Σε δημόσια διαβούλευση τίθεται από αύριο έως τις 22 Αυγούστου το σχέδιο νόμου για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, έπειτα από την έγκρισή του από το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο.
Το σχέδιο νόμου περιγράφει τη διαδικασία για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, σύμφωνα και με τις διατάξεις του συντάγματος, όπως διαμορφώθηκε μετά την αναθεώρηση του 1985/86.
Προβλέπονται δύο τύποι δημοψηφίσματος, ο πρώτος αφορά κρίσιμο εθνικό θέμα και για τη διεξαγωγή του απαιτείται πρόταση του υπουργικού συμβουλίου και απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών και ο δεύτερος τύπος που κατοχυρώθηκε για πρώτη φορά στην αναθεώρηση του 1985/1986, αφορά ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, με εξαίρεση τα δημοσιονομικά. Για την προκήρυξή του απαιτείται πρόταση των 2/5 της Βουλής και αποδοχή του από τα 3/5 του συνόλου του βουλευτών.
Με το σχέδιο νόμου οριοθετούνται οι βασικές έννοιες που έχουν σχέση με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, δηλαδή το κρίσιμο εθνικό θέμα, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται μόνο ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνας, αλλά και ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος σχετικά με την πολιτική, την κοινωνική και την οικονομική ζωή της χώρας, το ψηφισμένο νομοσχέδιο, το σοβαρό κοινωνικό ζήτημα και το δημοσιονομικό ζήτημα.
Επίσης, περιγράφονται λεπτομερώς και οι τεχνικές λεπτομέρειες διενέργειας των δημοψηφισμάτων, που είναι:
- στα δημοψηφίσματα ψηφίζουν όσοι είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της χώρας,
- ψηφοφορία διεξάγεται σε εκλογικές περιφέρειες και ταυτόχρονα σε όλη την επικράτεια,
- οι ψηφοφόροι καλούνται να εκφράσουν την προτίμησή τους σε έντυπο ψηφοδέλτιο, το οποίο περιέχει το ερώτημα και τις δυνατές απαντήσεις, όπως καθορίζονται από τη Βουλή,
- επικρατεί η απάντηση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των έγκυρων ψηφοδελτίων, στα οποία δεν προσμετρώνται τα λευκά,
- η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος είναι συμβουλευτική για την κυβέρνηση, με εξαίρεση την περίπτωση δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο, οπότε έχει δεσμευτικό περιεχόμενο, αρκεί να πάρει μέρος στην ψηφοφορία τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους,
- η οικονομική διαχείριση και η δημόσια προβολή υπόκεινται στις ρυθμίσεις που διέπουν τις γενικές βουλευτικές εκλογές, και
- το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και, εν γένει, το κύρος του δημοψηφίσματος ελέγχεται από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.
Προβλέπονται δύο τύποι δημοψηφίσματος, ο πρώτος αφορά κρίσιμο εθνικό θέμα και για τη διεξαγωγή του απαιτείται πρόταση του υπουργικού συμβουλίου και απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών και ο δεύτερος τύπος που κατοχυρώθηκε για πρώτη φορά στην αναθεώρηση του 1985/1986, αφορά ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, με εξαίρεση τα δημοσιονομικά. Για την προκήρυξή του απαιτείται πρόταση των 2/5 της Βουλής και αποδοχή του από τα 3/5 του συνόλου του βουλευτών.
Με το σχέδιο νόμου οριοθετούνται οι βασικές έννοιες που έχουν σχέση με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, δηλαδή το κρίσιμο εθνικό θέμα, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται μόνο ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνας, αλλά και ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος σχετικά με την πολιτική, την κοινωνική και την οικονομική ζωή της χώρας, το ψηφισμένο νομοσχέδιο, το σοβαρό κοινωνικό ζήτημα και το δημοσιονομικό ζήτημα.
Επίσης, περιγράφονται λεπτομερώς και οι τεχνικές λεπτομέρειες διενέργειας των δημοψηφισμάτων, που είναι:
- στα δημοψηφίσματα ψηφίζουν όσοι είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της χώρας,
- ψηφοφορία διεξάγεται σε εκλογικές περιφέρειες και ταυτόχρονα σε όλη την επικράτεια,
- οι ψηφοφόροι καλούνται να εκφράσουν την προτίμησή τους σε έντυπο ψηφοδέλτιο, το οποίο περιέχει το ερώτημα και τις δυνατές απαντήσεις, όπως καθορίζονται από τη Βουλή,
- επικρατεί η απάντηση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των έγκυρων ψηφοδελτίων, στα οποία δεν προσμετρώνται τα λευκά,
- η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος είναι συμβουλευτική για την κυβέρνηση, με εξαίρεση την περίπτωση δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο, οπότε έχει δεσμευτικό περιεχόμενο, αρκεί να πάρει μέρος στην ψηφοφορία τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους,
- η οικονομική διαχείριση και η δημόσια προβολή υπόκεινται στις ρυθμίσεις που διέπουν τις γενικές βουλευτικές εκλογές, και
- το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και, εν γένει, το κύρος του δημοψηφίσματος ελέγχεται από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.