Πώς ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και οι υπουργοί Οικονομικών του Eurogroup κατέληξαν σε συμφωνία και τι αυτή περιλαμβάνει
06/12/2009
Του Βασιλη Zηρα
Υστερα από ένα δίμηνο ανελέητου σφυροκοπήματος, που κορυφώθηκε με τις έμμεσες πλην όμως σαφείς προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο χρεοκοπίας από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου εξασφάλισε στο τελευταίο Eurogroup μια περίοδο ανακωχής 40 περίπου ημερών.
Η προσωρινή ανακωχή επετεύχθη επειδή: Πρώτον, στην Ε.Ε. και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιλήφθηκαν ότι οι συνεχείς αναφορές στον κίνδυνο πτώχευσης ενός κράτους-μέλους της Ευρωζώνης μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε οδυνηρές συνέπειες όχι μόνο για το κύρος του οικοδομήματος του κοινού νομίσματος, αλλά και για τις υπόλοιπες περιφερειακές αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης, καθώς και για τους κατόχους τέτοιων τίτλων, δηλαδή των μεγάλων χρηματοπιστωτικών ομίλων. Δεν είναι τυχαίο ότι των καθησυχαστικών δηλώσεων των κ. Γιουνκέρ, Αλμούνια και Τρισέ, πριν και μετά το Eurogroup προηγήθηκαν θετικά σχόλια από επενδυτικούς οίκους, όπως η Nomura, η UBS, η Merrill Lynch, η Citigroup κ.λπ.
Δεύτερον, και σημαντικότερο, η ελληνική πλευρά, κυρίως κατά τις συναντήσεις του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Λουκά Παπαδήμου με τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου και τον υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου και με την απάντηση του δεύτερου στην επιστολή Γιουνκέρ, ανέλαβε τη ρητή δέσμευση ότι θα πάρει όποια μέτρα απαιτούνται προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι. Επίσης, υποχρεώθηκε να δεχθεί ένα πολύ ασφυκτικό πλαίσιο ευρωπαϊκής εποπτείας, το οποίο θα αποτυπωθεί και στους όρους υπαγωγής της Ελλάδας στην επιτήρηση του άρθρου 104 παρ. 9. προκειμένου να μειώσει το έλλειμμα κατά 24 δισ. ευρώ περίπου, κάτω από το 3% του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει:
1. Το έλλειμμα να μειωθεί το 2010 κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες τουλάχιστον, με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα. Το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι από τις 3,7 μονάδες που προβλέπεται ότι θα μειωθεί το έλλειμμα τον επόμενο χρόνο, οι 2 μονάδες περίπου είναι με μόνιμα μέτρα και οι 1,7 μονάδες με προσωρινού χαρακτήρα παρεμβάσεις. Η Κομισιόν το αμφισβητεί θεωρώντας ότι τα προσωρινά μέτρα που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός είναι περισσότερα. Ωστόσο, αυτό παραμένει υπό συζήτηση. Ετσι, θέτει τον όρο της ελάχιστης μόνιμης προσαρμογής των δύο μονάδων, ώστε εάν οι επιφυλάξεις της επιβεβαιωθούν να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να λάβει πρόσθετα μέτρα.
2. Ο στόχος του προϋπολογισμού για έλλειμμα 9,1% του ΑΕΠ να επιτευχθεί σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως του πόσο θα κλείσει τελικά το έλλειμμα του 2009. Με τον όρο αυτό η Κομισιόν θέλει να διασφαλίσει ότι εάν το φετινό έλλειμμα είναι υψηλότερο από 12,7% του ΑΕΠ, η κυβέρνηση δεν θα περιοριστεί στη μείωση των 3,7 μονάδων που προβλέπει ο προϋπολογισμός, αλλά θα πάρει πρόσθετα και μόνιμα μέτρα.
3. Στο πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που θα υποβάλει η Ελλάδα στο τέλος Ιανουαρίου, να προσαρτηθεί μια λίστα με αναλυτική περιγραφή των μέτρων που θα πάρει η κυβέρνηση, με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του, καθώς και το προσδοκώμενο δημοσιονομικό όφελος από το καθένα. Με αυτόν τον τρόπο η Κομισιόν θα είναι σε θέση να παρακολουθεί αποτελεσματικότερα την πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής και να παρεμβαίνει έγκαιρα, πιέζοντας για πρόσθετα μέτρα, εάν κάποια από αυτά δεν αποδίδουν.
4. Να επισπευσθεί η υλοποίηση των μέτρων που σχεδιάζει η κυβέρνηση. Ηδη, ο κ. Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι η εισοδηματική πολιτική θα ανακοινωθεί τον Ιανουάριο, οπότε και θα ξεκαθαρίσει ποιους δημοσίους υπαλλήλους αφορά το πάγωμα των μισθών. Το πιθανότερο είναι πως θα αφορά όχι μόνον όσους έχουν βασικό μισθό 2.000 ευρώ, αλλά όσους έχουν μεικτές αποδοχές 2.000 ευρώ μαζί με κάποια επιδόματα. Συνήθως, η εισοδηματική πολιτική ανακοινώνεται τον Μάιο ή τον Ιούνιο. Επίσης, θα καταβληθεί προσπάθεια να επισπευσθούν οι διαδικασίες για την κατάρτιση και ψήφιση του φορολογικού νομοσχεδίου, για τη λειτουργία της ενιαίας αρχής πληρωμής των δημοσίων υπαλλήλων (στόχος είναι η πλήρης λειτουργία της έως το τέλος του α΄ 6μήνου) καθώς και οι αποφάσεις για το ασφαλιστικό, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων κ.λπ.
5. Συμπληρωματικό προϋπολογισμό εάν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Για την κυβέρνηση, συμπληρωματικός προϋπολογισμός σημαίνει πρόσθετα μέτρα για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου του προϋπολογισμού (9,1% του ΑΕΠ). Για την Κομισιόν, ωστόσο, δεν σημαίνει το ίδιο. Σημαίνει ότι εάν για τον οποιοδήποτε λόγο τα πράγματα εξελιχθούν καλύτερα απ' ό,τι προβλέπεται σήμερα, τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει έναν πιο φιλόδοξο δημοσιονομικό στόχο, δηλαδή να μειώσει το έλλειμμα κάτω από 9,1% του ΑΕΠ. Το ζήτησαν από τον κ. Παπακωνσταντίνου και αυτός το απεδέχθη. Οι λόγοι που η Κομισιόν ζητάει κάτι τέτοιο είναι δύο. Πρώτον, γιατί θα μπορεί να ασκεί διαρκώς πίεση στην ελληνική πλευρά για δημοσιονομική προσαρμογή υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, όπως για παράδειγμα εάν η ανάκαμψη της οικονομίας είναι ταχύτερη απ' όσο εκτιμάται σήμερα. Δεύτερον, γιατί το έλλειμμα του 2009 μπορεί να είναι τελικά μικρότερο από 12,7% του ΑΕΠ. Η Eurostat διατυπώνει επιφυλάξεις ως προς τον τρόπο που καταγράφηκαν στο έλλειμμα του 2008 και του 2009 οι δαπάνες για εξόφληση των χρεών των νοσοκομείων. Θεωρεί ότι θα έπρεπε να κατανεμηθούν και στα ελλείμματα του 2006 και 2007. Εάν τελικά το επιβάλει, το έλλειμμα του 2009 ενδεχομένως να είναι μικρότερο. Σε αυτήν την περίπτωση, θα ασκηθούν πιέσεις για μικρότερο έλλειμμα και το 2010.