Στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιβεβαιώθηκε με τον πιο επίσημο τρόπο ότι το κλίμα αλλάζει για την Ελλάδα. Είτε γιατί οι συντηρητικοί Ευρωπαίοι ηγέτες κατάλαβαν τα λάθη τους, είτε γιατί εμπιστεύονται περισσότερο τον «δικό» τους Αντώνη Σαμαρά, είτε γιατί η κυβέρνηση των τριών κομμάτων διαχειρίζεται καλύτερα την κρίση, είτε γιατί η τρόικα τρόμαξε από τις απειλές του Αλέξη Τσίπρα, είτε γιατί νομοτελειακά ολοκληρώθηκε ο κύκλος της «τιμωρίας των κακομαθημένων Ελλήνων», βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο σκηνικό.
Η επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ, που κάποιοι επιχείρησαν να υποβαθμίσουν, ήταν το αποφασιστικό βήμα για να βγούμε από την καχυποψία και την απομόνωση. Το «θερμό» κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου και η προθυμία με την οποία έρχονται στην Αθήνα ο Φρανσουά Ολάντ και ο Μάριο Μόντι επισφραγίζουν την αλλαγή στάσης των εταίρων μας.
Με καθυστέρηση τριών χρόνων η ευρωπαϊκή οικογένεια απλώνει ένα δίχτυ αλληλεγγύης πάνω από ένα βαριά τραυματισμένο μέλος της. Αν τον χειμώνα του 2010 η Μέρκελ και οι ορτινάντσες της είχαν αντιμετωπίσει την Ελλάδα ως ισότιμο εταίρο και όχι ως σπάταλο χρεοφειλέτη, ούτε εμείς θα φτάναμε ως εδώ, ούτε η ευρωζώνη και η παγκόσμια οικονομία θα είχαν πληρώσει τόσο ακριβά μια οικονομική κρίση που διογκώθηκε τεχνητά. Απανωτά λάθη ή ενσυνείδητες πολιτικές επιλογές; Κανένας δεν μπορεί να ξέρει με βεβαιότητα.
Προς το παρόν η ευρωπαϊκή στροφή υπέρ της χώρας μας εξαντλείται στη θεωρία, στα λόγια και στους συμβολισμούς. Μια αναγνώριση των θυσιών που έκανε ο ελληνικός λαός, μια δημόσια ηθική επιβράβευση των θυσιών που έγιναν. Οχι πως όλα αυτά δεν έχουν σημασία, ειδικά για την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η χώρα μας, αλλά δεν δίνουν λύση στα μεγάλα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας. Το μόνο που φαίνεται να εξασφαλίζουμε είναι την παραμονή μας στο ευρώ. Ολα τα υπόλοιπα πρέπει να τα κερδίσουμε μόνοι μας. Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.
Μπροστά μας έχουμε τη δόση, χωρίς την οποία δεν μπορούμε να ζήσουμε μετά τις 15 Νοεμβρίου, όπως δήλωσε ο Γιάννης Στουρνάρας. Και μέχρι τότε υπάρχει ο κίνδυνος του «ατυχήματος» που θα μας ρίξει για μια ακόμη φορά στα βράχια της χρεοκοπίας. Η έκθεση της τρόικας, από την οποία εξαρτάται η καταβολή της δόσης, ακόμη δεν έχει αρχίσει να γράφεται. Για να αρχίσουν να γράφουν ο Τόμσεν και η παρέα του πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν στα μέτρα. Κι εδώ ακόμη υπάρχει μια γκρίζα ζώνη, η οποία αφορά στα εργασιακά. Μπορεί και οι δύο πλευρές να εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι αυτή τη φορά κάπου θα «συναντηθούν», τίποτα όμως δεν είναι σίγουρο.
Αν υποθέσουμε ότι τα μέτρα θα συμφωνηθούν, ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι η γνωστή σύγκρουση Μέρκελ - Λαγκάρντ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους δεν θα ρίξει κι εδώ τη σκιά της; Το ΔΝΤ αμφισβητεί τους υπολογισμούς των Ευρωπαίων και θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξει και νέο «κούρεμα», που αυτή τη φορά θα κληθούν να πληρώσουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι χώρες της ευρωζώνης, κάτι φυσικά που δεν θέλει ούτε να ακούει η Γερμανία. Οι πληροφορίες λένε πως οι τριβές έχουν φτάσει μέχρι την τρόικα, η οποία έχει διασπαστεί στα δύο: από τη μία ο σκληρός Τόμσεν και από την άλλη οι διαλλακτικότεροι Μορς και Μαζούχ. Κανένας ωστόσο δεν μπορεί να εγγυηθεί αν αυτές οι διαφωνίες θα γεφυρωθούν - και πώς.
Στον δρόμο προς τη δόση των 31,5 δισ. ευρώ ελλοχεύει ακόμη και ο κίνδυνος να μην περάσουν τα μέτρα από την ελληνική Βουλή. Βουλευτές και των τριών κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, ειδικά του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ., δέχονται ισχυρές κοινωνικές και πολιτικές πιέσεις για να μην ψηφίσουν τα μέτρα και κάποιοι δεν κρύβουν τις προθέσεις τους να πουν «όχι» στο νέο πακέτο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι πιέζονται ασφυκτικά. Οι ηγεσίες μπορεί να δεσμεύονται από τη συμφωνία, όχι όμως και οι βουλευτές, που πιθανόν να σκεφτούν τους ψηφοφόρους τους, την κοινωνική κατακραυγή και την επανεκλογή τους.
Ματαιοπονούν λοιπόν όσοι θεωρούν πως η αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων ηγετών έλυσε τα προβλήματά μας. Εξακολουθούμε να βαδίζουμε σε ένα ναρκοπέδιο και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την επόμενη μέρα. Το κλίμα άλλαξε, όχι όμως και η εποχή.
Μπάμπης Κούτρας
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ