Στα 3,8 δις ευρώ έφθασαν οι εκροές καταθέσεων από την 6η Μαΐου έως και χθες με βάση τραπεζικές πηγές, απόρροια της αβεβαιότητας για την τύχη της χώρας και την τύχη των καταθέσεων.
Οι καταθέσεις πλέον διαμορφώνονται στα 163 με 162 δις ευρώ δηλαδή συνολικά από τις αρχές του 2010 που ήταν στα 237,5 δις ευρώ το ρεκόρ στην Ελλάδα έχουν χαθεί 75 δις ευρώ.
Ταυτόχρονα το ELA ο έκτακτος μηχανισμός ρευστότητας των τραπεζών αυξήθηκε τον Μάρτιο στα 55 δις, τον Απρίλιο έφθασε στα 60 δις και τον Μάιο κινείται λίγο πάνω από τα 65 δις ευρώ.
Σημειώνεται επίσης ότι αυξήθηκε έως 100 δις το όριο άντλησης ρευστότητας της ΤτΕ από την ΕΚΤ.
Εν τω μεταξύ ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων φαίνεται ότι επεξεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες της Κομισιόν.
Σύμφωνα με ελληνική πηγή που παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις φαίνεται ότι η προσπάθεια που θα καταβληθεί δεν θα είναι μόνο συνέχεια του σχεδίου που ξεκίνησε να υλοποιείται το 2009 για ένα ευρωπαϊκό μηχανισμό εγγύησης καταθέσεων αλλά ένα νέο σύστημα που θα παράσχει μεγαλύτερη ασφάλεια στους Ευρωπαίους καταθέτες και στους Έλληνες.
Το ζήτημα ενός ενιαίου μηχανισμού εγγύησης καταθέσεων επανήλθε δυναμικότερα κυρίως λόγω των εντονότατων ανησυχιών για bank run δηλαδή φυγή καταθέσεων από την ευρωπαϊκή περιφέρεια στον πυρήνα της Ευρώπης.
Με βάση την Nomura από τον Μάρτιο έως σήμερα έφυγαν από την Ευρωπαϊκή περιφέρεια 35 δις και κατευθύνθηκαν στον πυρήνα της Ευρώπης ως τακτική ασφάλειας.
Οι εκτιμήσεις της Citigroup είναι ακόμη πιο δυσοίωνες. Εκτιμάει ότι αν η κατάσταση εκτραπεί οι εκροές ίσως φθάσουν μέχρι 300-340 δις ευρώ.
Είναι προφανές ότι λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας σε όλη την Ευρωπαϊκή περιφέρεια για τις τραπεζικές καταθέσεις ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων είναι επίκαιρο.
Στην Ευρώπη υπάρχουν 9 συστήματα εγγύησης καταθέσεων με 40 υποκατηγορίες. Η ενοποίηση όλων αυτών των μηχανισμών θεωρείται επιβεβλημένη.
Το όριο των 100 χιλ ευρώ το οποίο εγγυάται το κράτος δεν είναι ακόμη βέβαιο ότι θα αλλάξει.
Να σημειωθεί ότι προ του 2009 το 20% των συστημάτων εγγυήσεων καταθέσεων εγγυώνταν έως 50 χιλ ευρώ.
Είχαν υπάρξει και ακόμη υπάρχουν προτάσεις για απεριόριστη κάλυψη των καταθέσεων αλλά αυτό είναι ουτοπικό.
Με καταθέσεις κοντά στα 10 τρις ευρώ είναι ανέφικτο να σχηματιστεί μηχανισμός που να εγγυάται όλες τις καταθέσεις.
Η λογική πρόταση που έχει υποβληθεί είναι να δημιουργηθεί ένα πανευρωπαϊκό πέπλο προστασίας συστημάτων εγγύησης καταθέσεων – από την Ελλάδα θα συμμετάσχει το ΤΕΚΕ Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων – που να καλύπτει το 2-4% των καταθέσεων σε όλη την Ευρώπη.
Το 4% των καταθέσεων σημαίνει 400 δις ευρώ δηλαδή 2,5 φορές τις καταθέσεις των ελλήνων που διαμορφώνονται στα 165 δις ευρώ όταν οι καθαρές καταθέσεις μόνο της BNP Paribas είναι 600 δις ευρώ.
Μια άλλη παράμετρος που θα εξεταστεί είναι ο χρόνος αποζημίωσης των καταθετών.
Με βάση την διεθνή εμπειρία σε ακραίες καταστάσεις απαιτούνται 4 με 6 εβδομάδες ώστε να αποζημιωθούν καταθέτες.
Στις ΗΠΑ οι αποζημιώσεις καταθέσεων δίδονται την 2η ημέρα.
Τα εναλλακτικά σενάρια που έχουν εξεταστεί και εφαρμόζονται στην πράξη είναι μεταφορά καταθέσεων από χρεοκοπημένη τράπεζα σε άλλη τράπεζα π.χ. η περίπτωση συνεταιριστικών τραπεζών και της Εθνικής τράπεζας.
Μια άλλη λύση είναι η πληρωμή έκτακτης ανάγκης για ποσά 10.000 ευρώ τα οποία θα καταβάλλονται σε 3 μέρες.
Όμως η λύση αυτή μπορεί να αντιμετωπίσει ένα μεμονωμένο γεγονός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ένα bank run.
Οι προτάσεις για την αποφυγή φαινομένου bank run είναι ακόμη θολές καθώς είναι αυτονόητο δεν υπάρχουν και πολλές εναλλακτικές αν το bank run η μαζική ανάληψη καταθέσεων αφορά μια ολόκληρη χώρα ή χώρες.
Μια άλλη παράμετρος που φαίνεται ότι θα εξεταστεί σε αυτή την φάση είναι τα πιστοποιητικά χρέους ένας διττός με πολλές ερμηνείες μηχανισμός.
Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα
Το ΤΕΚΕ ως μηχανισμός εγγύησης καταθέσεων μπορεί να είναι πλήρως εναρμονισμένος με την ΕΕ αλλά κεφαλαιακά είναι ανεπαρκής.
Στην Ελλάδα έχουν χαθεί 75 δις ευρώ καταθέσεις, bank run με την έννοια της μαζικότητας δεν έχει σημειωθεί αλλά bank run με την έννοια της παροδικότητας έχει καταγραφεί.
Το ΤΕΚΕ πρέπει να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο δίκτυ προστασίας εγγύησης καταθέσεων.
Το όριο των 100 χιλ ευρώ είναι επαρκές αφού πολλοί λογαριασμοί έχουν σπάσει σε ισόποσα των 100 χιλ αλλά σίγουρα το ΤΕΚΕ ως μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων δεν είναι επαρκής.
Προέχει η αξιοπιστία των τραπεζών που μπορούν να διασφαλίσουν και τις καταθέσεις αλλά και ένας πανευρωπαϊκός μηχανισμός εγγύησης καταθέσεων που θα διασφαλίσει φυγή κεφαλαίων από τις προβληματικές χώρες προς τον πυρήνα της Ευρώπης.
Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr