Του Peter Coy Οι Γερμανοί ανατριχιάζουν στην ιδέα της κάλυψης των χρεών των μεγάλων ανοιχτοχέρηδων της Νότιας Ευρώπης, αλλά η νέα υπερμοδάτη ιδέα για το μοίρασμα του χρέους της Ευρώπης προέρχεται από... τη Γερμανία.
Απίστευτο κι όμως αληθινό: τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη Γερμανία έχουν βάλει την Καγκελάριο Angela Merkel να επανεξετάσει μια ιδέα που ακούστηκε τον περασμένο χειμώνα, η οποία προβλέπει συλλογική ευρωπαϊκή ανάληψη ευθύνης για τα δημόσια χρέη των εθνών.
Η ιδέα προέρχεται από το γερμανικό Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, τα μέλη το οποίου είναι γνωστά ως "οι Γερμανοί σοφοί", και έχει τον τίτλο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Ανταλλαγής Ομολόγων.
Εφόσον υπάρχει επείγουσα ανάγκη για φρέσκιες ιδέες σχετικά με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά σε αυτό που συμβουλεύουν οι σοφοί. Το σχέδιο εν περιλήψει συνίσταται στο εξής:
Το χρέος των 17 χωρών που ανήκουν στην Ευρωζώνη χωρίζεται σε δύο μέρη. Το ποσοστό έως 60% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κάθε χώρας παραμένει στα βιβλία, αμετάβλητο.
Το μέρος του χρέους των εθνών που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ μεταφέρεται σε έναν φορέα που ονομάζεται Ευρωπαϊκό Ταμείο Εξαγοράς.
Οι 17 χώρες εξακολουθούν να είναι υπεύθυνες για το μέρος του χρέους τους που έχει μεταφερθεί στο ταμείο. Έχουν στη διάθεσή τους 20 ή 25 χρόνια για να το εξοφλήσουν.
Νομικά, ωστόσο, το σύνολο των 17 κρατών είναι από κοινού υπεύθυνα για το χρέος που έχει μεταφερθεί στο ταμείο. Είναι ένα τρόπος για τις λιγότερο χρεωμένες χώρες όπως η Γερμανία να συγκρατούν υπερχρεωμένα κράτη όπως η Ελλάδα, καθησυχάζοντας τους πιστωτές τους και ρίχνοντας τα επιτόκια.
Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι χώρες θα εξοφλήσουν το χρέος τους στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εξαγοράς, μέρος των εθνικών φορολογικών εσόδων θα δεσμεύεται για την αποπληρωμή. Επίσης, οι χώρες θα πρέπει να δεσμευτούν για την εξυγίανση της εθνικής οικονομίας ώστε να απελευθερωθούν κονδύλια για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Έχοντας μειώσει το υπόλοιπο της οφειλής τους στο 60% του ΑΕΠ, οι χώρες δεν θα έχουν το δικαίωμα να το αυξήσουν εκ νέου. Θα ενεργοποιούνται αυτόματα τα «φρένα χρέους», όπως αυτά που διαθέτουν ήδη η Γερμανία και η Ελβετία.
Η ευθύνη της Γερμανίας και άλλων πιστωτριών χωρών περιορίζεται αυστηρά στο ποσό των χρημάτων που έχει μπει στο ταμείο εξαγοράς. Και σε αυτό το σημείο είναι που διαφέρει το σχέδιο αυτό από το "ευρωομόλογο", το οποίο προωθούν ορισμένες χώρες. Τα ευρωομόλογα υποτίθεται πως θα είναι νέα ομόλογα για τα οποία θα δεσμεύονται από κοινού όλα τα κράτη της ευρωζώνης. Δεν θα υπάρχει ανώτατο όριο για το ύψος του δανεισμού μέσω ευρωομολόγων.
Ο Volker Kauder, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των χριστιανοδημοκρατών της Angela Merkel, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η αντιπολίτευση συμφώνησε με την κυβέρνηση ότι τα ομόλογα «δεν είναι προς συζήτηση». Είπε ότι οι δύο πλευρές θα "ανταλλάξουν μελέτες" σχετικά με την πρόταση διαμοιρασμού του χρέους.
Όπως θα περίμενε κανείς από ένα σχέδιο που έλκει την καταγωγή του από τη Γερμανία, η πρόταση δεν είναι ακριβώς γενναιόδωρη. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μια χώρα όπως η Ελλάδα θα μπορούσε να αρχίσει άμεσα την εξόφληση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εξαγοράς, διατηρώντας παράλληλα το χρέος στα βιβλία της σε ένα ποσοστό 60% του ΑΕΠ.
Αλλά τουλάχιστον είναι κάτι. Η καθιέρωση της αρχής της συλλογικής ευθύνης για το χρέος θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα σε ένα πιο επιεικές (διάβαζε: ρεαλιστικό) σχέδιο στο μέλλον.
Υπάρχει μια συμπαθητική χροιά ανθρωπιάς στην ερμηνεία των Σοφών για το σχέδιό τους, τονίζοντας τις δίδυμες ανάγκες για «αλληλεγγύη» και «υπευθυνότητα»:
«Οι υποστηρικτές της αλληλεγγύης μένουν κατάπληκτοι που οι εταίροι τους από την ευρωζώνη τους άφησαν να στέκονται στη βροχή, ακόμα και με τον κίνδυνο του δικού τους χαμού, ενώ οι υποστηρικτές της υπευθυνότητας υποστηρίζουν ότι έχουν απογοητευτεί από τις κενές υποσχέσεις που μοιράστηκαν αφειδώς. Προκειμένου να αποκλιμακωθεί η κατάσταση απαιτείται ένας μηχανισμός που επιτρέπει το συνδυασμό αυτών των δύο αρχών».
Σωστά. Τώρα το θέμα είναι απλά στο μείγμα να βγει σωστή η αναλογία αλληλεγγύης και υπευθυνότητας.
Ο Coy είναι οικονομικός συντάκτης του Bloomberg Businessweek.
capital.gr