Σας μεταφέρω απόσπασμα μιας συνέντευξης του Gros που είναι Διευθυντής του Centre for European Policy Studies (CEPS) στις Βρυξέλλες, σε ένα γερμανικό περιοδικό. Απαντάει σε δύο απορίες που έχουμε πολλοί:
1. Πόσο σοβαρή πιθανότητα χρεωκοπίας της Ελλάδας υπάρχει (ή έστω υπήρχε πριν τις ανακοινώσεις των Βρυξελλών) απαντώντας σε μερικούς λαϊκιστές ότι δεν θα υπάρχουν λεφτά να πληρωθούν οι συντάξεις:
1. Πόσο σοβαρή πιθανότητα χρεωκοπίας της Ελλάδας υπάρχει (ή έστω υπήρχε πριν τις ανακοινώσεις των Βρυξελλών) απαντώντας σε μερικούς λαϊκιστές ότι δεν θα υπάρχουν λεφτά να πληρωθούν οι συντάξεις:
«Gros: Πιστεύω ότι η τύχη της Ελλάδας δεν θα κριθεί τις επόμενες εβδομάδες. Τα Κράτη δεν έχουν τόσο μεγάλες δυσκολίες χρηματοδότησης όσο οι Τράπεζες.
Ερώτηση: Μα πολλά ελληνικά ομόλογα λήγουν τους επόμενους μήνες. Ειδικά τον Απρίλιο και τον Μάιο. Αυτά τα χρέη πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν.
Gros: Ναι αλλά τα ποσά είναι περιορισμένα και είναι περίπου 50 δις€ για φέτος. Ακόμα και αν η Ελλάδα δανειζόταν με τόκο 10% θα πλήρωνε 5 δις€ επιπλέον.
Ερώτηση: Άρα δεν μιλάμε για ένα άμεσο πρόβλημα;
Gros: Το πρόβλημα θα ήταν άμεσο αν επηρεαζόταν τον ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πχ. δυσκόλευε ο δανεισμός των Ελληνικών Τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή αν οι Έλληνες πολίτες απέσυραν τις καταθέσεις τους από τις Τράπεζες. Αυτό συνέβη το 2001 στην Αργεντινή. Το Κράτος άντεχε δύο χρόνια και έβρισκε να δανειστεί με υψηλά επιτόκια. Αλλά το τέλος έρχονταν όλο και πιο κοντά όσο μειώνονταν τα αποθεματικά των Τραπεζών. Η Ελλάδα δεν έχει φθάσει ακόμα σε τέτοιο σημείο.
2. Το δεύτερο και πιο σημαντικό που απαντάει είναι αυτό που λέγεται από πολλούς ότι αν είχαμε ακόμα τη δραχμή θα είμασταν σε καλύτερη κατάσταση μιας και θα μπορούσαμε να κάνουμε υποτίμηση και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί:
Ερώτηση: Ίσως το Ευρώ να είναι το πρόβλημα αυτών των χωρών. Αν είχαν το δικό τους νόμισμα θα μπορούσαν να το υποτιμήσουν και να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί. Το παράδειγμα της Αγγλίας δεν δείχνει ότι μια χώρα σε παρόμοια κατάσταση με την Ισπανία, μπορεί χωρίς το Ευρώ να ξεπεράσει ευκολότερα την κρίση;
Gros: Έχω τις αμφιβολίες μου γι αυτό. Σε μια μικρή χώρα με περιορισμένο Τραπεζικό σύστημα ακόμα και αν είχε το δικό της νόμισμα, ένα μεγάλο μέρος των δανείων μεταξύ Τραπεζών ή μεταξύ Τραπεζών-πολιτών θα ήταν σε Ευρώ και θα επηρέαζε το Τραπεζικό σύστημα. Πάρτε για παράδειγμα την Λετονία. Το νόμισμά της ελαστικό, χωρίς σύνδεση με το Ευρώ. Οι Λετονοί θα μπορούσαν λοιπόν χωρίς δεύτερη σκέψη να υποτιμήσουν το νόμισμά τους και να λύσουν τα προβλήματά τους. Η Κυβέρνησή τους όμως δεν το έκανε γιατί έτσι θα κατέρρεε το Τραπεζικό τους σύστημα που είναι συνδεδεμένο και επηρεάζεται από το Ευρώ. Αν η Ελλάδα είχε δικό της νόμισμα θα απειλούνταν να πάθει ότι και η Ισλανδία. Εξάλλου βλέπετε ότι η Ιρλανδία τα καταφέρνει να ανταποκριθεί στην κρίση παρότι βρίσκεται μέσα στην ευρωζώνη.
Ερώτηση: Μα πολλά ελληνικά ομόλογα λήγουν τους επόμενους μήνες. Ειδικά τον Απρίλιο και τον Μάιο. Αυτά τα χρέη πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν.
Gros: Ναι αλλά τα ποσά είναι περιορισμένα και είναι περίπου 50 δις€ για φέτος. Ακόμα και αν η Ελλάδα δανειζόταν με τόκο 10% θα πλήρωνε 5 δις€ επιπλέον.
Ερώτηση: Άρα δεν μιλάμε για ένα άμεσο πρόβλημα;
Gros: Το πρόβλημα θα ήταν άμεσο αν επηρεαζόταν τον ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πχ. δυσκόλευε ο δανεισμός των Ελληνικών Τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή αν οι Έλληνες πολίτες απέσυραν τις καταθέσεις τους από τις Τράπεζες. Αυτό συνέβη το 2001 στην Αργεντινή. Το Κράτος άντεχε δύο χρόνια και έβρισκε να δανειστεί με υψηλά επιτόκια. Αλλά το τέλος έρχονταν όλο και πιο κοντά όσο μειώνονταν τα αποθεματικά των Τραπεζών. Η Ελλάδα δεν έχει φθάσει ακόμα σε τέτοιο σημείο.
2. Το δεύτερο και πιο σημαντικό που απαντάει είναι αυτό που λέγεται από πολλούς ότι αν είχαμε ακόμα τη δραχμή θα είμασταν σε καλύτερη κατάσταση μιας και θα μπορούσαμε να κάνουμε υποτίμηση και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί:
Ερώτηση: Ίσως το Ευρώ να είναι το πρόβλημα αυτών των χωρών. Αν είχαν το δικό τους νόμισμα θα μπορούσαν να το υποτιμήσουν και να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί. Το παράδειγμα της Αγγλίας δεν δείχνει ότι μια χώρα σε παρόμοια κατάσταση με την Ισπανία, μπορεί χωρίς το Ευρώ να ξεπεράσει ευκολότερα την κρίση;
Gros: Έχω τις αμφιβολίες μου γι αυτό. Σε μια μικρή χώρα με περιορισμένο Τραπεζικό σύστημα ακόμα και αν είχε το δικό της νόμισμα, ένα μεγάλο μέρος των δανείων μεταξύ Τραπεζών ή μεταξύ Τραπεζών-πολιτών θα ήταν σε Ευρώ και θα επηρέαζε το Τραπεζικό σύστημα. Πάρτε για παράδειγμα την Λετονία. Το νόμισμά της ελαστικό, χωρίς σύνδεση με το Ευρώ. Οι Λετονοί θα μπορούσαν λοιπόν χωρίς δεύτερη σκέψη να υποτιμήσουν το νόμισμά τους και να λύσουν τα προβλήματά τους. Η Κυβέρνησή τους όμως δεν το έκανε γιατί έτσι θα κατέρρεε το Τραπεζικό τους σύστημα που είναι συνδεδεμένο και επηρεάζεται από το Ευρώ. Αν η Ελλάδα είχε δικό της νόμισμα θα απειλούνταν να πάθει ότι και η Ισλανδία. Εξάλλου βλέπετε ότι η Ιρλανδία τα καταφέρνει να ανταποκριθεί στην κρίση παρότι βρίσκεται μέσα στην ευρωζώνη.
Αυτά για τους σκεπτικιστές...