιθέτου.
Είναι δυνατόν να γίνει το πιο πάνω σενάριο;
Προς το παρόν αυτό το σενάριο είναι ένα έργο επιστημονικής φαντασίας και τίποτα άλλο, αλλά για ένα είμαι σίγουρος:
Όταν και άμα η Ευρώπη βρεθεί σε βαριά ύφεση, θα γίνουν τα ακόλουθα.
• Ελλάδα και Ιταλία θα αρχίσουν να γκρινιάζουν για το δυνατό ευρώ και θα υπάρξει κινητοποίηση για να γίνει η νομισματική πολιτική στη Ευρώπη πιο ευέλικτη.
• Η Ευρώπη αρχικά να απορρίψει όλα τα αιτήματα στη Ελλάδας και Ιταλίας
• Όταν η ΕΕ δει ότι η Ελλάδα και η Ιταλία μιλάνε σοβαρά, θα ενδώσει, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα καταστραφεί παντελώς το ευρώ
Η αιτία του ανοίγματος της ψαλίδας στα ομόλογα
Ένα καλό carry trade μέσα στην Ευρώπη για πολλά χρόνια τώρα είναι το έξης. Οι Γερμανικές τράπεζας πουλάνε short γερμανικά ομόλογα και αγοράζουν με αρκετά μεγάλη μόχλευση Ιταλικά και Ελληνικά ομόλογα. Ουσιαστικά ένας από τους λόγους δηλαδή που έχει μεγαλώσει η ψαλίδα στα ομόλογα είναι ακριβός διότι έχει αρχίσει και ξεδιπλώνει αυτό το carry trade.
[πρόσφατα είδαμε ότι πολλές γερμανικές τράπεζες, είχαν αρκετά μεγάλες ποσότητες σε Αμερικανικά στεγαστικά ομόλογα και μάλιστα με αρκετά μεγάλη μόχλευση]
Ένας άλλος λόγος είναι απλά ότι ,σε περίπτωση που η Ευρώπη βρεθεί σε ύφεση, η Ιταλία αλλά και εδικά η Ελλάδα δεν έχουν τρόπο να αντιδράσουν και να αμυνθούν. Άρα οι επενδυτές που έχουν τα Ιταλικά και Ελληνικά ομόλογα γίνονται όλο και πιο νευρικοί βλέποντας την κακή οικονομική κατάσταση σε αυτές τις χώρες και προβαίνουν σε πωλήσεις.
Άλλωστε ποτέ δεν είχα καταλάβει την λογική με την οποία τα Ελληνικά ομόλογα είχαν μόνο 20 μονάδες βάσης spread τόσα χρόνια. Καμία σχέση δεν έχει η Ελληνική και Γερμανική οικονομία και απορούσα πως είναι δυνατόν οι αποδώσεις στα Ελληνικά ομόλογα να έχουν πέσει τόσο χαμηλά όταν η Ελλάδα έχει τόσο μεγάλα προβλήματα.
Η Ελλάδα από μόνη της δεν είναι αρκετά μεγάλη για να δημιουργήσει πρόβλημα στην ΕΕ και στις Ευρωπαϊκές τράπεζες, αλλά η Ιταλία είναι. Υπάρχουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε Ιταλικά ομόλογα στα ευρωπαϊκά τραπεζικά χαρτοφυλάκια. Μόνο και μόνο η φήμη ότι ενδέχεται η Ιταλία να βγει από το ευρώ είναι ικανό να προκαλέσει πανικό στην Ευρώπη.
Κατάληξη
Η συνεχιζόμενη αύξηση της διαφοράς αποδόσεων μεταξύ των Γερμανικών και Ελληνικών ομολόγων προς το παρόν δεν σημαίνει και πολλά. Το μόνο που σημαίνει είναι ότι ορισμένοι κάνουν αναγκαστικές πωλήσεις για να μειώσουν τη μόχλευση. Από την άλλη όμως αυτό δεν είναι και πολύ κολακευτικό.
Επίσης σημαίνει ότι οι επενδυτές βλέπουν τα οικονομικά της Ελλάδος να χειροτερεύουν. Ιδίως αν πούμε ότι η Ευρώπη βρεθεί στα πρόθυρα ύφεσης.
Για τις τράπεζες αυτό ίσως δημιουργήσει πρόβλημα διότι ξέρουμε ότι οι Ελληνικές τράπεζες έχουν μπόλικα χαρτιά του Ελληνικού δημοσίου .
Τα ταμεία επίσης θα αντιμετωπίσουν περισσότερα προβλήματα από ότι έχουν (καλά να πάθουν αφού δεν θέλουν να αγοράσουν μετοχές) διότι όλη τους σχεδόν της περιουσία την έχουν επενδύσει σε ομόλογα ελληνικού δημοσίου.
Όσο αναφορά το σενάριο επιστημονικής φαντασίας που εξέφρασα πιο πάνω, μην το αγνοείτε. Όσοι από εσάς δεν έχετε μεγάλη περιουσία μπορείτε να το αγνοήσετε, όσοι όμως από εσάς έχετε σημαντική περιουσία, νομίζω ότι θα πρέπει να το λάβετε υπόψη σαν σενάριο τα επόμενα χρόνια.