Ο διαδραστικός χάρτης, που δημιούργησαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και του UCL, περιγράφει λεπτομερώς τις ιστορίες της γενετικής ανάμειξης ανάμεσα στον καθένα από τους 95 πληθυσμούς σε όλη την Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική, τις τελευταίες τέσσερις χιλιετίες
Ένας παγκόσμιος χάρτης που περιγράφει λεπτομερώς τις γενετικές ιστορίες από 95 διαφορετικούς πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο, αποδεικνύοντας ότι υπάρχουν ενδεχόμενες γενετικές επιδράσεις της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, του αραβικού δουλεμπορίου, της μογγολικής αυτοκρατορίας και των ευρωπαίων εμπόρων κοντά στο Δρόμο του Μεταξιού που αναμείχθηκαν με ανθρώπους στην Κίνα, αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά. Ο διαδραστικός χάρτης, που δημιούργησαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και του UCL, περιγράφει λεπτομερώς τις ιστορίες της γενετικής ανάμειξης ανάμεσα στον καθένα από τους 95 πληθυσμούς σε όλη την Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική, τις τελευταίες τέσσερις χιλιετίες.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Science, προσδιορίζει ταυτόχρονα τις ημερομηνίες και χαρακτηρίζει τη γενετική ανάμειξη μεταξύ των πληθυσμών. Για να γίνει αυτό, οι ερευνητές ανέπτυξαν εξελιγμένες στατιστικές μεθόδους για την ανάλυση του DNA 1490 ατόμων σε 95 πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο. Το έργο χρηματοδοτήθηκε κυρίως από το Wellcome Trust και τη Royal Society. «Το DNA έχει πραγματικά τη δύναμη να πει ιστορίες και να αποκαλύψει λεπτομέρειες του παρελθόντος της ανθρωπότητας» δήλωσε ο Dr Simon Myers του Τμήματος Στατιστικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
«Επειδή η προσέγγισή μας χρησιμοποιεί μόνο τα γενετικά δεδομένα, παρέχει πληροφορίες ανεξάρτητα από άλλες πηγές. Πολλές από τις γενετικές παρατηρήσεις μας ταιριάζουν με ιστορικά γεγονότα και βλέπουμε επίσης αποδείξεις γενετικής ανάμειξης που δεν είχαν περιληφθεί προηγουμένως. Για παράδειγμα, το DNA των Του στη σύγχρονη Κίνα δείχνει ότι περίπου το 1200 μ.Χ. Ευρωπαίοι που μοιάζουν με τους σύγχρονους Έλληνες αναμίχθηκαν με έναν άλλο πληθυσμό παρόμοιο με κινεζικό. Λογικά, η πηγή αυτού του DNA που είναι παρόμοιο με το ευρωπαϊκό μπορεί να είναι οι έμποροι που ταξιδεύουν στον κοντινό Δρόμου του Μεταξιού».
Η ισχυρή τεχνική, που βαπτίστηκε «Globetrotter», παρέχει ενδείξεις για γεγονότα του παρελθόντος, όπως η γενετική κληρονομιά του Μογγολικής Αυτοκρατορίας. Τα ιστορικά αρχεία δείχνουν ότι ο λαός του Πακιστάν Χαζάρα καταγόταν μερικώς από Μογγόλους πολεμιστές και αυτή η μελέτη βρήκε σαφείς αποδείξεις μογγολικού DNA που εισήλθαν στον πληθυσμό κατά την περίοδο της Μογγολικής Αυτοκρατορίας. Έξι ακόμα πληθυσμοί, από την μακρινή δύση ως την Τουρκία, έδειξαν παρόμοια στοιχεία γενετικής ανάμειξης με Μογγόλους περίπου την ίδια περίοδο.
«Αυτό που με εκπλήσσει περισσότερο είναι το πόσο καλά λειτουργεί η τεχνική μας» δηλώνει ο Δρ Garrett Hellenthal του Ινστιτούτου Γενετικής του UCL, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Παρόλο που οι μεμονωμένες μεταλλάξεις φέρουν μόνο ασθενή σήματα σχετικά με το από πού κατάγεται ένα άτομο, με την προσθήκη πληροφοριών σε ολόκληρο το γονιδίωμα μπορούμε να ανακατασκευάσουμε αυτά τα γεγονότα ανάμειξης. Μερικές φορές τα άτομα του δείγματος από κοντινές περιοχές μπορεί να έχουν εκπληκτικά διαφορετικές πηγές ανάμιξης. Για παράδειγμα, έχουμε εντοπίσει ξεχωριστά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές μεταξύ των ομάδων του δείγματος εντός του Πακιστάν, με κάποια που κληρονομούν DNA από την υποσαχάρια Αφρική και ίσως σχετίζονται με το αραβικό εμπόριο σκλάβων, άλλα από την Ανατολική Ασία και ένα ακόμη από την αρχαία Ευρώπη. Σχεδόν όλοι οι πληθυσμοί μας δείχνουν γεγονότα ανάμειξης, έτσι ώστε να είναι πολύ κοινό σε όλη την πρόσφατη ιστορία και συχνά περιλαμβάνει άτομα που μεταναστεύουν σε μεγάλες αποστάσεις».
Η ομάδα χρησιμοποίησε στοιχεία του γονιδιώματος και για τα 1490 άτομα, για να αναγνωρίσει «κομμάτια» του DNA που μοιράστηκαν μεταξύ των ατόμων από διαφορετικούς πληθυσμούς. Οι πληθυσμοί που μοιράζονται περισσότερο μερίδιο καταγωγής, περισσότερα κομμάτια και μεμονωμένα κομμάτια δίνουν ενδείξεις για την υποκείμενη καταγωγή στα χρωμοσώματα.
«Κάθε πληθυσμός έχει μια συγκεκριμένη γενετική ‘παλέτα’», δήλωσε ο Δρ Daniel Falush του Ινστιτούτου Max Planck για την Εξελικτική Ανθρωπολογία στη Λειψία, επίσης βασικός συντάκτης της μελέτης. «Εάν επρόκειτο να ζωγραφίζαμε τα γονιδιώματα των ανθρώπων στους σύγχρονους Μάγια, για παράδειγμα, θα χρησιμοποιούσαμε μια μεικτή παλέτα με DNA από την Ισπανία, τη Δυτική Αφρική και τους Ιθαγενείς Αμερικάνους. Αυτός ο συνδυασμός χρονολογείται γύρω στο 1670 μ.Χ, σύμφωνα με τους ιστορικούς λογαριασμούς που περιγράφουν τους Ισπανούς και τους λαούς της Δυτικής Αφρικής που εισήλθαν στην Αμερική εκείνη περίπου την εποχή. Αν και δεν μπορούμε απευθείας να έχουμε δείγμα DNA από τις ομάδες που αναμίχθηκαν στο παρελθόν, μπορούμε να συλλάβουμε ένα μεγάλο μέρος του DNA αυτών των αρχικών ομάδων, μέσα σε μια μικτή παλέτα από ομάδες της σύγχρονης εποχής. Αυτή είναι μια πολύ συναρπαστική εξέλιξη».
Εκτός από το ότι παρέχει καινούριες γνώσεις για ιστορικά γεγονότα, η νέα έρευνα θα μπορούσε να έχει συνέπειες στο πώς οι επιπτώσεις του DNA επηρεάζουν την υγεία και την ασθένεια σε διαφορετικούς πληθυσμούς. «Η κατανόηση και οι γενετικές ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των ανθρώπινων πληθυσμών είναι το κλειδί για τη δημόσια υγεία», δήλωσε ο Dr Simon Myers. «Κάποιοι πληθυσμοί κινδυνεύουν περισσότερο από ορισμένες ασθένειες από άλλους και η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων είναι επίσης γνωστό ότι διαφέρει σημαντικά. Σπάνιες γενετικές μεταλλάξεις είναι ιδιαίτερα πιθανό να παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των πληθυσμών και η κατανόηση του ρόλου τους στην υγεία μας είναι μια περιοχή έντονης τρέχουσας έρευνας. Ελπίζουμε στο μέλλον να συμπεριλάβουμε ακόμη πιο λεπτομερείς αλληλουχίες για να εντοπίσουμε αυτές τις σπάνιες μεταλλάξεις και να κατανοήσουμε καλύτερα την παγκόσμια διάδοσή τους. Η μέθοδός μας θα πρέπει να είναι ακόμη πιο ισχυρή όταν εφαρμόζεται σε αυτά τα μελλοντικά σύνολα δεδομένων, παρέχοντας πλούσιες ευκαιρίες για μελλοντικές εργασίες».
www.ucl.ac.uk