Διψήφιο αριθμό χρόνων ζωής μετρά από αύριο, 29 Μαρτίου, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ), καθώς συμπληρώνονται 10 χρόνια από την ημέρα της επίσημης έναρξης λειτουργίας του. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα, που έχουν γίνει στη χώρα, καθώς είναι ο κυριότερος μοχλός ανάπτυξης τόσο στην τοπική οικονομία της περιοχής των Μεσογείων, όσο και στην Εθνική Οικονομία, συμβάλλοντας με σημαντικό ποσοστό στο ΑΕΠ και αποτελεί το κυριότερο παράδειγμα αγαστής συνεργασίας Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, σε μία εποχή μάλιστα που γίνεται πολύ μεγάλος λόγος για ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα). H λειτουργία του ΔΑΑ σήμανε το τέλος μίας εποχής, αφού ύστερα από περίπου έξι δεκαετίες το "Ελληνικό" μπήκε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, και η Ελλάδα φιγουράρει πλέον στην αεροπορική "Ελιτ", όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου, διαθέτοντας ένα από τα πιο σύγχρονα αεροδρόμια παγκοσμίως, στην κατασκευή του οποίου δεν έγιναν "εκπτώσεις", αλλά και δεν διατυπώθηκαν έστω υπόνοιες για σκάνδαλα και κακοδιαχείριση στο στάδιο κατασκευής του και στη μέχρι τώρα πορεία λειτουργίας του, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλά στάνταρς.
Η κατασκευή
Η ιδέα κατασκευής του ΔΑΑ στον συγκεκριμένο χώρο είναι πολύ παλιά, εξ΄ου και το όνομά "Ελευθέριος Βενιζέλος". Το 1978 "πέφτει" η ιδέα της κατασκευής του αεροδρομίου στον συγκεκριμένο χώρο, αλλά αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά το 1991, όταν προκηρύσσεται ο Διεθνής Διαγωνισμός και υποβάλλονται οι προσφορές. Το 1995 υπογράφεται σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και Ιδιωτικού Ομίλου εταιριών και ένα χρόνο αργότερα υπογράφεται η σύμβαση της εταιρίας, πλέον, του Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών Α.Ε. με την κοινοπραξία, επικεφαλής της οποίας είναι η Γερμανική Hochtief. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1996 γίνεται από τον τότε πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, η τελετή θεμελίωσης, γεγονός που σηματοδοτεί και επίσημα την έναρξη των εργασιών κατασκευής του, οι οποίες σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρώθούν σε πέντε χρόνια.
Οι εργασίες τελειώνουν πέντε μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα και ακολουθεί πεντάμηνη περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας. Τον Φεβρουάριο του 2001 το αεροδρόμιο πιστοποιείται με το Διεθνές περιβαλλοντικό πρότυπο EN ISO 14001 για το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισής του. Είναι το πρώτο αεροδρόμιο στον κόσμο που πιστοποιείται πριν από την έναρξη της λειτουργίας του. Στο διάστημα από 15 έως 28 Μαρτίου 2001 γίνεται η επιχείρηση μετεγκατάστασης από το αεροδρόμιο του Ελληνικού και το διήμερο 20 και 21 Μαρτίου ο ΔΑΑ ανοίγει για πρώτη φορά τις πύλες του στο κοινό, πριν από τα εγκαίνια λειτουργίας του, που γίνονται στις 27 Μαρτίου από τον Κώστα Σημίτη, παρουσία τού τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλου.
Στις 28 Μαρτίου, πραγματοποιείται η πρώτη επίσημη προσγείωση αεροσκάφους. Ήταν αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε την πτήση 424 από το Μόντρεαλ του Καναδά και προσγειώθηκε στις 14:59. Λίγες ώρες αργότερα και συγκεκριμένα στις 6 το πρωί της 29ης Μαρτίου γίνεται η πρώτη απογείωση από αεροσκάφος της KLM, που εκτελούσε την πτήση 1572 προς Άμστερνταμ, θέτοντας ουσιαστικά το ΔΑΑ σε πλήρη λειτουργία και οριοθετώντας τη διακοπή όλων των εμπορικών πτήσεων από το Αεροδρόμιο του Ελληνικού. Παρά τη δοκιμαστική περίοδο λειτουργίας του, ο ΔΑΑ προσβλήθηκε από τις "παιδικές ασθένειες" των πρώτων ημερών, με ελάχιστες μεν, αλλά υπαρκτές καταγγελίες επιβατών, που αναζητούσαν τις αποσκευές τους, οι οποίες είχαν πάει σε άλλο προορισμό. Σύντομα, όμως, το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε.
Ο ΔΑΑ κέρδισε από την πρώτη στιγμή την αεροπορική αγορά, χάρη στην πολιτική που ακολουθεί, σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς και κυρίως σε αυτόν του μάνατζμεντ με την παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων στις αεροπορικές εταιρίες που θέλουν να συμπεριλάβουν και την Αθήνα στο πρόγραμμα των πτήσεών τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ο ΔΑΑ κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων αεροδρομίων του κόσμου, κατακτώντας τη 2η θέση σε πανευρωπαϊκό και την 3η σε παγκόσμιο επίπεδο για τη "Συνολική Ικανοποίηση Επιβατών", ανάμεσα σε αεροδρόμια με μέγιστη επιβατική κίνηση μέχρι 15 εκ. επιβάτες το χρόνο, ενώ το 2003 ανακηρύσσεται το καλύτερο αεροδρόμιο στον κόσμο, στην κατηγορία του.
Σημειώνεται ότι τα πρώτα γενέθλια βρίσκουν το "Ελευθέριος Βενιζέλος" να έχει εξυπηρετήσει 12,2 εκατ. επιβάτες και 170.000 πτήσεις. Θα ακολουθήσουν και άλλες πολλές παρόμοιες διακρίσεις με διεθνείς και Ευρωπαϊκές πρωτιές, είτε αυτές έχουν σχέση με την εξυπηρέτηση των επιβατών, είτε με το μάρκετινγκ, είτε με την περιβαλλοντική του πολιτική.
Κορυφαίες στιγμές
Η πρώτη μεγάλη πρόκληση έρχεται για τον ΔΑΑ το 2004 με τους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, ενώ την ίδια χρονιά παίρνει σάρκα και οστά η ανάπτυξη της ακίνητης περιουσίας με το "στήσιμο" του εμπορικού πάρκου. Τον Ιούνιο του 2004 το "Ελευθέριος Βενιζέλος" αποχαιρετά την Ολυμπιακή φλόγα, που ξεκινάει το ταξίδι των 5 Ηπείρων. Τον Ιούλιο τίθεται σε Ολυμπιακή λειτουργία, υποδεχόμενο 2.800 μέλη της Ολυμπιακής Οικογένειας και στο διήμερο 12 και 13 Αυγούστου υποδέχεται 35 αρχηγούς κρατών για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων.
Η ημέρα - σταθμός είναι η Δευτέρα, 30 Αυγούστου 2004, οπότε αναχωρούν μαζικά όλοι οι συμμετέχοντες στους Ολυμπιακούς, που έχουν λήξει. Την ημέρα αυτή ο ΔΑΑ σπάει όλα τα ρεκόρ, ανταποκρινόμενος με απόλυτη επιτυχία στην επιβατική κίνηση, τον αριθμό των πτήσεων και τη διαχείριση των αποσκευών. Εκείνη την ημέρα σημειώνονται 856 κινήσεις αεροσκαφών, δηλαδή περίπου μία κίνηση ανά λεπτό, το 85% των πτήσεων εκτελούνται στην ώρα τους και διακινούνται 69.000 επιβάτες και 50.000 αποσκευές.
Αυτό το ρεκόρ διήρκεσε λιγότερο από δύο χρόνια, καθώς έπειτα από μία διετία συνεχούς σημαντικής ετήσιας αύξησης τόσο της επιβατικής κίνησης, όσο και των πτήσεων, έρχεται το 2007, χρονιά που το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας φιλοξενεί τον τελικό του Champions League, ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Μίλαν, με Βρετανούς και Ιταλούς φιλάθλους να κάνουν πραγματική απόβαση. Το ματς λήγει με νίκη των Ιταλών και του αεροδρομίου, το οποίο διαχειρίζεται μέσα σε στενά χρονικά περιθώρια και με απόλυτη επιτυχία 85.000 επιβάτες, χωρίς να επηρεαστεί καθόλου η διακίνηση των προγραμματισμένων πτήσεων, επιβατών, αποσκευών και εμπορευμάτων της ημέρας εκείνης.
Το 2007 ο ΔΑΑ σπάει και το φράγμα των 16,5 εκατ. επιβατών και περισσοτέρων των 200.000 πτήσεων. Έναν χρόνο μετά και συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2008 το αεροδρόμιο καλωσορίζει τον 100στό εκατομμυριοστό επιβάτη. Επτά χρόνια μετά, το αεροδρόμιο έχει πλέον καλωσορίσει 100 εκατομμύρια επιβάτες, που ταξίδεψαν από ή προς την Αθήνα σε περισσότερες από 1,3 εκατ. πτήσεις. Η τυχερή επιβάτης ήταν Ελληνίδα και έφθασε το απόγευμα της Δευτέρας στις 18:15 στην Αθήνα από το Παρίσι με την πτήση AF2332 της Air France. Το αεροδρόμιο της επιφύλαξε ξεχωριστή υποδοχή, με ευχές για πολλά, συναρπαστικά ταξίδια.
Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους καταγράφεται νέο ρεκόρ εμπορευματικής κίνησης, με τα "φορτία" να χτυπάνε κόκκινο και να φτάνουν τους 122.000 τόνους σημειώνοντας αύξηση +2,7% παρά τη γενική μείωση (-4%) στην παγκόσμια εμπορευματική κίνηση.
Το 2009, χρονιά κορύφωσης της διεθνούς οικονομικής κρίσης, που χτύπησε ιδιαίτερα την αεροπορική αγορά, βρίσκει το "Ελευθέριος Βενιζέλος" να προβάλλει γερές αντιστάσεις και να συνεχίζει τη θετική του πορεία, τη στιγμή που μεγάλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια καταγράφουν σημαντικές απώλειες. Την ίδια χρονιά ο ΔΑΑ συνεχίζει την αναπτυξιακή του πολιτική και ανοίγει τις πύλες του για το κοινό του υπερσύγχρονου εκθεσιακού & συνεδριακού κέντρου, Metropolitan Expo με 50.000 τ.μ. συνολικών στεγασμένων χώρων.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πλέον σύγχρονο συγκρότημα τους είδους του στην Ελλάδα. Αποτελείται από 4 μεγάλες αίθουσες εκθέσεων, 2 συνεδριακές αίθουσες δυναμικότητας 600 ατόμων και προσφέρει στους επισκέπτες όλες τις απαραίτητες ανέσεις και υπηρεσίες υποστήριξης μέσω 2 ανεξάρτητων εισόδων/χώρων υποδοχής/βεστιαρίων, 2 εστιατορίων και 7 cafe καθώς και ενός πλήρως εξοπλισμένου business centre.
Το 2010, χρονιά κατά την οποία η οικονομική κρίση πλήττει με ιδιαίτερη σφοδρότητα την αεροπορική αγορά, το αεροδρόμιο της Αθήνας "παγώνει" όλες τις αεροναυτιλιακές χρεώσεις και εξακολουθεί να παρέχει το Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Κινήτρων προς τις αεροπορικές εταιρίες, για το οποίο βραβεύεται για έκτη συνεχή χρονιά.
Η πολιτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστούν στο ελάχιστο οι όποιες αρνητικές συνέπειες από την κρίση, στην επιβατική κίνηση και στον αριθμό των πτήσεων. Τον Νοέμβριο του ιδίου έτους βραβεύεται ανάμεσα στους κορυφαίους του κλάδου των αερομεταφορών ως "Αεροδρόμιο της χρονιάς 2010", σε αναγνώριση της ποιότητας των υπηρεσιών προς τους επιβάτες και τους πελάτες του, αλλά και του ισχυρού επιχειρηματικού μοντέλου και της ανταγωνιστικότητάς του. Η σημαντική αυτή βράβευση πραγματοποιείται στο Κατάρ, στο πλαίσιο του ετήσιου Συνέδριου Αερομεταφορών της Ντόχα.
Μοχλός ανάπτυξης
Ο ΔΑΑ, μέλος της οικογένειας των μεγάλων διεθνών αεροδρομίων, δεν είναι απλά ένας σημαντικός κόμβος αερομεταφορών, έχει εξελιχθεί σε πολυδιάστατη οντότητα και σημαντικό μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στην Ελλάδα και αποτελεί ένα ουσιαστικό παραγωγικό κεφάλαιο για την ελληνική οικονομία, με πολλαπλά οφέλη για την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα και τον τουρισμό σε εθνική αλλά και τοπική κλίμακα.
Σύμφωνα με μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η επιχειρηματική κοινότητα του αεροδρομίου της Αθήνας συνεισφέρει συνολικά 2,14% του ΑΕΠ της Ελλάδας, καθώς η ετήσια "προστιθέμενη αξία" του για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας ανέρχεται σε €4,9 δισ. Παράλληλα, αποτελεί ισχυρό μοχλό απασχόλησης, αφού από το σύνολο των δραστηριοτήτων του δημιούργησε περισσότερες από 63.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα στους χώρους του, αλλά και ευρύτερα.
Σε τοπικό επίπεδο η συνεισφορά του ΔΑΑ ανέρχεται σε €4,1 δισ., ποσό που αντιστοιχεί σε 3,2% του ΑΕΠ του νομού Αττικής. Αντίστοιχα, οι συνολικές θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στην Αττική λόγω του αεροδρομίου ανήλθαν σε 48.000. Ειδικότερα στα Μεσόγεια το αεροδρόμιο αντιπροσωπεύει το 47% του συνολικού ΑΕΠ της περιοχής και έχει ενισχύσει την απασχόληση δημιουργώντας 8.000 θέσεις εργασίας για τους κατοίκους από το σύνολο των δραστηριοτήτων του. Η ταυτόχρονη "προστιθέμενη αξία" προς την ίδια την περιοχή ανέρχεται σε ποσό €693 εκ. ετησίως.
Δραστηριότητες-Οικολογικές ευαισθησίες
Οι χώροι του κεντρικού κτιρίου του αεροδρομίου δεν αναλίσκονται μόνο για τη διακίνηση των εκατομμυρίων επιβατών ετησίως, αλλά αποτελούν ταυτόχρονα μία εστία παρουσίασης και προβολής πολιτιστικών και εικαστικών γεγονότων. Οι αίθουσες κατά καιρούς μετατρέπονται σε εκθέσεις φωτογραφίας και άλλων δράσεων. Στα 10 χρόνια λειτουργίας του αεροδρομίου έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες πολιτιστικές εκθέσεις, προβάλλοντας όψεις τέχνης και πολιτισμού στα εκατομμύρια των επιβατών και των επισκεπτών που περνούν από τους χώρους του αεροδρομίου.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η διοίκηση του αεροδρομίου στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της λεγόμενης πράσινης ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι από τις πρώτες εταιρίες που υιοθέτησαν άμεσα την πολιτική μείωσης της ηλεκτρικής ενέργειας, με την τοποθέτηση των ειδικών λαμπτήρων που καταναλίσκουν σημαντικά λιγότερο ρεύμα, θέμα για το οποίο ο ΔΑΑ έχει βραβευτεί.
Την ίδια ώρα βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης μεγάλο πρόγραμμα ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η μονάδα θα είναι ισχύος 8MW, θα αναπτυχθεί σε έκταση 150 στρεμμάτων και το κόστος της επένδυσης αναμένεται να φτάσει τα 20 εκατομμύρια ευρώ.
Το μετοχικό προφίλ
Ο "Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε." ιδρύθηκε ως ανεξάρτητος Οργανισμός ειδικά για την ανάπτυξη, κατασκευή και επιτυχή ολοκλήρωση του έργου καθώς επίσης και για την λειτουργία και εμπορική εκμετάλλευση του Αερολιμένα για μια ολική περίοδο 30 ετών. Εσχάτως, γίνεται λόγος από κυβερνητικά χείλη για παράταση της συμφωνίας αυτής. Στη μετοχική σύνθεση το ελληνικό δημόσιο κατέχει το 55%, η γερμανική Hochtief το 40% και η οικογένεια Κοπελούζου κατέχει το υπόλοιπο 5%. Πρόεδρος του 9μελούς Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας είναι ο Στράτος Παπαδημητρίου, αλλά στην ουσία ο άνθρωπος που "κινεί τα νήματα" είναι ο κ. Γιάννης Παράσχης, Γενικός Διευθυντής, ο οποίος περιβάλλεται από περίπου 40 διευθυντές-τομεάρχες, που αποτελούν μία πραγματικά εξαιρετική ομάδα, ενώ την επικοινωνία με τον "έξω κόσμο" έχει αναλάβει η διεύθυνση και το Γραφείο Τύπου, που αποτελείται από μια ομάδα ανθρώπων, άρτια καταρτισμένων και πάντα πλήρως ενημερωμένων.
Δήλωση γενικού διευθυντής ΔΑΑ, Γιάννη Παράσχη
Σε αποκλειστική δήλωσή του στο ΑΠΕ με αφορμή τα δεκάχρονα του Αεροδρομίου, ο Γενικός Διευθυντής του ΔΑΑ, Γιάννης Παράσχης, επισημαίνει ότι "Ξεκινώντας το Μάρτιο του 2001, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής στην Ευρώπη και ένα ιδιαίτερα καινοτόμο σχήμα σύμπραξης δημοσίου-ιδιωτών, ανανέωσε γρήγορα αντιλήψεις και πρότυπα που κυριαρχούσαν στη χώρα μας σχετικά με τα αεροδρόμια. Σήμερα, 10 χρόνια μετά και με 30 διεθνείς διακρίσεις στο ενεργητικό του, το αεροδρόμιο "Ελευθέριος Βενιζέλος" είναι μία πολυδιάστατη επιχειρηματική κοινότητα 300 επιχειρήσεων και οργανισμών, υπεύθυνη για τη δημιουργία 63.000 θέσεων εργασίας στην Ελλάδα και με ετήσια "προστιθέμενη αξία" που αντιστοιχεί στο 2,14% του ΑΕΠ. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συνεισφορά της Εταιρείας Αεροδρομίου στον προϋπολογισμό του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο κατά την περίοδο 2002 - 2009, αθροιστικά έχει εισπράξει από το ΔΑΑ περίπου €640 εκ., το 75% του ποσού που έχει συνολικά αποδώσει η Εταιρεία Αεροδρομίου στους μετόχους της.
Η ευρωστία του επιχειρηματικού μοντέλου του ΔΑΑ ήταν εμφανής ακόμα και κατά την περίοδο της διεθνούς κρίσης, με το ποσοστό αύξησης της επιβατικής κίνησης του αεροδρομίου να κυμαίνεται επί σειρά ετών σταθερά πάνω από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο. Έχει μάλιστα για εμάς ιδιαίτερη αξία ότι το μοντέλο ανάπτυξης που επιχειρήθηκε στην εταιρεία αεροδρομίου πλέον θεωρείται πρότυπο στον ελληνικό χώρο, παρά τις οποιεσδήποτε αρχικές επιφυλάξεις και αμφισβητήσεις, με ανθεκτικότητα που επαληθεύεται και κατά την παρούσα ιδιαίτερα δυσμενή συγκυρία για την ελληνική οικονομία.
Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να λειτουργούμε υπεύθυνα αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες σε ευρύτερη κλίμακα, με επίκαιρο παράδειγμα στο πλαίσιο της έμφασης που δίνουμε στην περιβαλλοντική διαχείριση και τη χρήση εναλλακτικών - ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ολοκλήρωση εντός ολίγων μηνών του φωτοβολταϊκού πάρκου του αεροδρομίου ισχύος 8 MW, που αντιστοιχεί περίπου στο 19% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.
Με σωστό σχεδιασμό, συνέπεια, καινοτομία και επιχειρηματική εξωστρέφεια, σε ένα κλάδο που είναι εξαιρετικά ευαίσθητος σε μεταβολές, έχουμε τη βεβαιότητα ότι θα εξακολουθήσουμε και στην επόμενη δεκαετία να αποτελούμε πόλο ανάπτυξης και στιβαρό κύτταρο της ελληνικής οικονομίας, παραμένοντας προσηλωμένοι στις αρχές μας και δημιουργώντας αξία για τους μετόχους, τους συνεργάτες μας και το κοινωνικό σύνολο".
Το αεροδρόμιο σε αριθμούς
Σε αριθμούς, η πορεία του ΔΑΑ στα δέκα χρόνια λειτουργίας του καταγράφεται ως εξής:
- Εξυπηρετήθηκαν 145 εκατομμύρια επιβάτες.
- Εκτελέστηκαν 1.880.000 πτήσεις.
- Μεταφέρθηκαν 1.097.424 τόνοι εμπορευμάτων.
- Διακινήθηκαν πάνω από 65 εκατομμύρια αποσκευές.
- Ανακυκλώθηκαν περίπου 27 τόνοι υλικών.
- Έγιναν 45 εκθέσεις.
- Εξυπηρετήθηκαν 14 εκατομμύρια αυτοκίνητα.
- Πραγματοποιήθηκαν πάνω από 11 εκατομμύρια κλήσεις στο τηλεφωνικό κέντρο
- Επισκέφθηκαν το αεροδρόμιο περίπου 35 εκατομμύρια άτομα.
- Ο ΔΑΑ απέσπασε συνολικά 25 διεθνή και ευρωπαϊκά βραβεία
Η κατασκευή
Η ιδέα κατασκευής του ΔΑΑ στον συγκεκριμένο χώρο είναι πολύ παλιά, εξ΄ου και το όνομά "Ελευθέριος Βενιζέλος". Το 1978 "πέφτει" η ιδέα της κατασκευής του αεροδρομίου στον συγκεκριμένο χώρο, αλλά αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά το 1991, όταν προκηρύσσεται ο Διεθνής Διαγωνισμός και υποβάλλονται οι προσφορές. Το 1995 υπογράφεται σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και Ιδιωτικού Ομίλου εταιριών και ένα χρόνο αργότερα υπογράφεται η σύμβαση της εταιρίας, πλέον, του Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών Α.Ε. με την κοινοπραξία, επικεφαλής της οποίας είναι η Γερμανική Hochtief. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1996 γίνεται από τον τότε πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, η τελετή θεμελίωσης, γεγονός που σηματοδοτεί και επίσημα την έναρξη των εργασιών κατασκευής του, οι οποίες σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρώθούν σε πέντε χρόνια.
Οι εργασίες τελειώνουν πέντε μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα και ακολουθεί πεντάμηνη περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας. Τον Φεβρουάριο του 2001 το αεροδρόμιο πιστοποιείται με το Διεθνές περιβαλλοντικό πρότυπο EN ISO 14001 για το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισής του. Είναι το πρώτο αεροδρόμιο στον κόσμο που πιστοποιείται πριν από την έναρξη της λειτουργίας του. Στο διάστημα από 15 έως 28 Μαρτίου 2001 γίνεται η επιχείρηση μετεγκατάστασης από το αεροδρόμιο του Ελληνικού και το διήμερο 20 και 21 Μαρτίου ο ΔΑΑ ανοίγει για πρώτη φορά τις πύλες του στο κοινό, πριν από τα εγκαίνια λειτουργίας του, που γίνονται στις 27 Μαρτίου από τον Κώστα Σημίτη, παρουσία τού τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλου.
Στις 28 Μαρτίου, πραγματοποιείται η πρώτη επίσημη προσγείωση αεροσκάφους. Ήταν αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε την πτήση 424 από το Μόντρεαλ του Καναδά και προσγειώθηκε στις 14:59. Λίγες ώρες αργότερα και συγκεκριμένα στις 6 το πρωί της 29ης Μαρτίου γίνεται η πρώτη απογείωση από αεροσκάφος της KLM, που εκτελούσε την πτήση 1572 προς Άμστερνταμ, θέτοντας ουσιαστικά το ΔΑΑ σε πλήρη λειτουργία και οριοθετώντας τη διακοπή όλων των εμπορικών πτήσεων από το Αεροδρόμιο του Ελληνικού. Παρά τη δοκιμαστική περίοδο λειτουργίας του, ο ΔΑΑ προσβλήθηκε από τις "παιδικές ασθένειες" των πρώτων ημερών, με ελάχιστες μεν, αλλά υπαρκτές καταγγελίες επιβατών, που αναζητούσαν τις αποσκευές τους, οι οποίες είχαν πάει σε άλλο προορισμό. Σύντομα, όμως, το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε.
Ο ΔΑΑ κέρδισε από την πρώτη στιγμή την αεροπορική αγορά, χάρη στην πολιτική που ακολουθεί, σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς και κυρίως σε αυτόν του μάνατζμεντ με την παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων στις αεροπορικές εταιρίες που θέλουν να συμπεριλάβουν και την Αθήνα στο πρόγραμμα των πτήσεών τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ο ΔΑΑ κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων αεροδρομίων του κόσμου, κατακτώντας τη 2η θέση σε πανευρωπαϊκό και την 3η σε παγκόσμιο επίπεδο για τη "Συνολική Ικανοποίηση Επιβατών", ανάμεσα σε αεροδρόμια με μέγιστη επιβατική κίνηση μέχρι 15 εκ. επιβάτες το χρόνο, ενώ το 2003 ανακηρύσσεται το καλύτερο αεροδρόμιο στον κόσμο, στην κατηγορία του.
Σημειώνεται ότι τα πρώτα γενέθλια βρίσκουν το "Ελευθέριος Βενιζέλος" να έχει εξυπηρετήσει 12,2 εκατ. επιβάτες και 170.000 πτήσεις. Θα ακολουθήσουν και άλλες πολλές παρόμοιες διακρίσεις με διεθνείς και Ευρωπαϊκές πρωτιές, είτε αυτές έχουν σχέση με την εξυπηρέτηση των επιβατών, είτε με το μάρκετινγκ, είτε με την περιβαλλοντική του πολιτική.
Κορυφαίες στιγμές
Η πρώτη μεγάλη πρόκληση έρχεται για τον ΔΑΑ το 2004 με τους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, ενώ την ίδια χρονιά παίρνει σάρκα και οστά η ανάπτυξη της ακίνητης περιουσίας με το "στήσιμο" του εμπορικού πάρκου. Τον Ιούνιο του 2004 το "Ελευθέριος Βενιζέλος" αποχαιρετά την Ολυμπιακή φλόγα, που ξεκινάει το ταξίδι των 5 Ηπείρων. Τον Ιούλιο τίθεται σε Ολυμπιακή λειτουργία, υποδεχόμενο 2.800 μέλη της Ολυμπιακής Οικογένειας και στο διήμερο 12 και 13 Αυγούστου υποδέχεται 35 αρχηγούς κρατών για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων.
Η ημέρα - σταθμός είναι η Δευτέρα, 30 Αυγούστου 2004, οπότε αναχωρούν μαζικά όλοι οι συμμετέχοντες στους Ολυμπιακούς, που έχουν λήξει. Την ημέρα αυτή ο ΔΑΑ σπάει όλα τα ρεκόρ, ανταποκρινόμενος με απόλυτη επιτυχία στην επιβατική κίνηση, τον αριθμό των πτήσεων και τη διαχείριση των αποσκευών. Εκείνη την ημέρα σημειώνονται 856 κινήσεις αεροσκαφών, δηλαδή περίπου μία κίνηση ανά λεπτό, το 85% των πτήσεων εκτελούνται στην ώρα τους και διακινούνται 69.000 επιβάτες και 50.000 αποσκευές.
Αυτό το ρεκόρ διήρκεσε λιγότερο από δύο χρόνια, καθώς έπειτα από μία διετία συνεχούς σημαντικής ετήσιας αύξησης τόσο της επιβατικής κίνησης, όσο και των πτήσεων, έρχεται το 2007, χρονιά που το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας φιλοξενεί τον τελικό του Champions League, ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Μίλαν, με Βρετανούς και Ιταλούς φιλάθλους να κάνουν πραγματική απόβαση. Το ματς λήγει με νίκη των Ιταλών και του αεροδρομίου, το οποίο διαχειρίζεται μέσα σε στενά χρονικά περιθώρια και με απόλυτη επιτυχία 85.000 επιβάτες, χωρίς να επηρεαστεί καθόλου η διακίνηση των προγραμματισμένων πτήσεων, επιβατών, αποσκευών και εμπορευμάτων της ημέρας εκείνης.
Το 2007 ο ΔΑΑ σπάει και το φράγμα των 16,5 εκατ. επιβατών και περισσοτέρων των 200.000 πτήσεων. Έναν χρόνο μετά και συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2008 το αεροδρόμιο καλωσορίζει τον 100στό εκατομμυριοστό επιβάτη. Επτά χρόνια μετά, το αεροδρόμιο έχει πλέον καλωσορίσει 100 εκατομμύρια επιβάτες, που ταξίδεψαν από ή προς την Αθήνα σε περισσότερες από 1,3 εκατ. πτήσεις. Η τυχερή επιβάτης ήταν Ελληνίδα και έφθασε το απόγευμα της Δευτέρας στις 18:15 στην Αθήνα από το Παρίσι με την πτήση AF2332 της Air France. Το αεροδρόμιο της επιφύλαξε ξεχωριστή υποδοχή, με ευχές για πολλά, συναρπαστικά ταξίδια.
Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους καταγράφεται νέο ρεκόρ εμπορευματικής κίνησης, με τα "φορτία" να χτυπάνε κόκκινο και να φτάνουν τους 122.000 τόνους σημειώνοντας αύξηση +2,7% παρά τη γενική μείωση (-4%) στην παγκόσμια εμπορευματική κίνηση.
Το 2009, χρονιά κορύφωσης της διεθνούς οικονομικής κρίσης, που χτύπησε ιδιαίτερα την αεροπορική αγορά, βρίσκει το "Ελευθέριος Βενιζέλος" να προβάλλει γερές αντιστάσεις και να συνεχίζει τη θετική του πορεία, τη στιγμή που μεγάλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια καταγράφουν σημαντικές απώλειες. Την ίδια χρονιά ο ΔΑΑ συνεχίζει την αναπτυξιακή του πολιτική και ανοίγει τις πύλες του για το κοινό του υπερσύγχρονου εκθεσιακού & συνεδριακού κέντρου, Metropolitan Expo με 50.000 τ.μ. συνολικών στεγασμένων χώρων.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πλέον σύγχρονο συγκρότημα τους είδους του στην Ελλάδα. Αποτελείται από 4 μεγάλες αίθουσες εκθέσεων, 2 συνεδριακές αίθουσες δυναμικότητας 600 ατόμων και προσφέρει στους επισκέπτες όλες τις απαραίτητες ανέσεις και υπηρεσίες υποστήριξης μέσω 2 ανεξάρτητων εισόδων/χώρων υποδοχής/βεστιαρίων, 2 εστιατορίων και 7 cafe καθώς και ενός πλήρως εξοπλισμένου business centre.
Το 2010, χρονιά κατά την οποία η οικονομική κρίση πλήττει με ιδιαίτερη σφοδρότητα την αεροπορική αγορά, το αεροδρόμιο της Αθήνας "παγώνει" όλες τις αεροναυτιλιακές χρεώσεις και εξακολουθεί να παρέχει το Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Κινήτρων προς τις αεροπορικές εταιρίες, για το οποίο βραβεύεται για έκτη συνεχή χρονιά.
Η πολιτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστούν στο ελάχιστο οι όποιες αρνητικές συνέπειες από την κρίση, στην επιβατική κίνηση και στον αριθμό των πτήσεων. Τον Νοέμβριο του ιδίου έτους βραβεύεται ανάμεσα στους κορυφαίους του κλάδου των αερομεταφορών ως "Αεροδρόμιο της χρονιάς 2010", σε αναγνώριση της ποιότητας των υπηρεσιών προς τους επιβάτες και τους πελάτες του, αλλά και του ισχυρού επιχειρηματικού μοντέλου και της ανταγωνιστικότητάς του. Η σημαντική αυτή βράβευση πραγματοποιείται στο Κατάρ, στο πλαίσιο του ετήσιου Συνέδριου Αερομεταφορών της Ντόχα.
Μοχλός ανάπτυξης
Ο ΔΑΑ, μέλος της οικογένειας των μεγάλων διεθνών αεροδρομίων, δεν είναι απλά ένας σημαντικός κόμβος αερομεταφορών, έχει εξελιχθεί σε πολυδιάστατη οντότητα και σημαντικό μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στην Ελλάδα και αποτελεί ένα ουσιαστικό παραγωγικό κεφάλαιο για την ελληνική οικονομία, με πολλαπλά οφέλη για την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα και τον τουρισμό σε εθνική αλλά και τοπική κλίμακα.
Σύμφωνα με μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η επιχειρηματική κοινότητα του αεροδρομίου της Αθήνας συνεισφέρει συνολικά 2,14% του ΑΕΠ της Ελλάδας, καθώς η ετήσια "προστιθέμενη αξία" του για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας ανέρχεται σε €4,9 δισ. Παράλληλα, αποτελεί ισχυρό μοχλό απασχόλησης, αφού από το σύνολο των δραστηριοτήτων του δημιούργησε περισσότερες από 63.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα στους χώρους του, αλλά και ευρύτερα.
Σε τοπικό επίπεδο η συνεισφορά του ΔΑΑ ανέρχεται σε €4,1 δισ., ποσό που αντιστοιχεί σε 3,2% του ΑΕΠ του νομού Αττικής. Αντίστοιχα, οι συνολικές θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στην Αττική λόγω του αεροδρομίου ανήλθαν σε 48.000. Ειδικότερα στα Μεσόγεια το αεροδρόμιο αντιπροσωπεύει το 47% του συνολικού ΑΕΠ της περιοχής και έχει ενισχύσει την απασχόληση δημιουργώντας 8.000 θέσεις εργασίας για τους κατοίκους από το σύνολο των δραστηριοτήτων του. Η ταυτόχρονη "προστιθέμενη αξία" προς την ίδια την περιοχή ανέρχεται σε ποσό €693 εκ. ετησίως.
Δραστηριότητες-Οικολογικές ευαισθησίες
Οι χώροι του κεντρικού κτιρίου του αεροδρομίου δεν αναλίσκονται μόνο για τη διακίνηση των εκατομμυρίων επιβατών ετησίως, αλλά αποτελούν ταυτόχρονα μία εστία παρουσίασης και προβολής πολιτιστικών και εικαστικών γεγονότων. Οι αίθουσες κατά καιρούς μετατρέπονται σε εκθέσεις φωτογραφίας και άλλων δράσεων. Στα 10 χρόνια λειτουργίας του αεροδρομίου έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες πολιτιστικές εκθέσεις, προβάλλοντας όψεις τέχνης και πολιτισμού στα εκατομμύρια των επιβατών και των επισκεπτών που περνούν από τους χώρους του αεροδρομίου.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η διοίκηση του αεροδρομίου στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της λεγόμενης πράσινης ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι από τις πρώτες εταιρίες που υιοθέτησαν άμεσα την πολιτική μείωσης της ηλεκτρικής ενέργειας, με την τοποθέτηση των ειδικών λαμπτήρων που καταναλίσκουν σημαντικά λιγότερο ρεύμα, θέμα για το οποίο ο ΔΑΑ έχει βραβευτεί.
Την ίδια ώρα βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης μεγάλο πρόγραμμα ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η μονάδα θα είναι ισχύος 8MW, θα αναπτυχθεί σε έκταση 150 στρεμμάτων και το κόστος της επένδυσης αναμένεται να φτάσει τα 20 εκατομμύρια ευρώ.
Το μετοχικό προφίλ
Ο "Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε." ιδρύθηκε ως ανεξάρτητος Οργανισμός ειδικά για την ανάπτυξη, κατασκευή και επιτυχή ολοκλήρωση του έργου καθώς επίσης και για την λειτουργία και εμπορική εκμετάλλευση του Αερολιμένα για μια ολική περίοδο 30 ετών. Εσχάτως, γίνεται λόγος από κυβερνητικά χείλη για παράταση της συμφωνίας αυτής. Στη μετοχική σύνθεση το ελληνικό δημόσιο κατέχει το 55%, η γερμανική Hochtief το 40% και η οικογένεια Κοπελούζου κατέχει το υπόλοιπο 5%. Πρόεδρος του 9μελούς Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας είναι ο Στράτος Παπαδημητρίου, αλλά στην ουσία ο άνθρωπος που "κινεί τα νήματα" είναι ο κ. Γιάννης Παράσχης, Γενικός Διευθυντής, ο οποίος περιβάλλεται από περίπου 40 διευθυντές-τομεάρχες, που αποτελούν μία πραγματικά εξαιρετική ομάδα, ενώ την επικοινωνία με τον "έξω κόσμο" έχει αναλάβει η διεύθυνση και το Γραφείο Τύπου, που αποτελείται από μια ομάδα ανθρώπων, άρτια καταρτισμένων και πάντα πλήρως ενημερωμένων.
Δήλωση γενικού διευθυντής ΔΑΑ, Γιάννη Παράσχη
Σε αποκλειστική δήλωσή του στο ΑΠΕ με αφορμή τα δεκάχρονα του Αεροδρομίου, ο Γενικός Διευθυντής του ΔΑΑ, Γιάννης Παράσχης, επισημαίνει ότι "Ξεκινώντας το Μάρτιο του 2001, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής στην Ευρώπη και ένα ιδιαίτερα καινοτόμο σχήμα σύμπραξης δημοσίου-ιδιωτών, ανανέωσε γρήγορα αντιλήψεις και πρότυπα που κυριαρχούσαν στη χώρα μας σχετικά με τα αεροδρόμια. Σήμερα, 10 χρόνια μετά και με 30 διεθνείς διακρίσεις στο ενεργητικό του, το αεροδρόμιο "Ελευθέριος Βενιζέλος" είναι μία πολυδιάστατη επιχειρηματική κοινότητα 300 επιχειρήσεων και οργανισμών, υπεύθυνη για τη δημιουργία 63.000 θέσεων εργασίας στην Ελλάδα και με ετήσια "προστιθέμενη αξία" που αντιστοιχεί στο 2,14% του ΑΕΠ. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συνεισφορά της Εταιρείας Αεροδρομίου στον προϋπολογισμό του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο κατά την περίοδο 2002 - 2009, αθροιστικά έχει εισπράξει από το ΔΑΑ περίπου €640 εκ., το 75% του ποσού που έχει συνολικά αποδώσει η Εταιρεία Αεροδρομίου στους μετόχους της.
Η ευρωστία του επιχειρηματικού μοντέλου του ΔΑΑ ήταν εμφανής ακόμα και κατά την περίοδο της διεθνούς κρίσης, με το ποσοστό αύξησης της επιβατικής κίνησης του αεροδρομίου να κυμαίνεται επί σειρά ετών σταθερά πάνω από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο. Έχει μάλιστα για εμάς ιδιαίτερη αξία ότι το μοντέλο ανάπτυξης που επιχειρήθηκε στην εταιρεία αεροδρομίου πλέον θεωρείται πρότυπο στον ελληνικό χώρο, παρά τις οποιεσδήποτε αρχικές επιφυλάξεις και αμφισβητήσεις, με ανθεκτικότητα που επαληθεύεται και κατά την παρούσα ιδιαίτερα δυσμενή συγκυρία για την ελληνική οικονομία.
Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να λειτουργούμε υπεύθυνα αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες σε ευρύτερη κλίμακα, με επίκαιρο παράδειγμα στο πλαίσιο της έμφασης που δίνουμε στην περιβαλλοντική διαχείριση και τη χρήση εναλλακτικών - ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ολοκλήρωση εντός ολίγων μηνών του φωτοβολταϊκού πάρκου του αεροδρομίου ισχύος 8 MW, που αντιστοιχεί περίπου στο 19% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.
Με σωστό σχεδιασμό, συνέπεια, καινοτομία και επιχειρηματική εξωστρέφεια, σε ένα κλάδο που είναι εξαιρετικά ευαίσθητος σε μεταβολές, έχουμε τη βεβαιότητα ότι θα εξακολουθήσουμε και στην επόμενη δεκαετία να αποτελούμε πόλο ανάπτυξης και στιβαρό κύτταρο της ελληνικής οικονομίας, παραμένοντας προσηλωμένοι στις αρχές μας και δημιουργώντας αξία για τους μετόχους, τους συνεργάτες μας και το κοινωνικό σύνολο".
Το αεροδρόμιο σε αριθμούς
Σε αριθμούς, η πορεία του ΔΑΑ στα δέκα χρόνια λειτουργίας του καταγράφεται ως εξής:
- Εξυπηρετήθηκαν 145 εκατομμύρια επιβάτες.
- Εκτελέστηκαν 1.880.000 πτήσεις.
- Μεταφέρθηκαν 1.097.424 τόνοι εμπορευμάτων.
- Διακινήθηκαν πάνω από 65 εκατομμύρια αποσκευές.
- Ανακυκλώθηκαν περίπου 27 τόνοι υλικών.
- Έγιναν 45 εκθέσεις.
- Εξυπηρετήθηκαν 14 εκατομμύρια αυτοκίνητα.
- Πραγματοποιήθηκαν πάνω από 11 εκατομμύρια κλήσεις στο τηλεφωνικό κέντρο
- Επισκέφθηκαν το αεροδρόμιο περίπου 35 εκατομμύρια άτομα.
- Ο ΔΑΑ απέσπασε συνολικά 25 διεθνή και ευρωπαϊκά βραβεία