Με βάση τη διαθήκη του Νόμπελ το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται "στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών".
Η επιλογή των βραβευθέντων δημιουργεί κατά καιρούς αντιδράσεις, καθώς επιλέγονται πρόσωπα που παλαιότερα είχαν προωθήσει τη βία σαν μέσο επίλυσης διαφορών και στη συνέχεια ακολούθησαν επιλεκτικά ειρηνικές μεθόδους για να επιτευχθεί η ειρήνη.
Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βραβεία, με τα οποία αναγνωρίζεται η ολοκληρωμένη συνεισφορά ενός προσώπου, το βραβείο αυτό μπορεί να απονεμηθεί σε πρόσωπα ή οργανισμούς κατά τη διάρκεια της προσπάθειας τους για αντιμετώπιση συγκρούσεων ή τη δημιουργία ειρήνης. Ελλοχεύει βέβαια ο κίνδυνος οι διαπραγματεύσεις να μην οδηγήσουν στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Γι αυτό και ορισμένα βραβεία ήρθαν αντιμέτωπα με την έντονη κριτική του κοινού. Για παράδειγμα τα βραβεία που δόθηκαν στους Θεόδωρο Ρούσβελτ, Σιμόν Πέρες, Γιτζάκ Ράμπιν, Γιασέρ Αραφάτ και στους Χένρι Κίσινγκερ και Λι Ντουκ Το.
Το πρώτο Βραβείο Νομπέλ Ειρήνης δόθηκε στους Ανρί Ντυλάν, Ιδρυτή του Ερυθρού Σταυρού και Φρεντερικ Πασί, ιδρυτής και πρόεδρος της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης.
Το News247.gr σας παρουσιάζει τους νικητές του βραβείου από το 1980 έως σήμερα
Αδόλφο Πέρεθ Εσκιβέλ
Για τον αγώνα του για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είναι η Υπηρεσία του ΟΗΕ που παρέχει βοήθεια και προστασία στους πρόσφυγες. Ιδρύθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 1950 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και άρχισε να λειτουργεί το 1951. Έχει έδρα την Γενεύη της Ελβετίας.
Απεσταλμένοι του γραφείου αφοπλισμού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
Iδρυτής της Αλληλεγγύης
Πρόεδρος της χώρας από το 1990 ως το 1995
Για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ
Είναι Νοτιοαφρικανός αγγλικανός κληρικός, φανατικός πολέμιος του απαρτχάιντ
Διεθνής Γιατροί για την Αποφυγή Πυρηνικού Πολέμου
Για τη γνωστοποίηση των καταστροφικών επιπτώσεων της καταστροφικών συνεπειών των πυρηνικών
Συγγραφέας του βιβλίου Η νύχτα, στο οποίο περιγράφει πως επέζησε από το ολοκαύτωμα
Όσκαρ Άριας
Για τις προσπάθειές του ώστε να τερματιστούν οι εμφύλιες συρράξεις στα κράτη της Κεντρικής Αμερική
Eιρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ
Για τη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση πολυάριθμων διαμαχών από το 1956. Μέχρι τη στιγμή της βράβευσης 736 άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων είχαν χάσει τη ζωή τους σε ειρηνευτικές αποστολές
Για τη συνεχή αντίσταση του στη χρήση όπλων από το λαό του στον αγώνα τους για την απελευθέρωσή τους
Μιχαήλ Γκορμπατσώφ
Για τον ηγετικό του ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης, που σήμερα χαρακτηρίζει πολλά μέρη της διεθνούς κοινότητας
Ηταν ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης από το 1985 μέχρι το 1991. Οι προσπάθειές του για μεταρρύθμιση βοήθησαν να έρθει το τέλος του ψυχρού πολέμου, αλλά και τελείωσαν την πολιτική υπεροχή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης
Αούνγκ Σαν Σου Κι
Για τον ειρηνικό και μη-βίαιο αγώνα της κατά της στρατιωτικής δικτατορίας
Γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου 1945 στη Ρανγκούν της Μιανμάρ και ήταν κόρη του στρατηγού και εθνικού ήρωα Αούνγκ Σαν. Φοίτησε σε αγγλικό καθολικό σχολείο και το 1960 ακολούθησε την μητέρα της στην Ινδία όταν αυτή διορίστηκε πρέσβης της Μιανμάρ εκεί. Σπούδασε φιλοσοφία και οικονομικά σε διάφορα πανεπιστήμια του Λονδίνου και της Οξφόρδης
Ριγκομπέρτα Μεντσού
Για τη συνεισφορά της στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις διαπραγματεύσεις της για τα δικαιώματα των Ινδιάνων
Έρευνα του ανθρωπολόγου Ντείβιντ Στολ σχετικά με την Ριγκομπέρτα Μεντσού, η οποία βραβεύθηκε το 1992 αποκάλυψε μερικά κατασκευασμένα στοιχεία στην αυτοβιογραφία της με τίτλο "Το όνομά μου είναι Ριγκομπέρτα Μεντσού και έτσι δημιουργήθηκε η συνείδησή μου (Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia)". Η Μεντσού αργότερα παραδέχτηκε ότι άλλαξε ορισμένα στοιχεία του βιογραφικού της. Μετά την αρχική διαμάχη, η επιτροπή βράβευσης αποφάσισε ότι δεν πρέπει να ανακαλέσει τη βράβευση της Μεντσού, εξαιτίας των διαφορών αυτών. Ο γραμματέας της επιτροπής δήλωσε ότι η βράβευση της δε βασίστηκε πρωταρχικά ή αποκλειστικά στην αυτοβιογραφία.
Νέλσον Μαντέλα και Φρεντερίκ Ντε Κλερκ
Για τη συνεισφορά τους στον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής
Γιασέρ Αραφάτ,Σιμόν Πέρες και Γιτζάκ Ράμπιν
Για το ρόλο τους στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους
Για τη συνεισφορά τους στην εξάλλειψη του ρόλου των πυρηνικών όπλων στη διεθνή πολιτική
Κάρλος Φιλίπε Χιμένες Μπέλο και Ζοζέ Ράμος-Όρτα
Για την προσπαθειά τους προς μία ειρηνική επίλυση των διαφορών στο Ανατολικό Τιμόρ
Διεθνής Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών και Τζόντι Ουίλιαμς
Για τη συνεισφορά τους στην απαγόρευση και τον αφοπλισμό ναρκών εδάφους
Τζων Χιουμ και Ντειβίντ Τριμπλ
Για την προσπάθεια τους προς εξεύρεση λύσης στις διαμάχες της Βόρειας Ιρλανδίας
Γιατροί Χωρίς Σύνορα
Για την αναγνώριση της πρωτοπόρου ανθρωπιστικής τους συνεισφοράς σε πολλές ηπείρους
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι μια διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική και ανθρωπιστική οργάνωση, που παρέχει επείγουσα βοήθεια σε άτομα που έχουν πληγεί από ένοπλες συγκρούσεις, επιδημίες, αποκλεισμό από την παροχή ιατρικής φροντίδας και φυσικές καταστροφές. Η οργάνωση είναι γνωστή στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου από τη Γαλλική ονομασία της ή απλά MSF, αλλά και στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ονομασία που χρησιμοποιείται συνήθως είναι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Doctors Without Borders). Το 2007 πάνω από 26.000 ντόπιοι, γιατροί, νοσηλευτές και άλλοι επαγγελματίες υγείας, λογιστικοί εμπειρογνώμονες, μηχανικοί ύδρευσης και αποχέτευσης και διοικητικοί υπάλληλοι παρείχαν ιατρική βοήθεια σε περισσότερες από 60 χώρες
Κιμ Ντάε-γιουνγκ
Για τη συνεισφορά του στην επικράτηση της δημοκρατίας και την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ τη Νότια Κορέα και στην Ανατολική Ασία γενικότερα και για τις ειρηνικές του διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Κορέα
Ηνωμένα Έθνη και Κόφι Ανάν
Για τη δουλεία τους στη δημιουργία ενός ειρηνικότερου και καλύτερα οργανωμένου κόσμου
Είναι ένας διεθνής οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας μεταξύ των κρατών του κόσμου με σκοπό τη συνεργασία στο Διεθνές Δίκαιο, την ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική ισότητα. Πρόδρομός του θεωρείται η Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) που αποτέλεσε απαίτηση των Εθνών για τη διεθνή ειρήνη μετά από τις θηριωδίες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ιδρύθηκε το 1945 από τις χώρες που νίκησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αρχικά είχε 51 μέλη. Μετά την προσχώρηση του νεότερου κράτους, του Νοτίου Σουδάν το 2011, ο Ο.Η.Ε. αριθμεί 193 κράτη μέλη, δηλαδή σχεδόν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανεξάρτητα έθνη.
Τζίμι Κάρτερ
Για την επί δεκαετίες προσπάθεια του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς διαμάχες, να προάγει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη
Είναι Αμερικανός πολιτικός ο οποίος χρημάτισε 39ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1977–1981) και ήταν ο παραλήπτης του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 2002, ο μόνος Πρόεδρος των ΗΠΑ που έλαβε αυτό το βραβείο αφότου άφησε το αξίωμα του. Προτού γίνει Πρόεδρος, ο Κάρτερ υπηρέτησε ως αξιωματούχος του Ναυτικού των ΗΠΑ, ήταν αγρότης, υπηρέτησε δύο θητείες ως Γερουσιαστής της Τζόρτζια και μία ως Κυβερνήτης της Τζόρτζια (1971–1975)
Σιρίν Εμπάντι
Για την προσπάθεια της για την επικράτηση της δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ιδιαίτερα για τον αγώνα της για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών
Ουανγκάρι Μαατάι
Για τη συνεισφορά της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη
Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας και Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι
Για τις προσπάθειες τους στην αποτροπή της χρήσης πυρηνικών όπλων για στρατιωτικούς σκοπούς και στη διασφάλιση ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς θα γίνεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια
Μοχάμεντ Γιουνούς και Τράπεζα Γκραμίν
Για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας τους στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων
Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή και Αλ Γκορ
Για την προσπάθεια τους να αντληθεί γνώση σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από τον ανθρώπινο παράγοντα και για το ότι έβαλαν τα θεμέλια για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών
Υπηρέτησε ως ο 45ος Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1993–2001), υπό τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Ήταν ο υποψήφιος για την Προεδρία στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2000
Μάρτι Αχτισάαρι
Για τις μεσολαβητικές προσπάθειες 30 ετών για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων σε Ευρώπη και Ασία
Μπαράκ Ομπάμα
Για τις εξαιρετικές προσπάθειές του να ενδυναμώσει τη διεθνή διπλωματία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών
Είναι ο 44ος και σημερινός Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ο πρώτος Αφροαμερικανός που εκλέχθηκε σε αυτή τη θέση. Μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ, ο Ομπάμα υπήρξε βουλευτής της Γερουσίας του Ιλινόις από το 1997 έως το 2004 και Γερουσιαστής των ΗΠΑ, εκπροσωπώντας την πολιτεία του Ιλινόις, από το 2005 έως το 2008. Εκλέχθηκε για πρώτη φορά Πρόεδρος των ΗΠΑ στις εκλογές της 4ης Νοεμβρίου του 2008 και ανέλαβε καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου 2009. Επανεκλέχθηκε, για δεύτερη συνεχόμενη θητεία, στις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου 2012.
Λιου Σιαομπό
Για τον μακροχρόνιο και ειρηνικό αγώνα του για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα
Είναι Κινέζος διανοούμενος, συγγραφέας, και ακτιβιστής, ενώ είναι προς το παρόν πολιτικός κρατούμενος από το 2009 εώς το 2020. Είναι ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα. Η βράβευσή του με το βραβείο Νόμπελ προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της κινεζικής κυβέρνησης.
Έλεν Τζόνσον-Σίρλιφ, Λέιμα Γκμπόουι και Ταουακούλ Κάρμαν
Για τον ειρηνικό αγώνα τους με στόχο την ασφάλεια των γυναικών και για το δικαίωμα των γυναικών στην πλήρη συμμετοχή τους στο έργο για την οικοδόμηση της ειρήνης
Ευρωπαϊκή Ένωση
Για τη συνεισφορά επί 6 και πλέον δεκαετίες στην προαγωγή της ειρήνης και της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη
Πηγή: Wikipedia, Reuters
news247.gr